নামঘোষা

by মাধৱদেৱ

[ প্ৰথম পৃষ্ঠা ] নামঘোষা।

একাধিক সহস্ৰ পদ।
৺মাধৱদেৱ-প্ৰণীত।

(অধুনা কামৰূপ গুবাহাটী হইতে)
শ্ৰীযুক্ত কালীৰাম শৰ্ম্মা বৰুযা-কৰ্ত্তৃক
চতুৰ্থবাৰ প্ৰকাশিত।

কলিকাতা,
বাগ্বাজাৰ, ৰাজাৰাজবল্লভ ষ্ট্ৰীট ৮৪ নং, নব সাৰস্বত যন্ত্ৰে
শ্ৰীযুক্ত মদনমোহন ভট্টাচাৰ্য্য কৰ্ত্তৃক মুদ্ৰিত।

সন ১২৯৬ সাল।

[ ১ ]

শ্ৰীশ্ৰীহৰিঃ।
শৰণং
নামঘোষা।

 ছবি॥ ভজন॥ মুক্তিত নিস্পৃহা যিতো, সেহি ভকতক নমো, ৰসময়ী মাগোঁহোঁ ভকতি। সমস্ত মস্তকমণি, নিজ ভকতৰ বশ্য, ভজোঁ হেন দেৱ যদুপতি॥ ১॥ যাৰ ৰাম কৃষ্ণনাম, নাৱে ভৱসিন্ধু তৰি, পাৱে পৰম্পৰ পাপী যত। সদানন্দ সনাতন, হেনয কৃষ্ণক সদা, উপাসা কৰোঁহোঁ হৃদয়ত॥ ২ নমস্কাৰ॥ মৎস্য কূৰ্ম্ম নৰসিংহ, বামন পৰশুৰাম, হলীৰাম বৰাহ শ্ৰীৰাম। বুদ্ধ কল্কি নামে দশ, আকৃতি ধৰিছা কৃষ্ণ, তযুপাৱে কৰোঁহোঁ প্ৰণাম॥ ৩॥ একান্ত ভকত সবে, নিৰ্গুণ কৃষ্ণৰ গুণ, গাৱে সদা বসিয়া যথাত। বৈকণ্ঠকো পৰিহৰি, যোগিৰো হৃদয় এডি, থাকা- হৰি সাক্ষাতে তথাত॥ ৪॥ অব্যক্ত ঈশ্বৰ হৰি, কিমতে পূজিবা তাঙ্ক, ব্যাপকত কিবা বিসৰ্জ্জন। এতাৱন্ত মূৰ্ত্তিশূন্য, কেনমতে চিন্তিবাহা, ৰাম বুলি শুদ্ধ কৰা মন॥ ৫॥ কৰ্ম্মত বিশ্বাস যাৰ, হিয়াত থাকন্ত হৰি, অতিশয় দূৰ হোন্ত, তাৰ। দূৰতো বিদূৰ হোন্ত তাৰ, অহঙ্কাৰ থাকন্তেৰো, সাক্ষাতে কৃষ্ণক পাৱে, শ্ৰবণ কীৰ্ত্তন ধৰ্ম্ম যাৰ॥ ৬॥ যিতো জনে শুদ্ধভাৱে, হৰিত শৰণ লৈয়া, হৰিক সুহৃদ বুলি আছে। হৰিৰ প্ৰসাদে সিতো, বিঘ্নিৰ মুণ্ডত ভৰি, দিযা হৰিগুণ [ ২ ] গাইয়া নাচে॥৭॥ সকল নিগম লতা, তাৰ অবিনাশী ফল, কৃষ্ণনাম চৈতন্য স্বরূপ। সুমধুৰ সুমঙ্গল, শ্ৰদ্ধায়ে হেলায়ে লৈয়া, নৰমাত্ৰ তৰে ভৱকূপ॥ ৮॥ যিতোজনে কৃষ্ণকথা, বিচাৰ সময়ে মনে, ধৈৰ্য্য ধৰি ক্ষণেক থাকয়। যত তীৰ্থ স্নান দান, দেৱ পিতৃ যজ্ঞ যাগ, যোগাদিৰো ফলক পাৱয়॥ ৯॥ যাৰ পুত্ৰ সবে ঐত, হৰিত শৰণ লৈয়া, হৰিগুণ গাৱে শুদ্ধ- ভাৱে। দধি দুগ্ধ ঘৃত মধু, নদীৰ জলক পীয়া, পিতৃগণে তৃপিতিক পাৱে॥ ১০॥ সেহি সে সকল শাস্ত্ৰ, পঢ়িলে শুনিলে সিসি, অনুষ্ঠান সকলে কৰিল। নিৰাশা ঈশ্বর কৃষ্ণ, তাহাঙ্ক সমুখ ভৈল, আশাক যিজনে পিঠি দিল॥ ১১॥ অপবিত্ৰ যিতো অতি, পবিত্ৰ হোৱেবা যদি, সমস্ত অবস্থা আছে পায়া। কমললোচন যিতো, সুমৰ তাৰেসে শুদ্ধ, বাহিৰে ভিতৰ হোৱে কাযা॥ ১২॥ সেহিেসে চতুৰ সিতো, পুণ্যৰ নিদান ভূত, নাৰায়ণ নামক সুমৰে। অচতুৰ সিসি অতি, পাপৰ নিদান ভূত, নামে অৰ্থবাদ যিতো কৰে ॥১৩॥ মহেশে বোলন্ত মোৰ, ৰকাৰাদি নাম শুনি, পৰম প্ৰসন্ন হোৱে মন। শুনিয়ো পাৰ্ব্বতী মই, মনত শঙ্কৰো ৰঙ্গে, ৰাম বুলিবেক ইতোজন॥ ১৪॥ কৰ্ণপথে ভকতৰ, হিয়াত প্ৰবেশি হৰি, দুৰ্ব্বাসনা হৰা সমস্তয়। জলৰ যতেক মল, যেহেন শৰতকালে স্বভাবত নিৰ্ম্মল ক'ৰয়॥ ১৫॥ হুযাদেৱ দিগম্বৰ, ভস্মে বিভূষিত, অঙ্গ, শিৰত ধৰিয়া জটাভাৰ। মহেশো সেৱন্ত যাক, হেন হৰি বিনে আন, কোন শ্ৰেষ্ঠ ‘দেৱ আছে আৰ॥ ১৬॥ ব্ৰহ্মা [ ৩ ] আদি দেবগণে, নিশ্চল সম্পত্তি মনে, লক্ষ্মীক সেৱন্ত তপকৰি। লক্ষ্মীযাে সেৱন্ত যাক, হেন মহেশ্বৰ বিষ্ণু, আন কোন দেৱ তাঙ্ক সৰি॥ ১৭॥ সমস্ত বেদান্তসাৰ,শ্ৰীভাগবত শাস্ত্র, ইহাৰ অমৃত ৰস পাই । পৰম সন্তোষে পান, কৰিলে যিজনে তাৰ, অন্যত্র ৰসত ৰতি নাই। ১৮ ॥ মহা ভাগৱত ৰস, মাধৱৰ নাম যশ, আক পান কৰিল যি জনে। কৃষ্ণৰ চৰণে চিত্ত, দিয়া মোক্ষ আদিৰসে, ৰতি আন নকৰয় মনে ॥১৯ ॥ কৃষ্ণৰ নামক সদা, কীৰ্ত্তন কৰয় যিতো,মনে দৃঢ় কৰিয়া নিশ্চয। নিষ্কাম হোকবা যদি, সকাম হােৱয় তাক, কদাচিতাে কলি নবাঁধয়॥ ২০॥ চণ্ডাল পৰ্য্যন্ত কৰি, জগতৰ উপকাৰী • নাহি নাম গুণ বিনে আন। সেহি সে কাৰণে হৰি, নিজ যশ প্রিয়ভৈল, ভগৱন্ত ভকতৰ প্ৰাণ ॥২১॥ যি হেতু চৈতন্য পূর্ণ, পৰমাত্মা রূপে হৰি, হৃদযত আচন্ত প্রকাশি। তাতে সে ইন্দ্রিয়গণ,ভূত প্রাণ বুদ্ধিমন, প্রবর্ত্তে যতেক জড়ৰাশি॥ ২২॥ ৰামকৃষ্ণ হৰি নাম, সৰ্ব্ব ধর্ম অনুপাম, সকল নিগমে তত্ত্ব সাৰ। যাত পৰে ধৰ্ম্ম নাহি আৰ, হেন নাম নুসুমৰি, কমন ভৰসা কৰি, ৰৈয়া আছা ভৱতৰিবাৰ ।৷ ২৩ বিষ্ণু পাদোদকী গঙ্গা,মহেশে সহিতে ইতাে, জগতকে পবিত্র কৰয। হেন কৃষ্ণ বিনে কোন ভগৱন্ত হেন ইতাে, শবদৰ স্বরূপ আচয় ৷৷ ২৪।৷পুণ্য অৰণ্যৰ মাঝে, মাধৱৰ নাম সিংহ, প্ৰকাশ কৰয় অতি বড়ে। যাৰ ধ্বনি শুনি ভয়ে, মহাপাপ হস্তিচয়, পলাই অতিত্ৰাসত লবড়ে ।৷২৫।৷ আপুনি আপুন বন্ধু, আপুনি [ ৪ ] আপুন শত্রু, আপুনি আপুন ৰাখে মাৰে। হৰিক ন ভজি নৰ, আপুনি হােৱয় নষ্ট, হৰি ভজি আপুনক তাৰে ॥ ২৬ ॥ দুৰ্ল্লভ মনুষ্য জন্ম, লভিয়া পশুৰ যােগ্য, বিষয়ৰ আশা পৰিহৰা। সন্তৰ সঙ্গত বসি, সুখে হৰিগুণ গাযা, সন্তোষ অমৃত পান কৰা ॥ ২৭ ॥ বিষয় সম্বন্ধসুখ, সমস্ত যােনিত পাই, হৰি সেৱা একো স্থানে নাই । হৰিৰ সেবাৰ যােগ্য, কেবল মনুষ্য তনু, জানি ফুৰা হৰি গুণ গাই ॥২৮ ॥ হৰি নাম কীর্ত্তনত, নাহি কালদেশ পাত্র, নিয়ম সংযম একো বিধি৷ হৰিত শৰণ লৈয়া, কেৱল হৰিৰ নাম, কীৰ্ত্তন কৰন্তে হোৱে সিদ্ধি ॥ ২৯ ॥ মৃত্যুৰ মুখত পৰি, আছে যিতো সিতো নৰে, হৰিগুণ কীৰ্ত্তন সি কৰে। মৃত্যু তৰিবাৰ জানা, নাহিকে উপায় আন, হৰিনাম কীৰ্ত্তনত পৰে ৷৷ ৩০ ॥ মৃত্যু তৰিবাৰ আন, আচয উপাষ যত, বিঘিনি দূষিত নিৰন্তৰে। বিঘিনি ৰহিত যত, মাধবৰ গুণ কৰ্ম্ম, কীৰ্ত্তন কৰিয়া সুখে তৰে ॥ ৩১ ॥ লুব্ধমতি মনুষ্যৰ, হৰি কীৰ্ত্তনত পৰে, নাহিকে ৰহস্য বিত্ত আৰ। আন আশা, পৰিহৰি, মাধৱক মনে ধৰি, হৰিৰ কীৰ্ত্তন কৰা সাৰ॥৩২ ॥ শুনা পৰমাৰ্থ তত্ত্ব, শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰ মত, ধৰি- যোক সজ্জন সকল । হৰিৰ কীৰ্ত্তন কৰি, সুখে সংসাৰক তৰি, পাইবা ভক্তি পৰম নিৰ্ম্মল ॥ ৩৩॥ শুনা সভাসদ চয়, নেড়িবা শাস্ত্ৰৰ লয়, হৰিগুণ ভাগৱত সাৰ। সাধুসঙ্গ অনুসৰা,শ্ৰৱণ কীৰ্ত্তন কৰা, পৰিহৰা পাষণ্ড আচাৰ॥ ৩৪॥ বৈৰা গ্যত পৰে ভাগ্য, নাহি প্রবােধত পৰে, সুখ যাৰ নাহি [ ৫ ] পুৰুষৰ। হৰি বিনে পৰিত্ৰাণ, কৰ্ত্তা আৰ নাহি জানা, ৰিপু নাহি সংসাৰত পৰ॥ ৩৫ ॥ লক্ষ্মীপতি ভগৱন্ত, যাহাৰ প্ৰসন্ন ভৈল, তাহৰ দুৰ্ল্লভ কিছু নাই। নাৰায়ণ পৰ ভৈলে, তথাপি কিঞ্চিতো আন, নবাঞ্চয় সেৱা সুখ পাই॥ ৩৬॥ কৃষ্ণৰ হৃদয় চারু, লক্ষ্মীৰ নিবাস স্থান, মুখ নয়নৰ পানপাত্র । দিগপাল সমস্তৰ, আশ্রয় কৃষ্ণৰ বাহু,ভকতৰ পাদপদ্ম মাত্র ॥ ৩৭॥ পৰম ঈশ্বৰ দেৱ, কৃষ্ণক নপাই লাগ, তপ জপ যাগ যােগ দানে। একান্ত ভক্তৰ পদ, ৰেণু শুদ্ধচিত্তে মাথে, অভিষেক নকৰয মানে ॥ ৩৮॥ গ্রাম্য কথা বিনাশন, উত্তম শ্লোকৰ গুণ, প্রসবয় সাধুৰ সঙ্গত ৷ তাক অনুদিনে িতো যিতো, সেৱে তাৰ সতী মতি, হোৱে বাসুদেৱ চৰণত॥ ৩৯॥ সেহিসে দিনক ভাই, দুর্দ্দিন বুলিয়া মানি, মেঘচ্ছন্ন নােহয দুর্দ্দিন। হৰি কথা অমৃ- তৰ, সম্যকে আলাপ ৰসে, যিতো দিন হােৱয় বিহীন॥ ৪০॥ আত্মা ঈশ্বৰক লাগ, প্রতক্ষে সততে পাই, নপাই জানা তাঙ্ক অবিদ্যাত। অবিদ্যা নশিলে লাগ, কৃষ্ণক পাৱয যেন, কণ্ঠলগ্ন বস্তুক সাক্ষাত।৷ ৪১ ৷৷ নাৰায়ণ হেন ইতো, শবদ আচন্ত মুখে, বশবর্ত্তি বচন আঁচয় । তথাপি অদ্ভুত কিনাে, ঘােৰ নৰকত মজি, মলমতি মনুষ্য মৰয ৷৷ ৪২৷৷ তর্ক শাস্ত্র মহাব্যাঘ্ৰী, তাহাৰ নিপুণ পতি, তাৰ শিষ্য় ভৈল পুত্ৰপ্ৰায় । সংসাৰ বনত পশি, পতি পুত্র সমন্বিতে, উপনিষৎ ধেনু পৰি খায়।৷ ৪৩ ॥ সৰ্ব্বশ্রুতি শিৰােৰত্ন, ভাগৱত বনমাঝে, হৰিনাম সিংহ প্রকাশয়! তাৰ মহা ধ্বনি শুনি, নিজ [ ৬ ] পৰিবাৰ সমে, তৰ্কশাস্ত্ৰী পলাই হুয়া ভয়॥ ৪৪॥ স্মৰহু গোবিন্দ মূঢ়, বোলহু গোবিন্দ মূঢ়, ভজহু গোবিন্দ সৰ্ব্বক্ষণে। মৰণ সময় পাইলে, গোবিন্দে সে ৰাখিবন্ত, নৰাখিবে ডুকৃঞ কৰণে॥ ৪৫॥ ঈশ্বৰ কৃষ্ণক যিতো, অন্য দেৱতাৰ সম, বোলয় অধম মূঢ় মতি। চোৰাশি নৰক ভুঞ্জি, পাপৰ যোনিত সিতো, অবশ্য হইবেক উতপতি॥ ৪৬॥ মায়া আদি কৰি যত, সমস্ত জগত জড়, কৃষ্ণে সে চৈতন্য আত্মা শুদ্ধ। চৈতন্য কৃষ্ণক এড়ি, জড়ক ভজিয়া মৰে, কিনো লোক অধম মুগুঢ॥ ৪৭॥ তপ জপ তীৰ্থ ব্ৰত, যাগ যোগ যজ্ঞ দান, কাকো নুসুমৰে মৃত্যু বেলা। মৰন্তা জনক বেঢি, বোলে সবে ৰাম যে, হেন নামে এতিক্ষণ হেলা॥ ৪৮॥ পৰ লোক সময়ৰ, বান্ধব হৰিৰ নাম, সব এড়ি যিহেতু সুমৰে। এতিক্ষণে কিকাৰণে, হেনয় হৰিৰ নাম, মলমতি নৰে, নুসুমৰে॥ ৪৯॥ দুৰ্ঘোৰ সংসাৰ ইতো, ব্যাধিৰ ঔষধ মহা, তেজি হৰি নামক সম্প্ৰতি। কমন উপায়ে আন, পণ্ডিত সকলে আবে, লভিবেক আপুন মুকুতি॥ ৫০॥ লভিয়া মনুষ্য তনু, যিসব পণ্ডিত নৰে, নসাধিলে গতি আপুনাৰ। কোটি জনমক লাগি, সংসাৰ সাগৰ মজি, ফুৰিবেক ভুঞ্জিয়া নিকাৰ॥ ৫১॥ গোবিন্দক নাৰাধিয়া, কোন কালে কদা- চিত, সুখী হুয়া আছে কোনজন। হেন শিক্ষা মনে ধৰি, ডাউকে বোলয় সদা, কোৱা কোৱা কুবাক্য বচন॥ ৫২॥ শঙ্কৰে সে শুদ্ধমত, ঈশ্বৰ ভক্তিৰ তত্ত্ব, প্ৰচাৰিল শাস্ত্ৰ সাৰ জানি। ইহাক নজানি নৰে, জিবিকাৰ অথে ফুৰে, আপু [ ৭ ] [৭]| নাৰ মহত্ত্ব বাখানি।। ৫৩।। শঙ্কৰে সংশয় ছেদি, শাস্ত্র ত্বক ভেদি, প্রচাৰিলা কৃষ্ণৰ ভকতি। তাঙ্ক এড়ি কিকা- ৰণে, আনক বোলয় গুৰু, কিনো লােক মহামূঢ়মতি। ।।৫৪।। নজানে শাস্ত্ৰৰ লয়, যেহি আসে, তাকে কয়, ছেদিবাক নপাৰে সংশয়। গুক বােলাই তথাপিত, ফুৰিয়া লােকৰ মাঝে, মান সতকাৰ খুজিলয়।। ৫৫।। বচনে কেৱল মাত্র, হৰিত শৰণ লয়, চিত্তে আন দেৱক ভজয় । জানিবাহা কদাচিতাে, সিদ্ধি সিতাে নলয়, হৰি তাৰ সন্তোষ নোহয় ।।৫৬।। আগম নিগম তর্ক, পুৰাণ ভাৰতযত, ইতিহাস তন্ত্র মন্ত্র চয়। হে হৰি তােমাতে সে, খেলাৱে কেৱল বাদ, তােমাৰ তত্ত্বক নানয়৷।৫৭।। ঐশ্বৰ্য্য ভােগৰ মদ, মত্ত হুয়া ঈশ্বৰত, পৰাঙ্মুখ ভৈল যিতাে জন। যেন জীর্ণ গাই অতি, দুৰ্ঘোৰ সংসাৰ মহা, পঙ্কে পভি হোৱয় মগন ।। ৫৮।। হৰি নাম ধ্বজ কৰি, বেদ পথ পৰিহৰি ফুৰে অতি পাষণ্ড সকল। ইহপৰলোক ভ্রষ্ট, হুয়া পেট পুষি মাত্র, ফুৰিবেক পৰম নিষখল। ।।৫৯।। হে ভগবন্ত গুরু, তযু পদে মন মােৰ, যিকালত স্থিতিক লভয়। তােমাৰ কৃপাত তেবে, সকল সাধন শ্রম, এড়াই সুখী হুইবোঁহোঁ নিশ্চয়। ।।৬০।। হে প্রভু নৰহৰি, তােমাৰ চৰণ দুইক, প্ৰেমভাৱে স্মৰণদুর্লভ। যথা কথঞ্চিত রূপে,অহর্নিশে প্রভু মােৰ, সুমৰণ হউক সুলভ ॥৬১।।হে প্রাণবন্ধু কৃষ্ণ, কৃপাৰ সাগৰ হৰি, কৃপা দৃষ্টি চাহিয়ােক মােক। সহজ বাসনারূপে, শৰণ দিয়ােক নাথ, মােৰ অহঙ্কাৰ দূৰ হােক,।।৬২।। নমােৰাম কৃষ্ণ হৰি, নাৰায়ণ নিৰঞ্জন, [ ৮ ] নমো দেৱ দৈৱকী দায়দ। পৰম অনাথ আমি, তােমাৰ চৰণে নমি, মাঁগোঁ প্রভু ভকতি প্রসাদ॥ ৬৩॥ ব্রহ্মা হৰ পুৰন্দৰ, আদি দেৱ নিৰন্তৰ, যাত সদা পশষ শৰণে৷ আৰ আন নাহি ত্রিভুবনে। ভকত জনৰ বন্ধু, কেৱল করুণা সিন্ধু,মােৰ গতি তোমাৰ চৰণে ॥ ৬৪। মায়াৰ নিগ্রহে মই,পৰম আতুৰ ভৈলোঁ, প্রাণ যদুপতি জীবন যদুপতি। অনাথৰ নাথ হৰি, তুমি কৃপাময় বিনে, মােৰ আৰ নাহি আন গতি ॥৬৫॥ হে প্রভু ভগৱন্ত, ইতাে সংসাৰত যত, আছে পাপী তাৰ মই সীমা। চৰণে থাপিযো মােক, পতিত পাবন নিজ, দেখায়ােক নামৰ মহিমা॥ ৬৬ ॥ তােমাত বিমুখ হৰি, হৈবাৰ দেখিযা মায়া, মােৰ মতি কৰিলে মােহিত ।এবে হৰি তযু পদ, সেৱাত যিমতে ৰহোঁ, হেন কৃপা কৰিতে উচিত ॥ ৬৭॥ নমো নমো নাৰায়ণ, প্রসন্ন হুযোক হৰি, কৰিযোক মায়াক নিৰ্য্য়ান। আপনাৰ মহিমাক, আপুনি বেকত কৰি, জীবক কৰিয়ো পৰিত্ৰাণ ॥ ৬৮ ॥ তােমাৰ মায়ায়ে হৰি, কপট গুণক ধৰি, মুহিয়াছেঁ আমাক সমুলি। গুচাযোক মাযা স্বামী, তােমাৰ চৰণে আমি, ভজি লোঁহোঁ জয় জয বুলি ॥ ৬৯॥ মই অনাথক দয়া, কৰহু পৰমানন্দ, দাস বুলি ধৰিযো মনত। থৈয়ো নিজ ভৃত্যৰ সঙ্গত। অঙ্গুলী মুখত কৰো, দান্তে তৃণ তুলি ধৰো, কেশ চিণ্ডি দেও চৰণত ॥ ৭০॥ অপৰাধ বিনাশন, তযু নাম নাৰায়ণ, জানি নামে পশিলো শৰণে। আন গতি নাহিকে মৰণে, অপৰাধ ক্ষমা কৰি, তুমি দয়াশীল হৰি, মােক ৰক্ষা কৰিযো [ ৯ ] চৰণে ॥৭১॥ তোমাৰ সে অবিদ্যায়ে, আমাক মুহিলে হৰি, ন জানােহো তোমাৰ তত্ত্বক। তোমাৰ চৰণে হৰি, শৰণ পশিয়া সাৰ, কৰিলোঁহোঁ তােমাৰ নামক॥৭২॥ হে কৃষ্ণ তুমি মাত্র, চৈতন্য স্বরূপ নিত্য, সত্য শুদ্ধ জ্ঞান অখণ্ডিত। আৱৰ যতেক ইতো, তােমাৰ বিনোদ রূপ, চৰাচৰ মায়াৰ কল্পিত॥ ৭৩ ॥ তযুগুণ মান হৰি, কেৱল নিৰ্গুণ মাত্র, আৱৰ সমস্তে গুণময়। এতেকে জানিয়া হৰি, তােমাৰ নামক মাত্র, কৰিলোঁহোঁ সার কৃপাময় ॥ ৭৪॥ কৃষ্ণ পদ পঙ্কজর, সেৱাৰ মহিমা কথা, শুনি বড় আনন্দ মিলয়। যাৰ ভকতৰ সঙ্গে, সৰ্ব্ব পুরুষার্থ শিরে, চরি অতি কৌতুক কৰয় ॥ ৭৫॥ যদি ভৱভয সঙ্গ, মনে ইচ্ছা কৰ ভাই, সাধুসঙ্গ সদা কৰ সাৰ। একক্ষণ মানে মাত্র, কেৱল সাধুৰ সঙ্গ, হােৱে নাৱ ভৱ তৰিবাৰ॥ ৭৬ ॥ হৰি কীৰ্ত্তনৰ মহা, আনন্দ সুখক আশে, কতো কতাে সব মহাজনে। মুকুতি সুখকো তেজি, মহন্ত জনৰ সঙ্গ, খােজে অতি কৃষ্ণৰ চৰণে ॥ ৭৭ ॥ কিন্তু ইতো মহাধৰ্ম্ম, মাধৱৰ জন্ম কৰ্ম্ম, বেদে যাৰ না জানে মহিমা। হৰি নাম কীর্ত্তনত, মিলে মােক্ষ আদি যত, কীৰ্ত্তন সুখৰ নাহি সীমা ॥ ৭৮ ॥ মধুৰৰো সুমধুৰ, হৰিৰ কীৰ্ত্তন ৰস, মঙ্গলৰো পৰম মঙ্গল। এতেকে সে মুকুতিকো, তেজি হৰিগুণ গায়া, ফুৰে মহা মহন্ত সকল ॥৭৯॥ পৰম নিপুণ সবো, বুঝিয়া শাস্ত্ৰৰ তত্ত্ব, হৰি পদ পঙ্কজে ভজিয়া। হৰি কীৰ্ত্তনৰ মহা, নিৰ্ভৰ আনন্দে মজি, থাকে সুখে মুকুতি তেজিয়া ॥ ৮০ ॥ গোবিন্দৰ নাম গুণ, কীৰ্ত্তন কৰন্তে জানা, [ ১০ ] { ১০ } ৩ কিঞ্চিতেকো নাহিকে প্রয়াস। গুলুব্ধ হৰি, কীৰ্ত্তন কৰন্তে আসি, হৃদয়ত হােৱন্ত প্রকাশ ॥ ৮১। যি সব চতুৰ নৰে, মাধবৰ নাম গুণ, কীৰ্তন কৰ সাৱধানে! দেৱৰ দেৱতা হৰি, তাহাৰ হৃদয় এড়ি, যাইবাক ন পৰে আৰু স্থানে ॥ ৮২৪ যিতে দেৱ ভগৱন্ত, বেদে যাক ন জানন্ত, তেঁও নিজ কীৰ্তনত বশ্য। জানি মাধৱৰ নাম, কীর্তন কৰিয়ে সদা, ইতো সবে শাস্ত্ৰৰ ৰহস্য ॥ ৮৩। হৰি ভক্তি সৰৰবৰে, সন্তোষ অমৃত জলে, কৃষ্ণ পাদপদ্ম প্ৰকাশয় । ৰাম নাম ৰাজহংস, চানিয়া আৰাৰ কৰে, শুনি অতি কৌতুক মিলয় ও ৯৪ । সমস্তে তীর্থত স্নান, কৰিলেক সৰ্ব্ব যজ্ঞে, দীক্ষিত ভৈলেক সিতে। জন। সমস্ত দানৰ ল, সিসি জনে পাইল অতি, যিতো কৰে হৰিৰ কীৰ্ত্তন ॥ ৮৫। মাধৰে বােলন্ত মােক, কৃষ্ণ কৃষ্ণ কৃষ্ণ বুলি, সদায়ে সুমৰে যিতো জনে। জল হন্তে যেন পদ্ম, নৰকৰ পৰা তাক, আপনি উদ্ধাৰৰ ৰঙ্গমনে। ৮৬ ॥ যদ্যপি দুৰ্জন কলি, হৰিৰ ভকতি পথ, কৰিলেক বিৰল প্ৰচাৰ। একান্ত শৰণে যিতো, শ্রবণ কীর্তন কৰে, ওচৰে। ন চাপে কলি তাৰ ৪৮৭ । পৰম পুরুষ হৱি, পৰম কাৰণ প্ৰভু, পৰম ঈশ্বৰ ভগৱন্ত। সদানন্দ সদাশিৱ, সত্য সনাতন হৰি, জয় জয় অচিন্ত্য অনন্ত ॥ ৮৮। জে জিহ্বা সদা তােৰ, মধুৰেসে মাত্র প্রিয়, জান তই ৰসৰসাৰক। আন তেজি নিৰন্তৰে, কৰিয়ােক মাত্র পান,, নাৰায়ণ নাম অমৃতক ॥ ৮৯। হে জিহ্বা সদ। তই, আমাত নির্দয়া ভৈলি, কেনে নাে বােলস রাম বাণী। [ ১১ ] [ ১১ সংসাৰ সাগৰে ইতো, হৰি সে সুদৃঢ় না, জানি হৰি বুলিয়ে কল্যাণ ॥৯॥ হে কর্ণ সদা তােৰ, শবদে সে মাত্র প্রিয, তই শব্দ মধুৰ জানস। কোটি অমৃততােধিক, পৰম মধুৰ শব্দ, শুন সদা কৃষ্ণ নাম যশ, ৯১। হে মন তোৰ কাম, সঙ্কল্প বিকল্পধৰ্ম্ম, তেজি মিছা কামনা সকল। সদায়ে সঙ্কল্প মাত্র, কৰিয়া সুহৃদ মন, কৃষ্ণনাম পৰম মঙ্গল। ৯২। শুনিয়া হৃদয় হেৰ, ব্ৰহ্মাণ্ড ভিতৰে যত, বস্তু আছে তোক নজোড়ায়। তাক তেজি কৃষ্ণনাম, অক্ষয় অমৃত পিয়া, সন্তোষক লভিয়ে হৃদ ॥ ৯৩। শুনিয়ােক বুদ্ধি তােৰ, কেৱল নিশ্চয় ধৰ্ম্ম, তেজি সবে বিনাশী বিষয়। সদা শুদ্ধ সুমঙ্গল, অক্ষয় কৃষ্ণৰ নাম, তাকে মাত্র কৰিযে নিশ্চয় ৯৪। শুন হেৰ অহঙ্কাৰ, নিশ্চিন্ত আপুন মাৰ, মিচা অহম্মক তেজিয়ে। পৰম ঈশ্বৰ কৃষ্ণ, হুয়ােক তাহান দাস, সাধু সঙ্গে কৃষ্ণকে ভজিয়ে। ৯৫। শুনিয়ােক চিত হেৰ, পৰম ৰহস্য বাণী, তুমি শুদ্ধ জ্ঞানৰ আলয়। কৃষ্ণ নিত্য শুদ্ধ বুদ্ধ, পৰম ঈশ্বৰ দেৱ, ন চাৰিবা তাহান আশ্রয় । ৯৬ ॥ কৃষ্ণ নিজ ইষ্টদেৱ, আত্মা প্রিযতম গুরু, সুহৃদ সেদৰ বন্ধুজন। কৃষ্ণে মােৰ মতি গতি, কৃষ্ণত ভকতি ৰতি, কৃষ্ণ পাৱে নিমঙ্গোক মন ॥ ৯৭ শান্ত চিদানন্দ শুদ্ধ, অনন্ত মহিমা নিত্য, নিৰ্ম্মল তৰঙ্গ চয় হীন। হেন পৰমানন্দ, অমৃত সাগৰে মজি, আচন্ত ‘ন কৰে বুদ্ধি ক্ষীণ ও ৯৮ হে হৰি সাৰ শূন্য, মৃগতৃষ্ণার্ণব জলে, শ্রান্ত হুয়া মহা মােহ পঁও। স্নান পান আচমন, কৰোহে। ৰমণ [ ১২ ] { ১২ } তাত, কতেহে উপঙ্গো তল ও ৯৯। পৰম অমূল্য ৰত্ন, হৰিৰ নামৰ পেড়া, অতি গুপ্ত স্বরূপে আচিল। লােকক কৃপায়ে হৰি, শঙ্কৰ স্বরূপে আসি, মুদ ভাঙ্গি সম- শুকে দিল। ১০০। হৰিনাম প্ৰেমৰস, অমৃত নিধিক বান্ধি, গুপ্ত কৰি থৈলা দেৱগণে। দয়ালু শঙ্কৰে পাই, তুলি মুদ ভঙ্গি দিলা, সুখে পান কৰা সৰ্বজনে। ১০১। হৰি নাম গুপ্ত তৈল, মনুষ্যত পূজা খৈল, বুলি ৰঙ্গ কৰে দেৱ সৰ্ব । হেন হৰি নাম ধৰ্ম্ম, শঙ্কৰে বিদিত কৰি, চুৰ কৈলা দেৱতাৰ গর্ব ॥ ১২। বেদৰ বিহিত যত, আছে ধৰ্ম্ম সংসাৰত, সবে হৰি নামৰ কিঙ্কৰ। হেন জানি যিতো জনে, নামৰ কীৰ্ত্তন কৰে, সেহি সে পৰম সাধু,নৰ। ১০। হৰিৰ গৃহ দ্বাৰে, বেত্ৰৰ প্ৰহাৰ যােগ্য, ব্রহ্মা ইন্দ্ৰ আদি দেৱ ঝাক। হেনয় দ্বাৰত বেত্র, প্ৰহাৰ পাইবাৰ যােগ্য, উঁও আমি কমন বৰাক ॥ ১৪ অচ্যুত কেশৰ বিষ্ণু, হৰি সত্য জনার্দন, হংস নাৰায়ণ অষ্ট নাম। পৰম মঙ্গল রূপ, জিততা অহ- নিশে লৰে, তাৰ পূর্ণ হােৱে মনস্কাম। ১০৫ ॥ মাধৱ মাধৱ নাম, বচনত উচ্চৰয়, মাধৱ মাধৱ হৃদয়ত। নিৰন্তৰে সাধু সবে, মাধৱ মাধৱ নাম, উচচৰয় সমস্ত কাৰ্য্যত । ১০৬। পৰম মঙ্গল রূপ, মাধৱ মাধৱ নাম, জিতো মহাজনে উচ্চ- হয়। তাৰ অমঙ্গল রূপ, গুচয় সংসাৰ ভয়, মাধৱেৰ নিকট পায়। ১০৭। দুঃস্বপ্ন নাশন ইতো, মাধৱ মাধৱ নাম, দুষ্ট গ্রহ ভয় বিনাশন। পৰম সম্পদ রূপ, জানি মাধৱৰ নাম, সৰ্ব্বদায়ে কৰিয়ে কীৰ্ত্তন। ১০৮। মাধৱে সে আত্মা [ ১৩ ] নিজ, মাধৱ সে ইষ্ট গুরু, মাধৱ দেৱতা পরম। পৰমঈশ্বৰ স্বামী, জানি মাধৱক ভজা, মনুষ্যৰ শ্ৰেষ্ঠ পৰম ॥১০৯। পৰম চতুৰ সিসি, বুদ্ধিত কুশল অতি, যিতে মাধৱৰ গুণ গাৰে । মিছা কলেৱৰ গােটে, মুকুক্তি বাণিজ কৰি, ভৱ তৰি মাধৱক পাৱে ॥ ১১০ । যি জনে একান্ত চিত্তে, মাধৰক ভজি নিতে, ফুৰে মাৰ গুণ গাই। দুল্লভ অমৃত যেন, যি জনে কৰিলে পান,মধুৰ পিক আৰ নাই । ১১১। ভজ ভাই মাধৱক, স্মৰ ভাই মাধৱক, গাৱ মাধৱৰ গুণ। নিচিন্ত আপুন মাৰ, সুখে আপুনাক তাৰ, তয়ু ভাই পৰম নিপুণ ৷৷ ১১২ | ভগৱন্ত ঈশ্বৰৰ, গুণ সমূহক যিতো, শুনিতে উদ্যম কৰে নৰ। তেখনৰৈ পৰা সিতো, জানিব নিশ্চয় কৰি, ভৈল অতি শুদ্ধ নিৰ্মৎসৰ ৷১১৩। ঈশ্বৰ কৃষ্ণেসে নিষ্ট, পৰম আৰাধ্য দেৱ, মােৰ তান নামে নিজ গতি। হেনয় নিশ্চয় যিতো, কৰিলেক নিতে অতি, সিসি জন পৰম প্রকৃতি ॥১১৪। সংসাৰৰ ইন্দ্র কৃষ্ণ, তাহান নামক যিতাে, অজ্ঞানতাে চণ্ডালে লয়। হেন সে পবিত্র দিতে, জানিবা যজ্ঞত আনি, পাত্র পাতিবাৰ যোগ্য হয় । ১৫। ৰাম ৰাম ৰাম বাণী, পৰম মঙ্গল রূপ, যাৰ মুখে প্রকাশ কয় । চিৰকাল মহাতীর্থ, কৰিয়া পবিত্র হুয়া, তাক কদাচিতো দুল নয়। ১১৬ ॥ জগত আশ্রয় কৃষ্ণ, তাহান অব্যয় স্থান, তাক প্ৰতি আছে যেবে মন। ভগৱন্ত ঈশ্বৰৰ চৰণ পঙ্কজে সদা, হুয়াে তেবে একান্ত শৰণ ॥১১৭। পৰম নির্মল ধৰ্ম্ম, হৰিণাম কীর্তনত, সমস্ত প্রাণিৰ অধিকাৰ। . [ ১৪ ] [ ১৪ ] এতেকে সে হৰি নাম, সমস্ত ধৰ্ম্মৰ ৰাজা, এহি সাৰ শাস্ত্ৰৰ বিচাৰ। ১১৮ | বর্ণাশ্রম ধর্ম যত, যাৰ যেন বিহি আছে, তাৰে সে কেৱলে অধিকাৰ। হৰি নাম কীৰ্ত্তনৰ, নাহিকে নিয়ম একো, এতেকে সে ধৰ্ম্ম মাঝে সাৰ ১১৯। অধমে কেলে দোষ, লয় মধ্যমে গুণ, দোষ লৱে কৰিয়া বিচাৰ । উত্তমে কেলে গুণ, লৰয় উত্তযােমে, অল্প গুণ কৰয় বিস্তাৰ ১২• || দোষৰ সাগৰ কলি, তাকে। পৰীক্ষিত ৰাজা, গুণ দেখি কৰিলা ৰক্ষণ। মহা পাপী অন্ত্য জাতি, তৰয় কলিত সুখে, মুখে কৰি হৰিৰ কীৰ্ত্তন ১২১। অবিদ্যা- জনিত সুখ, সত্য লোক আদি কৰি, আত নিক্ষেপ নিৰ- স্তৰ। কেৱলে চিদাঙ্গ শুদ্ধি, কৰণে সে মাত্র জানা, পুরু, যার্থ মুমুক্ষু জনৰ ১২২ । বিদ্যা অবিদ্যা জন্য, সুখে নিৰ পেক্ষ হু, কৰিল আপুন মন স্থিৰ । বাসুদেৱময় মাত্র, সকল জগত ইতো, পুরুষার্থ জানিবা জ্ঞানীৰ। ১২৩। সমস্ত সুখক তেজি, পুরুষােত্তমৰ প্রেম, ভকতিক কৰিল আশ্রয়। ভকত সবৰ এহি, পুরুষার্থ মনোনীত, আনাে সুখ অধিকে পায় ॥ ১২৪৷ মুমুক্ষু জনৰ যেবে, অবিদ্যা জনিত সুখে, বিৰকতি ভৈল অতিশয়। কেৱল আত্মতমাত্র, সদায়ে ৰমণ কৰে, তেবে বিধি কিঙ্কৰ গুচয় । ১২৫। জ্ঞান নিষ্ঠ জনে বিদ্যা, অবিদ্যা জনিত দুয়াে, সুখে বিৰকতি ভৈল যেৰে। বাসুদেৱময় মাত্র, দেখয় জগত ইতাে বিধিৰ কিঙ্কর গুচে তেবে। ১২৬। পুরুষােত্তমৰ প্ৰেম, ভকতি সুখক মাত্র, নিশ্চয় কৰিল যিলত জন। শৰণ কালৰে পৰা, [ ১৫ ] [ ১৫ ] বিধিৰ কিঙ্কৰ গুচি, কৰে সদা শ্রবণ কীর্তন। ১২৭ ভৰত ৰৰ দ্বীপ, মনুষ্য শৰীৰ নৌকা, ৰাম নাম মহা ৰত্ন সাৰ। হেনয় বাণিজ পাই, যিতো জনে নকৰয়, তাত পৰে দুঃখী নাহি আৰ। ১২৮ ॥ প্রার্থনা। তুমি চিত্তবৃত্তি মােৰ, প্ৰব- ত্তক নাৰায়ণ, তুমি নাথ মই নাথৱন্ত। চৰণ ছত্ৰৰ ছায়া, দিয়া দূৰ কৰা মায়া, কৰা দয়া মােক ভগৱন্ত। ১২৯ তুমি মােৰ অন্তৰ্যামী, তযু ভৃত্য ভৈলো আমি, জানি কৃপা কৰা হৃষীকেশ ও দন্তে তৃণ তুলি লও, যিমতে সেবাত ৰও, দিয়া মােক সেহি উপদেশ । ১৩০ তুমি ভক্ত কল্পতরু, বাহিৰে ভিতৰে গুরু, তুমি বিনে নাহি মােৰ আৰ। কৃপা কৰা হে হৰি, চৰণত ৰক্ষা কৰি, দিয়া মােক সেৱা ৰস সাৰ। ১৩১ তুমি হৰি কৃপাময়, বাহিৰত গুরু রূপে, অনুগ্ৰহ কৰি আছ মােক। অন্তর্যামী গুরু রূপে, তাকে সত্য কৰা মােৰ, ভযু নামে সদা ৰহি হােক। ১৩২। হে কৃষ্ণ হে বাসুদেৱ, দৈবকীনন্দন হৱি, নমাে নন্দ পােপৰ কুমাৰ। কৃপাময় গােবিল, তযু পদ অৰবিন্দ, কৰে। মই লক্ষ নম- স্কাৰ। ১৩৩! পদ্মসম নাভি যাৰ, প্ৰামােহে বাৰম্বাৰ, নমে দিব্য পদ্মমালা ধাৰী। নমাে পদ্মসম নেত্র, পদ যাৰ শত পত্র, নমো ভকতৰ ভয়হাৰী ১৩৪ বসুদে সুত কৃষ্ণ, তুমি ভকতৰ ইষ্ট, কংস চানুৰাদি বিমর্দন। দৈবকী হৃদয় নন্দ; জগতৰ গুরু কৃষ্ণ, তযু পাৱে কৰোহে বন্দন ১৩৫ । মােৰ সম পাপী লােক, নাহিকে ইতিনি লোক, তুমি সম নাহি পাপ হাৰী। ইজানি গােবিন্দ মােক, যেন জুয়াই [ ১৬ ] [ ১৬ ) কৰিয়ােক, তুয়া পদে কৰোহে। গোহাৰি ॥১৩৬; সহস্র সহস্র আতি, অপৰাধ দিনে ৰাতি, কৰে। মই মহামূঢ় জন । আমি প্রভু তযু দাস, আকে মানি জগবাস, ক্ষমিয়ােক শ্রীমধুসূদন। ১৩৭ ॥ ধৰ্মক জানােহো মই, তথাপি প্রবৃতি নাই, অধৰ্ম্মতো নিবৃত্তি নেহয়। হৃদি স্থিতি হুয়া তুমি, যেন কৰবাহ স্বামী, হৃষীকেশ কৰিবে। তেনয়। ১৩৮। নজানােহে আবাহন, মজানােহে। বিসর্জন, পূজা মন্ত্র নজানে কিঞ্চিত। এতেকে পৰমেশ্বৰ, দাস ভৈলো চৰণৰ, মােৰ গতি সাধিবে উচিত। ১৩৯। নামান্বয় ॥ কৃষ্ণু হেন শব্দ ইতো, পৃথিবী বাচক ভৈল, ণ আনন্দত প্ৰবৰ্ত্তয়। দুই এক পদ ভৈলে, পৰমব্রহ্ম রূপ ‘কৃষ্ণ, নাম আনলক মাত্র কয় । ১৪। ঈশ্বৰৰ পদ সেবা, কম্ভে জীবৰ যত, কৃষতা গুচয় নিৰন্তৰ। এহি হেতুতে সে জানা, ঈশ্বৰক বুলি কৃষ্ণ, প্রসিদ্ধ অন্বয় মনােহৰ ১৪১। নিৰন্তৰে নিজানন্দ, সুখ পৰিপূৰ্ণ রূপ, অখণ্ড আনন্দ মুগুচয়। এতেকে সে সদানন্দ, নিত্যানন্দ নাম ইতো, ঈশ্বৰক বুলিব নিশ্চয়। ১৪২। ক ইশ পদে, ব্ৰহ্ম। বিষ্ণু মহেশ্বৰ, প্রতি প্রতি তিনি অন্বয়। ব পদে নাৰাষণে, তিনিকে। আচয় চান্দি, এহি হেতু কেশব । বােলয়। ১৪৩ | ঈশ্বৰ কৃষ্ণৰ পদ, সেন্তে জীৰৰ চ্যুতি, গুচয় সংসাৰ অভূত। এহি হেতুতে সে জানা, যতেক মহন্ত সবে, ঈশ্বৰক বােলয় অচ্যুত ॥ ১৪৪ ঈশ্বৰ কৃষ্ণৰ পদ, জিয়া অধম সেবাে, অতিশয় হোৱয় উত্তম। এহি হেতুতেসে জানা, লােকত প্রসিদ্ধ ভৈল, ঈশ্বৰ নাম নৰা[ ১৭ ] ( ১৭) ওম। ১৪৫। ঈশ্বৰক জানি নৰে, ভজিয়া মায়াক তৰি, সিংহ যেন ভ্রময় নির্ভয় । এতেকে সে ঈশ্বৰৰ, নাম নৰ- সিংহ ভৈল মহাজন সকলে কহয় ১৪৬ ঈশ্বৰৰ পাদ পদ্ম, ভজি শুদ্ধ চিত্ত হুয়া, অধমে তেজয় বামনয়। এহি হেতুতে সে থাকি, নিৰন্তৰে মহাজনে, ঈশ্বৰক বামন বােলয় ১৪৭। মােক্ষ আদি কৰি সুখে, ঈশ্বৰ সেৱাৰ জান, অনু একো নুহি সমসৰ । এহি হেতু মহাজনে, জানিব পৰমানন্দ, নামধৰি অচিন্ত ঈশ্বৰ। ১৪৮। যি হেতু কৃষ্ণেসে আত্মা, এতেকে সে জীৱ ৰাশি, নিৰন্তৰে আনন্দ লয়। এহি হেতু সৰ্বানন্দ, নাম ধৰি আছা হৰি, মহাজনে জানিবা নিশ্চয় । ১৪৯। যিকাৰণে নাৰায়ণে, পঞ্চভূতে পঞ্চ বর্ণ, মালা পিন্ধি প্রকাশ কৰন্ত। এহি হেতু নিৰন্তৰে জানিবাহ বনমালী, নাম ধৰি আচা ভগ- বন্ত। ১৫। ঈশ্বৰ সেৱাৰ সুখ, লভিয়া ইন্দ্রিয় জন্য, সুখ জীৱ অধস্কৃত কৰে। এহি কাৰণত সবে, জানি বাহা অধােক্ষ, নাম ধৰি আচা দামোদৰে ॥ ১৫১। চৈতন্যত কৰি পৰ, মায়াত উপজি যত, আছে তাক ৰমৱন্ত হৰি। এহিসে কাৰণে জানা, পৰম ঈশ্বৰ প্ৰভু, পশুৰাম নাম আচা ধৰি । ১৫২। চৈতন্য শক্তিৰ দ্বাৰে, ইতো জড় জগতক, মৰম্ভ কৰ্ম্ম অনুরূপে। এতেকে সে ঈশ্বৰৰ, পৰম প্রসিদ্ধ , ৰাম, নাম আক জানিবা স্বরূপে ॥১৫৩ অনন্ত চৈতন্য আত্মা, সদানন্দ ঈশ্বৰত, যােগী জনে সদায়ে ৰময়। এহি হেতু ৰাম পদে, পৰম ব্ৰহ্ম স্বরূপত, কহে ৰাম নামৰ অম্বয। ১৫৪। 2 st [ ১৮ ] 6 ( ১৮ } দুলড়ি। স্মৰণ মাত্রকে, যি হেতু দুর্থা, সংসাৰ দুঃখ ওহি হেতুতেসে, ঈশ্বৰক হৰি, বোলয় যত মহন্ত । ১# আত্মা রূপে জানা, ইতো জগতত, আন্ত হুয়া প্রবেশ। এহি হেতুতে সে, ঈশ্বৰক বিষ্ণু, বুলিয় নাম বিশেষ।২। ইন্দ্রিয় বৰ্গৰ, যিহেতু ঈশ্বৰ, আচন্ত হুয়া প্রবেশ। এতেকে মহন্ত, সকলৈ বোলয়, ঈশ্বৰক হৃষী- কেশ। ৩। অন্তর্যামী রূপে, যিহেতু জীবক, সুখ দুঃখ ভুঞ্জাৱন্ত । এতেকেসে পৰ, মাত্মা নাম ধৰি, আচন্তু প্রভু অন্তু। ৪। পৰম ঈশ্বৰ, স্বরূপে জীৱৰ, আচ হুয়া আশ্রয় । এতেকেসে তা, বুলি নাৰায়ণ, নামৰ দিবা অন্বয়। ৫। অহঙ্কাৰ আদি, একোৱে উপাধি, কৰিতে ন পাৰে ছন্ন। এহিসে কাৰণে, মহন্ত সকলে, বােলে তা নিৰঞ্জন ॥ ৬ সত্ত্ব ৰস্তম, তিনি গুণ বৃত্তি, লুপ্ত তাষ্ণ নকৰষ। সেদিসে কাৰণে, বেদ শাস্ত্র গণে, বোলে তা নিৰাময় । ৭। যতেক প্রাকৃত, আকাৰ বর্জিত, ভৈলন্ত যিহেতু হৰি। সেহি হেতুতেসে, নিৰা- কাৰ নাম, আচন্ত ঈশ্বৰে ধৰি । ৮। মা পদে লক্ষী, দেবীক বােলয়, তাহন স্বামী ঈশ্বৰ। এতেকেসে ভাস্ক, বোলয় মাধৱ, মহাজন নিৰন্তৰ। ৯। জনা পদে মায, দেবীক বোলয়, ভক্তৰ মাযামর্দন্ত। এহি হেতুতেসে, জনার্দন নাম, ধৰি আচা ভগৱন্ত ॥১০ মধুমতী মায়া, উন্মত্ত কৰায়, আছে যত জীবগণ। ভক্তৰ মায়া, পীড়ন নিমিত্তে, বুলি মধুসূদন। ১১। গাে পদে বেদ, [ ১৯ ] ( ১৯ ] ইন্দ্রিয়ক বুলি, কৰন্ত তাক পালন। এতেকেসে তা,, বােলয় গােপাল, জানিবাহ মহাজন । ১২। ইন্দ্র আদি দেৱে, গােৰ ইন্দ্র পাতি, কৰিলন্ত অভিষেক। পৰম প্রসিদ্ধ, গগাবিন্দ নামক, ধৰিলা হৰি প্রত্যেক। ১৩। দেশে কালে তাঙ্ক, একোৱে প্ৰকাৰে, কৰিতে নপৰে অন্তু। এহি হেতুতেসে, ঈশ্বৰৰ নাম, প্রসিদ্ধ ভৈল অনন্ত। ১৪। যত বেদবাদী, বেদক বিচাৰি, কৰিতে নপৰে আদি। এতে কেসে তান, পৰম প্রখ্যাত, হুয়াছে নন অনাদি । ১৫। অধম পুরুষাে, হােয় উত্তম, •ভজিয়া যাৰ চৰণে । পুরুষােম, নামক ধৰিয, আচন্ত এহি কাৰণে। ১৬। কৰ পদে ইতো, দেহক বোলয়, শদে ব্ৰহ্ম। দুইত কৰি হৰি, উত্তম নিমিত্তে, প্রখ্যাত পুরুষােত্তম । ১৭। কৰ্ম্ম অনুসাৰে, ইতো জগতক, পাল হৰি সাক্ষাত। এহি হেতু তেসে, জগন্নাথ নাম, আচয় হুয়া প্রখ্যাত। ১৮ | প্রকৃতি পুরুষ, দুইতাে কৰি পৰ, দুই হানো নিজ কাৰণ। পৰম ঈশ্বৰ নামক ধৰিয়া আচা তাতে নাৰায়ণ ॥ ১৯ । ঈশ্বৰৰ সেৱা, কৰান্ত জীবৰ, গুচয মায়া, ভ্রম। ব্ৰহ্মপদে শুদ্ধ, জীৱক বুলিয়, ঈশ্বৰ পৰমব্রহ্ম। ২০ অন্তর্যামী রূপে, জীৰ আদি কৰি, নিয়মন্ত সমক। এহি হেতুতেসে, পৰমাত্মা পদে, বুলি জানা ঈশ্বৰক ৫ ২১ ব্ৰহ্ম পৰমাত্মা, কৰিয়া যিহেতু, ঐশ্বর্য্যৰ নাহি আন্ত। এহি হেতু মহা, মহন্ত সকলে, বলে তা ভগৱন্ত। ২২। নিজ ভক্ত পদে, গরুড়ক ধ্বজ, কৰিলা হৰি যিহেতু। সেহিসে ০ [ ২০ ] [ ২ ] কাৰণে, মহন্তে হৰিক, বােলয় গরুড়কেতু। ২৩। কাল মায়া আদি, যাহাৰ মনক, কৰিতে নপৰে কুণ্ঠ। এহি সে কাৰণে ঈশ্বৰৰ নাম, প্রসিদ্ধ ভৈল বৈকুণ্ঠ। ২৪। জগতত কৰি, অচিন্ত নিবাস, জগতে। তান্তে ৰময় । এতেকে সে তাঙ্ক, বুলি বাসুদেব, নামৰ ইতে। অন্বয় ॥ ২৫। সদানন্দ আত্মা, চৈতন্য অনন্ত, যিহেতু মােগী ৰময়। এতেকস ৰাম, পদে পৰম্ভ হ্ম, রূপক বুলি নিশ্চয়। ২৬ চৈতন্য স্বরূপে, যিহেতু সদায়ে, ৰমান্ত জগতক। এতেবেসে ৰাম, সুমধুৰ পদে, বুৰি জানা ঈশ্বৰক । ২৭। হৰি পদ সেৱা, নকৰে নিমিত্তে, মায়ায়ে বান্ধি ফুৰাৱে । তাত মায়াক, নতৰে ৰহিত, শৰণ নলৱে যাৱে। ২৮ শৰণ। মই দুৰাচাৰ, কেবল তােমাৰ, অপৰাধি নাৰায়ণ। রুমি- ােেক হৰি লৈয়ো দাস কৰি, পশিলে। হেৰা শৰণ ॥ ২৯। হে কৃষ্ণ স্বামী, তযু পাৱে অমি, কেৰল শৰণ উঁও। কৰা অনুগ্রহ মাষাৰ নিগ্রহ, তেবে েপ্রভু এড়াও ॥ ৩০ হে যদুপতি, মই মূঢ়মতি, নজানে। সে তােমাৰ । কেৱল তোমাৰ, চৰণ পঙ্কজে, শৰণ কৰিলো সাৰ । ৩১। পুক- ষােত্তম, পৰম পুরুষ, পৰম আনন্দ স্বামী। তযু পাদ পদ্ম, মকৰ অশে, শৰণ পশিলে। আমি । ৩২ প্রভু ভগ- বন্ত, অনন্ত ঈশ্বৰ, প্ৰপন্ন জন তাৰণ। . তুমি প্রিয়তম, পৰম দেবতা, জানিয়া লৈলো শৰণ। ৩৩। ভজন | জয় জয় জয়, কৃষ্ণ কৃপাময়, ভজিলো তােমাৰ পাৰে। তােমাৰ চৰণ, পঙ্কজত মন, মজোক মেৰ স্বভাৱ। ৩৪। 16 [ ২১ ] জয় জয় ৰাম, জগত কাৰণ, জগত জীৱন স্বামী। পৰম দেৱতা, জানিয়া তােমাৰ, চৰণে ভজিলোঁ আমি॥৩৫॥ অনাদি অনন্ত, হে ভগৱন্ত, ভজোঁ কৰি প্ৰণিপাত। মুকুতি ৰসকো, তেজি মহাজনে, শৰণ লৱে তােমাত॥ ৩৬॥ নমস্কাৰ॥ নমাে কৃষ্ণদেৱ, পাপী বুলি কেৱ, মােক মােৰ নােবোলয়। পতিত পাৱন, জানিযা তোমাত, আপুনি গৈলাে বিক্রয় ॥ ৩৭॥ নমাে হৰিপদ, পঙ্কজ যুগল, বিমল সুখসাগৰ। অনাদি অনন্ত, সন্ত সদাশিৱ, ভগৱন্ত ভয় হৰ ॥ ৩৮ ॥ মােহ মায়াৰাগ, মদ মল কাম, দম্ভ দ্বেষ আদি ভাৱ। যি গুৰু জনত, ইসব নথাকে, প্রণামো তাহান পাৱ ॥ ৩৯॥ জয় যদুপতি, গোপাল গােবিন্দ, যাদব মাধৱ ৰাম । ভকতৰ ধন, জীৱৰ জীৱন, কৰোঁহোঁ পাৱে প্ৰণাম॥ ৪০ ॥ নমো নিত্যানন্দ, জগত কাৰণ, বাসুদেৱ ভগৱন্ত। নিত্য শুদ্ধ বুদ্ধ, কাম অনিরুদ্ধ, পুরুষ প্রভু অনন্ত ॥ ৪১॥ ৰাম নিৰঞ্জন, দানৰ গঞ্জন, ভকত ৰঞ্জন দেৱ। তুমি সি পৰম, গুরু নাৰায়ণ, তুযা পাৱে কৰো সেৱ॥ ৪২॥ উপদেশ॥ ৰাম কৃষ্ণনাম, ধৰ্ম্ম অনুপাম, হৃদয়ে যিতো সুমৰে। যত মহাপাপ, নাম অপৰাধ, সবে মসিমুৰ কৰে॥ ৪৩॥ ঘােৰ সংসাৰৰ, ঔষধ হৰিৰ, নামক তেজি সংপ্রতি। আৱৰ কমন, উপায়ে, পণ্ডিতে, লভিবে আপুন গতি ॥ ৪৪ ॥ মােৰ ভক্তিযুক্ত, যােগিৰো জানিবা, মােতেসে চিত্ত যাহাৰ। জ্ঞানকৰ্ম্ম বিনে, কেৱল ভক্তিত, পাৱয় সংসাৰ পাৰ॥ ৪৫॥ কেৱল ভকতি, পুরুষক তাৰে, [ ২২ ] সহায় কাকো নচাৰে। জ্ঞান কৰ্ম্ম তেবে, তাৰিতে নপাৰে, ভকতি নপাৱে যেবে॥ ৪৬॥ দুষ্ট কলি সৰ্পে, সবাকো দংশিল, হৰাইলা চেতন জ্ঞান। ইহাৰ ঔষধ, সুধা ৰাম নাম, বিনে নাহি নাহি আন॥ ৪৭॥ সকল পুণ্যৰ, অবিনাশি ফল, হৰি গুণ নাম সাৰ। হৰিক সন্তোষ, কৰাইবাৰ হেতু, নাম বিনে নাহি আৰ॥ ৪৮॥ বেদে ৰামায়ণে, পুৰাণে ভাৰতে, আদি মধ্য অবসানে। হৰিকে সে মাত্ৰ, কহয় নিশ্চয়, জানা তত্ত্ব এহি মানে॥ ৪৯॥ সত্য অসত্যৰ, জড় চৈতন্যৰ, মাঝত যিতো প্ৰকাশে। তাকে বুলি মন, সেহি সিতো পাৱে, যি জনে যাক উপাসে॥৫০॥ মায়া আদি কৰি, সময়ে অসন্ত জানিবা জড় নিশ্চয়। হৰি মাত্ৰ সত্য, চৈতন্য ঈশ্বৰ, পৰম তত্ত্ব নিৰ্ণয॥ ৫১॥ বাসুদেৱ বাসু, দেৱ বাসুদেৱ, বুলিযা যিতো সুমৰে। সিতো পুৰুষৰ, জানা যম ৰাজা, লিখন মাৰ্জ্জন কৰে॥৫২॥ দিব্য সহস্ৰেক, নাম তিনি বাৰ, পঢ়ি পাৱে যিতো ফল। এক বাৰ কৃষ্ণ, নাম উচ্চাৰিলে, পাৱয় তাক সকল॥ ৫৩॥ যতেক অনৰ্থ, আছে সংসাৰত, তাতে তিনি বিধ সাৰ। কাম ক্ৰোধ লোভ, আপুন নাশন, জানি কৰা পৰিহাৰ॥ ৫৪॥ আত্ম নাশ হেতু, কাম ক্ৰোধ লোভ, নৰকৰ তিনি দ্বাৰ। জানি আক তেজি, কেৱল কৃষ্ণৰ, ভকতিৰ কৰা সাৰ॥ ৫৫॥ কাম ক্ৰোধ লোভ, তেজি যিতো জনে, ভজয় কৃষ্ণৰ পাৱে। কৃষ্ণৰ কৃপাত, হেৱয় কৃতাৰ্থ, মুখে মুকুতিক পাৱে॥ ৫৬॥ কৃষ্ণকে সে [ ২৩ ] মাত্র, ভজে যিতো জনে, অৱ্যভিচাৰী ভকতি। তিনি গুণ অতি, ক্ৰমি ব্ৰহ্মরূপ, পাবে সিতো মহামতি॥ ৫৭॥ তিনি গুণ ময়, যত জ্ঞান কৰ্ম্ম, কেবল বন্ধ কাৰণ। জানি তাক তেজি, একান্ত ভকতি, ভজিয়ো কৃষ্ণ চৰণঃ॥ ৫৮॥ ৰজো গুণ তমাে, গুণময বৃত্তি, কেৱল আসুৰী ভাৱ। শুদ্ধ সত্ত্ব বৃত্তি, দেবৰ সম্পত্তি, লৈয়া ভজা কৃষ্ণ পাৱ॥ ৫৯ ॥ মহন্তৰ সঙ্গে, হৰি কথা ৰসে, মনক জিনিয়ো ভাই। মায়াক তৰিয়া, হৰিক পাইবাৰ, উপায় আৱৰ নাই॥ ৬০ ॥ হৰি গুণ নাম, শ্রবণ কীৰ্ত্তনে, ভজিয়ো হৰি চৰণ॥ মনুষ্য হুইবাৰ, এহি মানে মাত্র, জানা নিজ প্রয়ােজন॥৬১॥ যাহাৰ জিহ্বাত, থাকয় সতত, হৰিৰ নাম মঙ্গল। সেহিসে মহন্ত, তাৰাবেসে মাত্র, সিজয় ধৰ্ম্ম সকুল॥৬২॥ সমস্ত শাস্ত্ৰৰ, তত্ত্বক জানিয়া, নেড়য় নাম মুখত ৷ সিতো মহাজনে, অপ্রয়াসে তৰে, সংসাৰ ঘােৰ দুঃখত॥ ৬৩ ॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম, কৃষ্ণ বোল ভাই, তেজিয়া লাজ আলাস। শাস্ত্ৰ আচাৰ্য্যক, উপাসা কৰিয়া, বাসনা কৰা বিনাশ॥ ৬৪॥ হৰিৰ কীৰ্ত্তন, যি জনে নকৰে, তাত পৰে নাহি দুঃখী। হৰিগুণ নাম, সন্তোষ অমৃত, পীয়ে যিতো সিতো সুখী॥ ৬৫ ॥ হৰি সে চৈতন্য, আত্মা জ্ঞান ময়, আৱৰ সমস্তে জড়। বেদ বেদান্তৰ, সমস্ত শাস্ত্ৰৰ, এহিসে বিচাৰ কড়॥৬৬॥ দেৱৰো দুৰ্ল্লভ, ঈশ্বৰ কৃষ্ণক, ভকতিসে কৰে বশ্য। আগম নিগম, শীত ভাগ-, ৱত, শাস্ত্ৰৰ ইতাে ৰহস্য॥ ৬৭॥ যম কাল মায়া মৃত্যুতে [ ২৪ ] ৰেড়িয়া, আছে বাঘজালি কৰি। হেনয় জীৱক, কোনে ৰাখিবেক, বিনে কৃপাময় হৰি॥ ৬৮॥ পাপ সাগৰত, তল নিয়াইলেক, বলে কলি দুৰাচাৰ। ৰাম নাস বিনে, পাপ এৰাইবাৰ, উপায় নাহিকে আৰ॥ ৬৯ ॥ হৰিত শৰণ, লৈয়া যিতো জন, সদা ৰাম নাম গাৱে। হােকবা সকাম, নিস্কাম তথাপি, কলিৰ দোষে নপাৱে॥ ৭০॥ হৰি গুণ নাম, অমৃত সাগৰে, মজাযো মন নিপুণ। সুখে সংসাৰৰ, তাপ এৰাইবাহা, নচাৰিবা হৰি গুণ॥ ৭১॥ সদায়ে ভাবিয়ো, ৰাম নাৰায়ণ, আলাস কেনে কৰস। মুখ মাঝে হৰি, নামৰ নিবাস, ভুলিবা কেমনে ৰস ॥ ৭২ ॥গােপাল গােপাল, গােপাল গােপাল, গােপাল গােবিন্দ হৰি। ৰাম কৃষ্ণ ৰাম, কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ, বুলিয়ো আনন্দ কৰি॥ ৭৩॥ শীঘ্ৰ কৰিষা, বােলা ৰাম হৰি, বিলম্ব নকৰা ভাই। কোননাে নায়ক, যমৰ দায়ক, হৰিক সুহৃদ পাই॥ ৭২॥ নমো নিৰঞ্জন, দানৱ গঞ্জন, ভকত ৰঞ্জন ৰাম। গােপাল গোবিন্দ, মুকুন্দ মুৰাৰি, বোল ভাই অবিশ্রাম॥ ৭৫॥ হৰি পাৱে ধৰ, অন্যায নকৰ, দুৰ্জ্জন মন পামৰ। সাক্ষী হুয়া হৰি, হিয়াৰ ভিতৰে, আচা দেৱ দণ্ড ধৰ॥ ৭৬॥ সদা ৰাম কৃষ্ণ, হৰি বােল ভাই, তেজিয়া মনে কপট। হৰিৰ তলব, লৈয়া যমদূত, চাপিয়া আছে নিকট ॥ ৭৭॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম, কৃষ্ণ বোল ভাই, নামে নকৰিয়ো হেলা৷ হৰিৰ নামৰ, মাঝত সমস্তে ভকতি সুখৰ মেলা॥ ৭৮॥ ৰামকৃষ্ণ হৰি, ৰামকৃষ্ণ হৰি, ভাবিয়ো ভাবক তাই। ৰামকৃষ্ণ [ ২৫ ] হৰি, গােবিন্দ বুলিয়া, ৰাখিয়ো যমৰ দাই॥ ৭৯॥ ৰাম কৃষ্ণ হৰি, ৰাম কৃষ্ণ হৰি, ৰাম কৃষ্ণ হৰি ৰাম। ৰাম কৃষ্ণ হৰি, বুলিয়া তেজিয়ো, ধৰ্ম্ম অর্থ মােক্ষ কাম॥ ৮০ ॥ অজ্ঞান আন্ধাৰে, পৰিয়া জীৱৰ, জ্ঞান পথ ভৈল নাশ। নাম অঞ্জনিয়া, বিনে আনমতে, ন পাৱে হৰিৰ পাস ॥ ৮১॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম, অমৃত সাগৰে, যিতো জন কৰে কেলি। তৃণ সম কৰি, সিতাে মহাজনে, মুকুতিকো থ’ৱ ঠেলি॥ ৮২॥ হৰি পদ মহা, থালি ৰাম নাম, অমৃতে আছে ভৰিয়া। কপট ঢাকন, ভাঙ্গি আৰে ভাই, সন্তোষ হুযোক পীয়া ॥৮৩॥ মহন্ত সবৰ, সঙ্গে ৰাম নাম, লৈয়ো অঞ্জনিয়া কৰি। কপট দুবাৰ, চিড়িয়া হৃদয়, ভাণ্ডাৰে দেখিযো হৰি॥ ৮৪॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম, কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ, ৰাম কৃষ্ণ ৰাম হৰি। আলাস তেজিয়ে, জপিয়ো হৰিক, জানি এক মন কৰি॥ ৮৫ ॥ মহন্তৰ সঙ্গে, সদাযে মুখত, নচাৰিবা হৰি বাণী। তেবেসে চঞ্চল, দুৰাচাৰ মন, হৈবে আসি এক জানি॥ ৮৬॥ বোলা ৰামহৰি, গোপাল গােবিন্দ, মুকুন্দ যদু মুৰাৰি। নিত্য নিৰঞ্জন, যাৰ এক নামে, ভৱ তৰিবাক পাৰি॥ ৮৭ ॥ ৰাম কৃষ্ণ হৰি, বোল শুন ভাই, অন্যায় নকৰ মনে। চৈধ্য সাক্ষী সমে,যমৰ দেৱান, দেখিযোক সৰ্ব্বক্ষণে॥ ৮৮ ॥ ভজিয়ো হৰিৰ, চৰণ পঙ্কজে, তেজিয়া অন্যত্র কাম। সমস্ত ধৰ্ম্মৰ, ফল রূপ জানি, নেৰিবা হৰিৰ নাম ॥ ৮৯॥ পীযু পীযু ভাই, ভাৱক সকল, হৰি নাম ৰসসাৰ। যাক পায়া মহা, মহন্ত করয়,মুকুতিকো পাঘহাৰ॥ ৯০॥ শুনিয়া সজ্জন, ভজা নাৰায়ণ,
[ ২৬ ] এৰিয়া বিষম ৰাগ। হৰি নুসুমৰে, আনসে আচৰে, সেহিসে যমৰ ভাগ॥ ৯১॥ গােপাল গােবিন্দ, মুকুন্দ শ্ৰীৰাম, জয় সনাতন হৰি। নিগম নিগূঢ়, শ্রীহৰিৰ নাম, লৈযােক, যতন কৰি ॥ ৯২॥ কৰ কোন কাম, বোলা ৰাম ৰাম, তেজিয়া মুখে আলাস। ভকতৰ সঙ্গে, হৰি গুণ গাই, বৈকুণ্ঠে কৰিয়ো বাস॥ ৯৩॥ আন-ধৰ্ম্ম যত, হৰিৰ নামৰ, ৰেণুকো নােহে সমান। হেন হৰি নাম, অমৃত সাগৰে, সন্তোষে কৰিয়ো পান॥ ৯৪॥ হৰিক আশ্রয়, জানিবা নিশ্চয়, সুখৰ মূল কাৰণ। হৰিত বিমুখ, দুঃখৰ কাৰণ, জানিবা নিষ্ঠ বচন ॥ ৯৫॥ বিধিৰ কিঙ্কৰ, যতেক সাধন, তাক পাস কৰি থৈযো। বিধিৰ ঈশ্বৰ, হৰি গুণ নাম, তাহাতে শৰণ লৈয়ো ॥ ৯৬॥ মুকুত সকলো, গাৱে ৰাম নাম, ৰসত অধিক জানি। মৃত্যুৰ মুখত, পৰি ৰাম নাম, নলৈবেক কোন প্রাণী ॥ ৯৭ ॥ ৰাম নাম বিনে, মৃত্যু এৰা- ইবাৰ, আৱৰ উপায় নাই। মৃত্যু তৰিবাৰ, ইচ্ছা আছে যাৰ, ফুৰা ৰাম নাম গাই॥ ৯৮॥ শাস্ত্র গুৰু উপ, দেশে শিষ্য সবে, ঈশ্বৰক নে দেখষ। বুদ্ধিক সত্ত্বস্থ, কৰিয়া আপুন, আত্মাক দেখে নিশ্চয॥ ৯৯ ॥ শাস্ত্র গুরু উপ, দেশ ক্রম ৰাম, ব্যবস্থা মাত্র পালন। কেৱলে শিষ্যৰ, শুদ্ধ বুদ্ধি মাত্র, জ্ঞানৰ হোৱে কাৰণ ॥ ১০০॥ গুরু উপদেশ, লব্ধ শিষ্য সবে, উপদেশ সাৰ ধৰা। যেবে ঈশ্বৰক, পাইবা যত্ন কৰি, বুদ্ধিক সত্ত্বস্থ কৰা॥১০১॥ শাস্ত্র গুরু সবে,শিষ্যক কৃপায়ে শুদ্ধ উপদেশ দিব। শিষ্য সবে শুদ্ধ, ভাৱে [ ২৭ ] নাচৰিলে, তাৰা সবে কি কৰিব ॥ ১০২ ॥ শিষ্য সবে, যেবে, মহা শুদ্ধ ভাবে, উপদেশ আচৰয়। শাস্ত্র গুরু আপুনাকো সিতো শিষ্যে, তিনিকো ৰক্ষা কৰয় ॥১০৩॥ হৃদয় স্তম্ভত, কৃষ্ণ চৰণক, প্রেম জৰি দিয়া চান্দা। পৰম সুদৃঢ়, ৰাম কৃষ্ণ নাম, কবচ গলত বান্ধা॥ ১০৪॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম অভেদ কবচ, সদায়ে যিতাে পিন্ধয়৷ তিনি গুণ বৃত্তি, অস্ত্ৰৰ প্ৰহৰে, তাক আৰ নিবিন্ধয় ॥ ১০৫॥ হিৰণ্য কশিপু, প্রহ্লাদ পুত্রক, নানান দুর্গতি দিল। হৰি নাম মহা কবচ প্রভাবে, তান লােম ন লৰিল॥ ১০৬॥ একান্ত শৰণে, যিতো নাম লৱে, ফুৰে হৰি তাঙ্ক ৰাখি। ইহাত যদ্যপি,সঞ্জাত নযাৱা, লােৱা প্রহ্লাদত শাখী ॥১০৭॥ জ্ঞানেবা অজ্ঞানে, মাধৱৰ নাম, যিজনে ফুৰে সুমৰি। তাক মােৰ বুলি, হাতে চক্র তুলি, ৰাখিয়া ফুৰন্ত হৰি॥১০৮॥ গ্ৰাহ গ্ৰস্ত হুয়া, গজেন্দ্ৰ শৰণ, লৈলা ত্রাহি হৰি বুলি৷ তাহাঙ্ক তেখনে, ৰাখিলন্ত আসি, হাতে হৰি চক্র তুলি ॥ ১০৯॥ কাল গ্রাহে ধৰি, সবাকে গিলয়, চেতন নাহিকে মনে। ত্ৰাহি হৰি বুলি, পশিয়াে শৰণে, অভয় হৰি চৰণে ॥ ১০১॥ ভৃত্য ভয় হাৰী, অপৰ দেৱতা, নাহি হৰি সমসৰ। প্ৰপন্ন জনৰ জানিবাহা হৰি, ব্ৰজৰ যেন পঞ্জৰ॥ ১১১॥ হৰিৰ সেৱাত, নাহিকে প্রয়াস, জানিবা নিশ্চয় কৰি। নাম মাত্ৰ লৈলে, হােৱন্ত সন্তোষ, কিনো কৃপাময় হৰি॥১১২ ॥ শুনিয়ো চতুৰ, মহন্ত সকল, ফুৰা এৰি গুণ গাই। দুৰ্ঘোৰ কলিত, হৰি নাম বিনে, [ ২৮ ] আনমতে গতি নাই॥১১৩॥ ঘােৰ কলি যুগে, যত ধৰ্ম্ম কৰ্ম্ম, সবে কৰিলেক দূৰ। যি জনে কেৱল, হৰি নাম লৱে, পুরুষ সিতো চতুৰ॥১১৪॥ বিষয় সম্বন্ধ, ইন্দ্ৰিয়ৰ সুখ, সমস্ত যােনিত পাই। পৰম দুর্ল্লভ, হৰিৰ ভকতি, মনুষ্যত পৰে নাই ॥ ১১৫॥ মনুষ্য জনম, লভিবাৰ ফল, হৰিৰ কীৰ্ত্তন, মাত্র। হৰিৰ কীৰ্ত্তন, কৰি মহা সুখে, হোৱে ভকতিৰ পাত্ৰ॥ ১১৬॥ হৰি গুণ নাম, শ্রবণ কীৰ্ত্তনে, কৰয় চিত্ত নিৰ্ম্মল । হৰিৰ চৰণে, কেৱল ভকতি, লভিবাহা সুমঙ্গল॥১১৭॥ খেদ॥ কাল গ্রস্ত হুযা, ভৈলোঁ অচেতন, বয়স গােয়াইলো হেলে। বান্ধব কৃষ্ণৰ, নামক ন লৈলোঁ হৰি ভকতৰ মেলে॥ ১১৮॥ তুমি নিত্য নিৰঞ্জন নাৰায়ণ, আমিয়ো অংশ তােমাৰ। তযু সেৱা চোৰ, পায়া মহা মায়া, মুহিলে মন আমাৰ॥ ১১৯ ॥ কিনো অপৰাধ, কৰি আচোঁ আমি, বান্ধৱ মাধৱ প্রাণ। নাম ধৰি ডাকোঁ, হিয়াত থাকিবা, কেনে নেদা সমিধান॥ ১২০॥ নিন্দা মহন্ত সবৰ, কেৱশ জীৱন, হৰিৰ নাম মঙ্গল। হেন হৰি নাম, নলৈয়া কলিত, কৰিলা জন্ম বিফল ॥ ১২১॥ হৰিৰ পৰম, প্রিয়তম নাই, হৰি ভকতত পৰে। হেন ভকতক, বিজনে নিন্দয়, হৰিকে সে নিন্দা কৰে॥ ১২২॥ হৰি ভকতৰ, দোষ ন ধৰয, যম কাল আৰো কলি। ইসব কথাক, যিতো নমানয়, তিনিতাে কৰিযা বলি॥ ১২৩॥ হৰি ভকতৰ, ছিদ্র নধৰয, দুষ্ট শিৰােমণি কলি। হেন ভকতৰ, কিঞ্চিৎ ছিদ্রক, সজ্জমে থাকে আকলি॥ ১২৪॥ [ ২৯ ] হৰিৰ চৰণ, সদা আৰধন্ত, ব্রহ্মা হৰ পুৰন্দৰ। হেন হৰি পদে, শৰণ নলৱে, কিনো বুদ্ধি হীন নৰ॥ ১২৫॥ মৃত্যুৰ মুখত, সদায়ে পৰিয়া, আচয় যিসব নৰে। সিতো নিদা- রুণ, হৰি নাম গুণ, কীৰ্ত্তন কেনে নকৰে॥১২৬॥ ভাৰত ভূমিত, জনম লভিয়া, নভজে হৰি চৰণে। সিতো জ্ঞান শূন্য, পশুতো অধম, জনম লভিল কেনে॥ ১২৭॥ মুকুতি মুখকো, তেজি মহাজনে, সদা ৰাম নাম ধৰে। হেন ৰাম নাম, মুখত তেজিয়া, কুমতি মনুষ্য মৰে ॥১২৮॥ মুকুতি সুখকো, তেজি মহাজনে, ৰাম নামে কৰে আশা। হৰি নাম, নলৈযা কেমনে, মৰে মপ মতি নাশা ॥ ১২৯॥ মুখ ভৰি ভৰি, বােলা ৰাম হৰি, অক্ষয পুণ্যক সঞ্চা। ৰাম না ভাবিযা, আন আচৰিযা, কেনে আপুনাক বঞ্চা॥ ১৩০॥ হৰি কীৰ্ত্তনৰ, সময়ে যিজনে, থাকে আন কথা পাতি। অন্ত কালে নিযা, যম দূতে ধৰি কৰে তাক উগ্র শাস্তি ॥ ১৩১॥ বেদৰ ৰহস্য, হৰিৰ কীৰ্ত্তন, নুশুনিলে সাবধানে। যমৰ কিঙ্কৰে, তপত শলাক, বাহৱে তাহাৰ কানে॥ ১৩২॥ আনন্দ সমুদ্র, হৰিৰ কীৰ্ত্তনে, যিতো জনে নেদে চিত। সিতো, মূঢ় মতি, হৰিৰ দুর্ল্লভ প্রসাদে ভৈল বঞ্চিত॥ ১৩৩॥ মুকুত সকলো, হৰিৰ কীৰ্ত্তনে, কৰন্ত সদাযে ৰতি । হেন কীৰ্ত্তনত, যিতো চিত্ত নেদে, যাইৰে সিতো অধােগতি॥ ১৩৪॥ কলিত জনম, লভিয়া হৰিৰ, নাম নকৰে ৰতি। সিতো মুঢ় মতি, আন কেন মতে, সাধিবে আপুন গতি॥ ১৩৫॥ শবদ ব্ৰহ্মৰ, পাৰ ভৈল [ ৩০ ] যিতো, কৃষ্ণত ভকতি নাই। তাৰ মাত্ৰ শ্ৰম, শ্ৰমে মাত্ৰ ফল, হেন ৰাখে বাঁজী গাই॥ ১৩৬॥ ৰাজা প্ৰজা জানিলেক ভক্তি পথ, শঙ্কৰৰ মত শুদ্ধ। সিতো মত লাৰি, আন আচাৰয়, পৰম সিতো মুগুধ॥ ১৩৭॥ আপুনো পণ্ডিত, নুহি মহন্তকো, নুপাসিলে কদাচিত। তথা- পিতো গুরু, বোলাৱে কৃষ্ণৰ, মায়ায়ে হুয়া মোহিত॥ ১৩৮॥ নজানে শাস্ত্ৰক, শিষ্যৰ সংশয়, নপাৰে দূৰ কৰিত। তাৰ উপদেশে, আনো নতৰয়, আপুনো ভৈল বঞ্চিত॥ ১৩৯॥ শাস্ত্ৰ মত এৰি, যি কথা-কহয়, কেৱল পাষণ্ড নয়। আচোক কৃষ্ণক, পাইবা কদাচিতো, নুগুচে সংসাৰ ভয়॥ ১৪০॥ অন্ন যোনি কিছু, নকৰে বিচাৰ, জাতি কুল ভৈল ভ্ৰষ্ট। বৈষ্ণৱৰ বেশ, ধৰিযা ফুৰয়, বেদ পথ কৰি নষ্ট॥ ১৪১॥ হৰি হৰি হৰি, কিনো ভৈল ইতো, কৃষ্ণৰ মায়াৰ বল। হৰি ভকতিৰ পথত কপট, পাতিলেক অমঙ্গল॥ ১৪২॥ শাস্ত্ৰৰ বিচাৰে, নজানে ভকতি, পৰমাৰ্থ মতি মূঢ়। হৰি কথা ছলে, কৰ্ণত কুমন্ত্ৰ, কহয় কৰিয়া গূঢ়॥ ১৪৩ ॥ চাৰিযো জাতিৰ, নিজ পিতৃ কৃষ্ণ, জানিয়া যিতো নভজে। এহি পাপে নিজ, ধৰ্ম্ম ভ্ৰষ্ট হুয়া ঘোৰ নৰকত মজে॥ ১৪৪॥ হৰিৰ চৰণ, নভজি নকৰে, আপুন দুঃখ খণ্ডিত। পৰমাৰ্থ তত্ত্ব, বিচাৰি কহিয়ো, কেমন সিতো পণ্ডিত॥ ১৪৫॥ আপুনাৰ জন্ম, ভাৰত ভূমিত, লভিবেক যিতো নৰ। হৰিক নভজি, কৰিল বিফল, সিতো শোচ্য সমস্তৰ॥ ১৪৬॥ হৰিৰ চৰণ, নভজি কেৱলে, পোষে পুত্ৰ ভাৰ্য্যা মাত্ৰ। যম ৰাজা বুলি, [ ৩১ ] লন্ত সেহি জন, যম যাতনাৰ পাত্ৰ॥ ১৪৭॥ হৰিৰ চৰণ, নিচিন্ত চিন্তয়, বিষয়ক দিনে ৰাতি। শাস্ত্ৰৰ সম্মতে, জানা সেই জন, ভৈল নিজ আত্মঘাতী॥ ১৪৮॥ প্ৰাৰ্থনা তুমি সৰ্ব্বসাক্ষী, আত্মা হৃষীকেশ, জানাহা মোৰ চিত্তক। শৰণাগতক, মই আতুৰক, অপেক্ষা কৰা কিসক॥ ১৪৯॥ হে কৃষ্ণ দেৱ, মই আতুৰক, চৰণে কৰা উদ্ধাৰ। তিনি তাপময়, সংসাৰ নিকাৰ, সহিতে নপাৰো আৰ॥ ১৫০॥ বাহিৰে ভিতৰে, তুমি হৰি গুরু, আচাহা চৈতন্য রূপে। দিয়োক সুমতি, তুমি বিনে গতি, নাহিকে কৈলোঁ স্বরূপে॥১৫১॥ হৰি ও হৰি, করুণা সাগৰ কৰিয়ো কৃপা আমাক। প্ৰিয়তম আত্ম, সখা ইষ্ট গুরু, মানিয়া আচোঁ তোমাক॥ ১৫২॥ হে হৰি মোক, দুৰাচাৰ বুলি, নকৰিবা পৰিহাৰ। তুমি বিনে মহা, পতিত পাবন, কোন দেৱ আছে আৰ। ১৫৩॥ নমো নমো ৰাম, কৃষ্ণ প্ৰভু দেৱ, তুমি মোৰ নিজ গতি। হুযোগ সদয়, যিমতে ৰহয়, তোমাত নিৰ্ম্মল মতি॥১৫৪॥ চৰণত ধৰোঁ, কাতৰ কৰোহোঁ, ইবাৰ নেৰিবা হৰি। পতিত পাৱন, দেৱ নাৰায়ণ, নাহিকে তোমাৰ সৰি॥১৫৫॥ নমো নমো কৃষ্ণ, তোমাৰ ভকতি, মুকুতিকো কৰি বলে। মোৰ তাকে মন, দিয়োক শৰণ, অরুণ চৰণ তলে॥ ১৫৬॥ এভৱ সাগৰে, মজি নাৰায়ণ, আতুৰ ভৈলো অপাৰ। দীন অনৰ্থক, তুমি কৃপাময়, চৰণে কৰা উদ্ধাৰ॥১৫৭।॥ হে হৰি তযু মায়ায়ে আমাক, ভাণ্ডিছে কৰি কপট। [ ৩২ ] দূৰ কৰা মায়া, চাপোহোঁ তােমাৰ, চৰণ ছত্র নিকট॥ ১৫৮॥ পতিত পাবন, ৰাম নাৰায়ণ, চৰণে মােক উদ্ধাৰ। আমি পতিতক, পতিতপালন, নামৰ পৰীক্ষা কৰা॥ ১৫৯॥ পতিত পাবন, প্রভু নাৰায়ণ, প্রসিদ্ধ সমস্ত জনে। আমি মহাপাপী, শৰণ পশিলোঁ, ৰাখিয়ো নিজ চৰণে ॥ ১৬০॥ হে হৰি মই, অনাথক দযা কৰিযোক একবাৰ। কৃপা- ৰসে তিতি, অরুণ বৰণ, চৰণ ভৈল তোমাৰ॥ ১৬১॥ কৃপাৰ সাগৰ, দৈবকী নন্দন, পূৰিযো মনৰ কাম । ভক- তৰ সঙ্গে, সদা নুগুচোক, মুখে তুযা গুণ নাম॥ ১৬২॥ কোটি কোটি ঘোৰ, অপৰাধ নিতে, কৰোঁ আসি দুৰা- শয়। হে হৰি মােক, দাস- হেন মানি, ক্ষমিয়ােক কৃপাময়॥ ১৬৩॥ অনাদি অনন্ত, অচিন্ত্য ঈশ্বৰ, তুমি সে নিত্য নিৰ্ম্মল। গুচায়োঁ কুমতি, ভজোঁহোঁ কেৱল তােমাৰ, পদ কমল॥ ১৬৪॥ হে ভগৱন্ত, ভজোঁহোঁ তােমাৰ, অভয় পদকমলে । মই অনাথক, ৰাখিয়ো ঈশ্বৰ, অরুণ চৰণ তলে॥১৬৫॥ হে কৃষ্ণ কৃপা, ময় প্রভু মােক, কৰা কৃপা এহি, মান। তোমাৰ চৰণে, ৰহােক আমাৰ, সদায়ে নির্ম্মল জ্ঞান ॥ ১৬৬॥ জয় জগবন্ধু, জগত কাৰণ, নাৰায়ণ নিৰাকাৰ। কেৱল তােমাৰ চৰণ পঙ্কজে, ৰহােক ৰতি আমাৰ॥ ১৬৭॥ দীন দয়াশীল, দেৱ দামোদৰ, দীনক নেৰিবা মােক। হেন কৃপাকবা, তযু পদে মােৰ সহজ ৰতি মিলােক॥ ১৬৮॥ তোমাৰ চৰণ, সেবায় গােবিন্দ, নজানাে এক উপায়। যিমতে সেবাত, বহিবাে করুণা, [ ৩৩ ] কৰিতে হৰি জুযায়॥ ১৬৯॥ হে প্রাণ হৰি, দন্তে তৃণ ধৰি, মাগোঁহাে তােমাৰ পাৱে। মােৰ মন মজি, তোমাৰ নামত, ৰহােকো হৰিৰ স্বভাৱে ॥ ১৭০॥ জ্বৰতাপ পীড়া, মৰণ সময়ে, কৰা হৰি কৃপা মােক। তযু গুণ নাম, শ্রবণ স্মৰণ, বচন গােচৰ হোক॥১৭১॥ গােপিনীৰ ধন, ব্ৰজৰ জীৱন, মােহন ৰাম গােবিন্দ। পৰম সাদৰে, শিৰে তুলি ধৰোঁ, তযু পদ অৰবিন্দ ॥ ১৭২॥ নাম মহিমাা॥ কৃষ্ণৰ পৰম, নির্ম্মল উদাৰ, কথাৰ যৈত প্রকাশ। গঙ্গা আদি কৰি, যত তীর্থ আছে, তৈতিসে কৰে নিবাস॥ ১৭৩॥ শ্ৰীৰাম নাম, ভকত জনৰ, মহা ধন হীৰা বিত্ত। সংসাৰ সাগৰ, তাৰ দুর্গ পাৰ, শ্ৰীৰামনাম নিশ্চিত ॥১৭৪॥ শ্ৰীৰাম নাম, মল অৰণ্যৰ, বাড়ব অগনি সম। শ্ৰীৰাম নাম, মৰন উৎসৱ, ভদ্ৰতো ভদ্র উত্তম ॥১৭৫ ॥ নাৰায়ণ নাম, নৰ সম স্তৰ, প্রসিদ্ধ চৌৰ বিশেষ। অনেক জন্মৰ, সঞ্চিত পাতক, স্মৰণে হৰে নিঃশেষ॥১৭৬॥ ৰাম শৰদৰ, ৰাপদ ভৈল, প্রচণ্ড বহ্নি নিশ্চয়। ম ৰাষূ সমে, অধৰ্ম্ম অৰণ্য, দহিয়া ভস্ম কৰয় ॥১৭৭॥ কুকথা পাষণ্ড, সংবাদ বিবাদ, পর্ব্বত অতি নিষ্ঠুৰ । ৰাম কৃষ্ণ নাম, বজ্ৰক প্রহাৰি, কৰা তাক মসিমুৰ ॥১৭৮॥ অপাৰ আনন্দ, ৰস ৰাম নাম, মুখত থাকে যাহাৰ। মুকুতি সুখকো, খৱে পাশ কৰি, আন সুখ কোন চাৰ ॥১৭৯॥ যিতাে মহাজনে, ঈশ্বৰ কৃষ্ণৰ, ভজয় পদ কমল। কুল উদ্ধাৰিল, আপুনো তৰিল, তাৰে সে জন্ম সফল॥১৮০॥ সুদৃঢ় বিশ্বাস, কৰি যিতো জন,
[ ৩৪ ] সদা ৰাম নাম গাৱে। তাক বাপ দায়, দিয়া দুষ্ট কলি, দূৰতো দূৰ পলাৱে॥ ১৮১॥ অলপ অক্ষৰ, ৰাম কৃষ্ণ নাম, কোমলতা সুকোমল। ৰাম কৃষ্ণ নাম, সবাৰো সুহৃদ, মঙ্গলৰো সুমঙ্গল॥ ১৮২॥ মুকুত সবৰো, মনক টানিয়া, আনয় হৰিৰ গুণে। এক প্ৰাণ হুয়া, মহন্তে সকলে,গাৱয় কহয় শুনে॥১৮৩॥ হৰিৰ নামৰ, অনন্ত প্ৰভাৱ, কোনে কহি পাৰে সীমা। সংসাৰ বিনাশে, হৰিকো প্ৰকাশে, নামৰ মহা মহিমা॥ ১৮৪॥ হৰিৰ নামৰ, অনন্ত মহিমা, জানি মহাজনে গান্ত। আপুন নামৰ, মহিমাক হৰি, আপুনি অন্ত নপান্ত॥ ১৮৫॥ হৰিৰ নামত, একোৱে বিঘিনি, নাহিকে জানা নিশ্চয়। আনো যত ধৰ্ম্ম, তাহাৰো বিঘিনি, নামেসে দূৰ কৰয॥ ১৮৬॥ ৰাম নাম মহা, প্ৰমত্ত সিংহৰ, ধ্বনি শুনি ৰিণী ৰিণী। পাপ ময়মত্ত, মাতঙ্গ পলাই, মিলিল হেৰা বিঘিনি॥ ১৮৭॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম, কীৰ্ত্তন খাড়ব, অগনিৰ শিখা লাগি। অসুৰ ৰাক্ষস, পাষণ্ড পিশাচ, পলাই দশ দিশে ভাগি॥ ১৮৮॥ জয় জগজীৱ, জগত কাৰণ, জয়তি জগনিবাস। তোমাৰ ভকতি, ৰসে মুকুতিকো, কৰে অতি উপহাস॥ ১৮৯॥ কৃষ্ণ নাম ইতো, পৰম মঙ্গল, যাহাৰ থাকে বাক্যত। সিতো পুরুষৰ, ভস্ম হুয়া যাই, মহাপাপ কোটি শত॥ ১৯০॥ পৰম উজ্জ্বল, হৰি নাম ৰত্ন, কণ্ঠত যিতো পিন্ধয়। তাহাৰ পুরুষ, যতেক আচয়, সবাকে শোভা কৰয়॥ ১৯১॥ পৰম প্ৰশান্ত, নাৰায়ণ পৰ, মুক্তৰো মাঝে বিৰল। এহি মানে [ ৩৫ ] মাত্ৰ, পুৰুষাৰ্থ সাৰ, হৰিৰ সেৱাৰ বল॥ ১৯২॥ ধৰ্ম্মে পৃথিবীৰ, আগত কহিল, মহা ভাগৱত ধৰ্ম্ম। মুকুতি সুখৰ, কেৱল আশ্ৰয, জানা মাধৱৰ কৰ্ম্ম। ১৯৩॥ কৃষ্ণ গুণ নাম, ধৰ্ম্মসে পৰম, মঙ্গলৰো সুমঙ্গল। কৃষ্ণৰ কীৰ্ত্তন, ৰসেসে কেৱল, মুকুতি সুখৰ ফল॥ ১৯৪॥ যি হেতু কৃষ্ণৰ, কীৰ্ত্তন ধৰ্ম্মত, নাহিকে পাত্ৰ নিয়ম। কেৱল কৃষ্ণৰ, কীৰ্ত্তনে কৰয, সমস্তকে নৰোত্তম॥১৯৫॥ অন্যত্ৰ সাধনে, কোনো বিচক্ষণ, জনক মোক্ষ দিবয়। কৃষ্ণৰ জন্মৰ, কৰ্ম্মৰ কীৰ্ত্তনে, মুকুতিকো বিড়ম্বষ॥ ১৯৬॥ ৰাম হেন ইতো, দুগুটী অক্ষৰ, বলৰ নাহিকে সীমা। মুকুতি সুখকো, কৰিল অধীন, আচোক আন মহিমা॥ ১৯৭॥ যিতো রুদ্ৰ দেৱে পৰম লীলাযে, জগতকে সংহৰন্ত। ৰামৰ নামৰ, তেঁহো হুযা বৃশ্য, দিনে ৰাত্ৰি সুমৰন্ত॥ ১৯৮॥ নাৰাদ সনত, কুমাৰ অনন্ত, শুক মুনি আদি কৰি। মুকুতি সুখক, ঠেলি ৰাম নাম, সদায়ে ফুৰে সুমৰি॥ ১৯৯॥ ইতো ৰাম নামে আপুনাৰ গুণে, ঈশ্বৰকো কৰে বশ্য। এতেক জানিবা, ৰাম নাম বিনে, শাস্ত্ৰৰো নাহি ৰহস্য॥ ২০০॥ চৈতন্য, ঈশ্বৰ, আদিত্য যাহাৰ, হিয়াত ভৈল প্ৰকাশ। কাল মেঘ প্ৰায়, অবিদ্যা আন্ধাৰ, তাহাৰ হোৱে বিনাশ॥ ২০১॥ ভালুক বানৰ,ৰাক্ষস তৰিল, ৰামক কৰিয়া সেৱ। হেনয় পৰম, কৃপালু দেৱতা, ৰাম বিনে নাহি কেৱ॥ ২০২॥ নিৰ্গুণ কৃষ্ণৰ, গুণক প্ৰকাশ, কৰিলা শ্ৰীশঙ্কৰে। শ্ৰবণ কীৰ্ত্তন, কৰে মহা সুখে, পাপীয়ো সংসাৰ তৰে॥ ২০৩॥ [ ৩৬ ] [ ৩৬) পৰম ইশ্বৰ, কৃষ্ণ দেবতাৰ, গুণক নাহিকে অস্ত। ইহাৰ তত্ত্বক, জানিবা কেৱল, শঙ্কৰে মাত্ৰ জান । ২০৪। ৰাম কৃষ্ণ হৰি, গােপাল গােবিন্দ, মুকুন্দ যদু মুৰাৰি। ভকতৰ ধন, হৃদয় ৰঞ্জন, ব্রজজন অধিকাৰী। ২০৫ ৷ ৰাম অনন্ত, প্রভু ভগৱন্ত, ভকত ভয় ভঞ্জন। নিত্য নিৰঞ্জন, দানব গঞ্জন, সজ্জন জন ৰঞ্জন ।। ২৬ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম, কৃষ্ণ ৰঘু পতি, ৰাঘৱ ৰঘুনন্দন। অনাদি অনন্ত, শিৱ সনাতন, চুত জগবন। ২৭। দৈৱকী নন্দন, ৰাম নাৰায়ণ, জগত কাৰণ ৰাম । সৰ্ব্বদেশিৰো, মণি নাৰায়ণ, সমস্ত সুখৰ বাম ॥২০৮] নিৰাকাৰ নিৰাময় নাৰাম, নাৰাযণ নিৰঞ্জন। মুকুন্দ মুৰি, ভৱ ভয় হৰি, কত জন ৰঞ্জন। ২০৯৭। মাধৱৰ নাম, বৎস প্রায় ভৈল, ভক্তে তাক লৈয়া যায়। বেদৰ ঈশ্বৰ, হৰি ধেনু জেন, তাৰ পাছে পাছে ধান্ত। ২১ তাৰ সবে পূজ্য, তাৰা সবে ধন্য, তাসে সুহৃদ জন। কলিযুগে হৰি, আনকো বোলায়ে, আপুন কৰে কীর্তন ২১১ ॥ হৰিক বান্ধব, বুলিযা যেজন, কয় হৰি কীর্তন। সমস্ত শাস্ত্র, তত্ত্বক জানিল, জান সেহি মহা- জন। ২১২। যেৰে হৰি পদে, শৰণ পসিয়া, হৰি নাম লৰ মুখে। হৰিৰ প্ৰসাদ, পায় সিজনে, মায়াকো ত্য সুখে ২১৩ ধন্য কলি যুগ, ধন ৰাম নাম, ধন্য ধন্য নৰ কাঙ্গা। ভাগ্যহীন জনো, জপি ৰাম নাম, তয় দুস্তৰ মায়া। ২১৪। কলিৰ লােকৰ, ভাগ্যৰ মহিমা, কোনে কহি পাৰে পাৰ হৰি গুণ নাম, কলিৰ স্বৰ্ম্ম, সমস্ত, [ ৩৭ ] [ ৩৭ ] শাস্ত্ৰৰ সাৰ। ২১৫ হৰি কথা ৰস, নির্মল অমৃত, যিতো জনে পান কৰে। সংসাৰ মধ্যত, সিসি জন মা, সফল জনম ধৰে। ২১৬ | হৰি নাম ৰসে, বৈকুণ্ঠ প্রকাশে, প্রেম অমৃতৰ নদী। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰে, পাৰ ভাঙ্গি দিলা, বহে ব্ৰহ্মাণ্ডক ভেদি ॥ ২১৭। গােবিন্দৰ প্রেম, অমৃতৰ নদী, বহে বৈকুণ্ঠেৰ পৰা। চাৰি পুরুষার্থ, তাহৰ নিঝৰা, হবি নামে মূল ধৰ।। ২১৮। হৰি ভক্তি দান, দিয়া জগতক, তাৰিলা সংসাৰ সিন্ধু। হেনয় কৃপালু, শঙ্কৰ বিনাই, নাহি নাহি আৰ বন্ধু ॥ ২১৯ ৫ হৰি ভৰুতিৰ পাতিলন্ত হাট, শঙ্কৰে জগত জুৰি। ৰাম নাম ৰত্ব, বিকাযা জগতে, চলয় বৈকুণ্ঠপুৰী। ২২০। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰ, হৰি ভকতৰ, জান জেন কল্পতরু। তাহান্ত বিনাই, নাই নাই নাই, আমাৰ পৰম গুরু। ২২১। নিবেদন। কতনে অমােঘ, অপৰাধ হৰি, কৰিষা আচো প্ৰচুৰ। বুদ্ধিত থাকিয়া, নেদাহা সুবুদ্ধি, কৃপাৰ হয়। ঠাকুৰ। ২২২ যিহেতু তােমাৰ চৰণ পঙ্কজে, নভজিলে। নাৰায়ণ। সিহেতু অনাদি, অবিদ্যা আমাৰ, কৰিল জ্ঞান উচ্ছন্ন ॥ ২২৩। তুমি নিজ পিতৃ, গুরু, ইষ্ট দেৱ, নভতো তােমাৰ গৱে। এহি দোষে মােক, যম দূতে ধৰি, যাতনা দুঃখ ভুঞ্জাৰে। ২২৪। তুমি প্রিয় আত্মা, পৰম দেৱতা, তােমাত ভৈলােল বিমুখ। এতেকে তোমাৰ, মায়াযে আমাক, দিলেক সংসাৰ দুঃখ। ২২ কলিকৰ্ম্ম নির্ণয় । সত্যাদিৰ লােকে, কলিতজনম, বাঞ্ছা কৰে নিৰন্তৰ হৰিগুণ গায়া, নিশ্চয়ে কলিত, হৈবে [ ৩৮ ] নাৰায়ণ পৰ॥ ২২৬ ॥ ঘােৰ কলি যুগে, পাইল সৰ্ব্ব ধর্ম, বর্জ্জিত ভৈল নিশ্চয়। নাৰায়ণ পৰ, ভৈলে কৃত কৃত্য, হােৱয় নাহি সংশয় ॥ ২২৭। হৰি গুণ নাম কীর্ত্তনে কলিৰ, কল্মষ কৰি বিনাশ। অনায়াসে ঘােৰ, সংসাৰ তৰিয়া, পাৱষ হৰিৰ পাশ ॥ ২২৮॥ সমস্ত শাস্ত্ৰৰ, পৰম নির্ণীত, হৰি গুণ নাম মাত্র। কলিৰ পৰম, মলিন মনুষ্য, সি ধৰ্মৰ ভৈল পাত্র॥ ২২৯॥ কলিৰ লােকক, পৰম কৃপালু, কৃষ্ণে কৰিলন্ত দয়া। মােৰ গুণ নাম, গায়া মহা সুখে, তৰােক দুস্তৰ মায়া॥ ২৩০॥কলিৰ মনুষ্য, ভৈল ভাগ্যহীন, পাপ সাগৰত মজি। হেন পাপী সবো, কৃষ্ণ গুণ গাযা, তৰয় কৃষ্ণক ভজি ৷৷ ২৩১॥ কলিৰ লােকৰ যি ভাগ্য মিলিল, কহিষা, অন্ত নপাই। নিৰন্তৰে লােক, নাৰায়ণ পৰ, হােৱে হৰি, গুণ গাই ॥ ২৩২॥ মুকুত কোটীৰ, মাঝত দুর্ল্লভ, জানা নাৰায়ণ পৰ। কলি যুগে হেন, নাৰায়ণ পৰ, হৈবে লোক নিৰন্তৰ॥ ২৩৩॥ কলিত হৰিৰ, কীৰ্ত্ত- নত সুখে, সৰ্ব্ব পুরুষাৰ্থ পাই। হৰিৰ কীৰ্ত্তন, বিনাই কলিত, আন মহা লাভ নাই॥ ২৩৪ ॥কলিৰ মলত, মজিলোঁ গোবিন্দ, গতি মােৰ নাহি আন। নামত, কৰিলোঁ আশ্রয়, জানিয়া, ধৰ্ম্ম প্রধান॥ ২৩৫॥ চৈতন্য আদিত্য, হৃদয় আকাশে, সৰ্ব্বদায়ে প্রকাশয় । উদয়াস্ত নাই, সন্ধ্যা উপাসনা, কৰিবো কোন সময ॥১৩৬॥ যিহেতু গােবিন্দ, নিজ যশ প্রিয়, ভকত বৎসল হৰি। সিহেতু সদায়ে, নাম গুণ শুনি, খাকন্ত অনন্দ কৰি॥২৩৭॥ [ ৩৯ ] [ ৩৯ ) পৰম নির্মল, ধৰ্ম্ম হৰি যশ, জগত পাৰন কৰিী । তাহলে আপুন, যশত সন্তোষ, ঈশ্বৰ প্ৰভু মুৰাৰি। ২৩৮ ॥ ঈশ্বৰৰু পুরুষ লক্ষণ। ঈশ্বৰ কৃষ্ণৰ, শুনিয়ে মহা : পুৰুষ লক্ষণ সাৰ। ব্রিগম্ভীৰ সপ্ত, ৰক্ত পঞ্চ দীর্ঘ, উন্নত চয় প্রকাৰ । ২৩৯ ॥ গমন গম্ভীৰ, বচন গম্ভীর, গম্ভীৰ নাতি কমল। এহি ত্রিগম্ভীৰ, স্মৰণে কৃষ্ণৰ, মিল মহ। মঙ্গল। ২৪ অরুণ নয়ন, অধৰ দশন, অরুণ কৰ চৰণ। নখ ৰেখা চয়, অরুণ কৃষ্ণ, স্মৰণে দুঃখ তৰণ ॥ ২৪১। সুদীর্ঘ নয়ন, গ্রীণা বহু পদ, ছৰৰ অঙ্গুলি চয। এহি পঞ্চ দীর্ঘ, স্মৰণ কৃষ্ণৰ, মিলে মহা মহােদয় । ২৪২ | কন্ধ উন্নত, ধ্রুব নাসা পদ, উন্নত নখ হৃদয়। এহি চয় স্থান, উন্নত কৃষ্ণৰ, সুৰণে মােক্ষ মিলয় ॥ ২৪৩। যুগ ধৰ্ম্ম নির্ণয় । মিনতি বচন, বেল সৰ্বজন, শুনিয়ে। শাস্ত্ৰৰ মৰ্ম্ম । আপুন কুশল, চাবা যেবে তেবে, নেড়ি বাহ যুগধর্ম ॥ ২৪৪। সত্য যুগে ধ্যান, ত্রেতা যুগে যজ্ঞ, দ্বাপৰ যুগত পূজা। কলিত হৰিৰ, কীৰ্ত্তন বিনাই, আৱৰ নাহিকে দুজা।} ২৪৫। কলিত হৰি, কীৰ্ত্তন বিনাই, অন্যত্র ধৰ্ম্ম আচৰে। মিছাত কেৱল, এম মাত্র পাৰে, একোৱে ফল নধৰে । ২৪৬। কলিত হৰিৰ, কীর্তন এড়িয়া, আন মতে চাহে, গতি। যেন কুলবধূ, নিজ স্বামী তেজি, ভজে গৈয়া উপপতি ।। ২৪৭। সংসাৰ তৰিতে, ইচ্ছা আছে যাৰ, কৰিয়ে হৰি কীৰ্ত্তন। পৰম নিৰ্ম্মল, গতি পাইয়া সুখে চিন্ডিয়া কৰ্ম্ম বন্ধন।২৪৮। সকল নিগম, কল্পতরু . [ ৪০ ] তাৰ, ফল মহা ভাগৱত। সেহি ফল ৰস, হৰি গুণ যশ, পীয়োক সাধু সঙ্গত॥ ২৪৯॥ পৰম কৃপালু, শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰ, লোকক কৰিয়া দায়া। হৰিৰ নিৰ্ম্মল, ভকতি প্ৰকাশ, কৰিলা শাস্ত্ৰক চায়া॥২৫০॥

⸻
ঈশ্বৰ নিৰ্ণয।

 পদ। প্ৰকৃতি পুরুষ দুইৰো নিযন্তা মাধৱ। সমস্তৰে আত্মা হৰি পৰম বান্ধৱ॥ ১॥ শৰণ॥ হে কৃষ্ণ তযু পাৱে পশিলো শৰণ। মই অনাথৰ নাথ তুমি নাৰায়ণ॥ ২॥ ভজন॥ নাৰায়ণ হৰি ৰাম গোপাল গোবিন্দ। ভজহোঁ তোমাৰ দুই পদ অৰবিন্দ॥ ৩॥ নমস্কাৰ। নমো হৰি নাৰাযণ ৰাম ৰাম ৰাম। সৰ্ব্ব ধৰ্ম্ম শিৰোমণি তুযা গুণ নাম॥ ৪॥ বন্দো গোবিন্দ ৰাম মুকুন্দ মাধৱ। যাক মৰণে তৰি পাপ পৰাভৱ॥ ৫॥ নমো কি নমো ৰাম নমো নাৰায়ণ। অনাদি অনন্ত সন্ত শিৱ সনাতন॥ ৬॥ জয় নমো নাৰাযণ দৈৱকী নন্দন। পৰম পুৰুষ সদাশিৱ সনাতন॥ ৭॥ উপদেশ॥ হৰি বোল হৰি বোল কৰি মন স্থিৰ। তেবে সে সফল হোৱে মনুষ্য শৰীৰ॥ ৮॥ হৰি গুণ গায়ো ভাই কৰিয়া উৎসৱ। গুণেতে সে তুষ্ট গুণ লুব্ধ মাধৱ॥ ৯॥ আনন্দ কৰিয়া হৰি গুণ গাবা যেবে। ভৱসিন্ধু তৰিয়া হৰিক পাইবা তেবে॥ ১০॥ হৰিগুণ নাম গাৱ আনন্দ কৰি মনে। চিন্তামণি তনু ভাই বিফল কৰ কেনে॥ ১১॥ আন পৰি হৰিয়া হৰিক মনে ধৰ। হৰি [ ৪১ ] গুণ গায়া ভাই জন্ম সফল কৰ॥ ১২॥ শৈয়ো হৰি নাম সাতে পাঞ্চে হুয়া সাজু। আপন্ হুৰে পলাই যাবে কাল মায়া বাঝু॥১৩॥চেতন লভিয়া ভাই ভজিযো হৰিকন- আন পৰি হৰি হুয়ে ভকতি ৰসিক॥১৪॥লৈয়ো হৰি নাম গুণ বিঘিনি বিহীন। আনন্দে ভাবিয়ো ৰাম কিবা ৰাত্ৰি দিন॥ ১৫॥ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ বোল ভাই মুখে। ৰাম কৃষ্ণ সুমৰি বসিয়া থাক সুখে॥ ১৬॥ৰাম কৃষ্ণ হৰি বোল তেজি ভয় লাজ। হৈবন্ত বেকত হৰি হৃদয়ৰ মাঝ॥ ১৭॥যিতো ৰাম কৃষ্ণ হৰি বোলয় সৰ্বথা। তাৰ সঙ্গ এৰি হৰি যাইব আৰ কথা॥১৮॥ ৰাম কৃষ্ণ গেল ভাই ৰাম কৃষ্ণ বোল। কোটি কোটি ব্ৰহ্মাণ্ড নামৰ নোহ মোল॥ ১৯॥ৰাম কৃষ্ণ ভাবিতে ছুটয় কাল পাশ। সদা ৰাম হৰি বোল তেজিযা আলাস॥ ২০॥ হৰি গুৰু পদ সেৱা খণ্ড ডাটি ধৰ। মন বৈৰি কাটি সুখে ভৱ নদী তৰ॥২১॥ৰাম, কৃষ্ণ নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন হৰি। সদা ৰাম কৃষ্ণ ভাবি যায়ে ভৰ তৰি॥ ২২॥ ভজিয়ে হৰিক যেবে চেতন আচয়। তেবেসে এড়াইবা সুখে সংসাৰৰ ভয়॥ ২৩॥ৰাম কৃষ্ণ ভাবিয়ো মিলোক মহা ভাগ। ৰাম কৃষ্ণ ভাবিতে কৃষ্ণক পাইবা লগি॥২৪॥ হৰিৰ নামত ভাই নেড়িযো ভাৰসা। সকল ধৰ্ম্মৰ হৰি নাম মাঝে বাসা॥২৫৪॥সন্ত উপদেশে হৰি চৰণে হৰি নাম নিৰ্মল আনন্দে মজিযো॥২৬॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ নাম। জনম সফল হৌক

  চ [ ৪২ ] অবিশ্ৰাম॥২৭॥মাধৱৰ ৰঙ্গা দুই চৰণে ধৰিয়া। ৰাম নাম ৰস পীয়ো অঞ্জলি ভৰিয়া॥২৮॥গুণ ময় সাধ্য সাধনক পৰিহৰি। কৃষ্ণ কথা ৰস পীয়ো কৰ্ণাঞ্জলি ভৰি॥৯॥যত জীৱ ৰাশি ফুৰে কুশলক চাই। হৰি নাম বিনে তাৰ মহা লাভ নাই॥৩০॥হৰি নাম গাৱন্তে কিঞ্চিতো নাহি দুঃখ। গুচে ভয় মিল পৰমানন্দ সুখ॥৩১॥হৰি কীৰ্ত্তনত যাৰ মিলয় সন্তোষ। সৰ্ব্ব সুখ ভাগী হোৱে হৰে কলি দোষ॥ ৩২॥লৈয়ো হৰি নাম ভাই তেজিয়া আলস। মিলিবে মঙ্গল গুচিবেক ভব পাশ॥ ৩৩॥যিতো জনে ফুৰে সদা হৰি গুণ গায়া। হৰিৰ কৃপাত সিতে মুখে তৰে মায়া॥৩৪॥ ৰাম নাম লৈয়ো ভাই আলাস নকৰ। নিকট চাপিয়া আছে যমৰ কিঙ্কৰ॥৩৫॥কৃষ্ণ কথা শুনে গাৱে যিতো শ্ৰদ্ধা কৰি। অল্প কালে হিয়াত প্ৰবেশ হোন্ত হৰি॥৩৬॥ অপাৰ আনন্দ ৰস ৰাম কৃষ্ণ বাণী। ৰাম কৃষ্ণ নাম মুখে নচাড়িবা জানি॥৩৭॥ জপ ৰাম নাম ভাই ভাবক সকল। ৰাম নাম বিনে নাহি পৰম মঙ্গল॥ ৩৮০॥ভাবিয়ো ভাবক ভাই ৰাম নাম সাৰ। নিগমে নকহে ৰাম নাম বিনে আৰ॥৩৯॥কৃষ্ণ পদ সেৱা সুখ পৰম দুৰ্ল্লভ। হৰি সেৱা বিনে আন সকলে সুলভ॥৪০॥ কৃষ্ণ পাদ পদ্ম ভৈল যাহাৰ আশ্ৰয়। তাহাৰে সে গুচয় নিঃশেষ দুঃখ ভয়॥ ৪১॥ হৰি কীৰ্ত্তনত ভাই নকৰিয়ে হেলা। এহিসে ৰাখিবে ঘোৰ সঙ্কটৰ বেলা॥ ৪২॥ হৰি পদ পঙ্কজত পশিয়ো [ ৪৩ ] শৰণে। দিয়োক একান্তচিত্ত কৃষ্ণৰ কীৰ্ত্তনে॥ ৪৩॥ দুল্লভই দুৰ্লভ হৰিৰ গুণ নাম। জানিয়া কীৰ্ত্তন কৰা তেজি আন কাম॥৪৪॥ হৰি গুণ কীৰ্ত্তন কলি নিজ ধৰ্ম্ম। জানিবাহা সমস্ত শাস্ত্ৰৰ তত্ত্ব মৰ্ম্ম॥ ৪৫॥ ৰাম নাম লৈয়া পাপী জন তাৰ সুখে। হেন ৰাম নামৰ ভণ্ডাৰ ভৈল মুখে॥ ৪৬৷।যি মুখে বুলিব ৰাম সি মুখে ভণ্ডাৰ। সদায়ে ভাবিয়ো ৰাম ক্ষয় নাহি আৰ॥৪৭॥ ভাবিতে ভাবিতে ৰাম ৰস চডে আতি। আনন্দে ভাবিযো ৰাম কিবা দিবা ৰাতি॥ ৪৮॥ অনন্ত ৰসৰ নিধি ৰাম কৃষ্ণ নাম। মুখ ভৰি ভৰিয়া সদাযে বোল ৰাম॥ ৪৯॥ সদায়ে ভাবিতে ৰাম যাৰ ৰস বাঢ়ে। ৰাম কৃষ্ণ নামে তাৰ তাহাক ন চাড়ে॥ ৫০॥ হৰিসেবা বিনে আন সকল অসাৰ। এহি মানে মাত্ৰ সৰ্বশাস্ত্ৰৰ বিচাৰ॥ ৫১॥ মুখৰ মাঝে নামৰ ভণ্ডাৰ ভৈল কত ভাগে। আনন্দে ভাবিয়ো ৰাম যাৰ যত লাগে॥৫২॥ মনে মুখে এক কৰি সদা বোলা ৰাম। লভিবা পৰমানন্দ দুৰ হৈবে কাম॥৫৩৷। ৰাম কৃষ্ণ নামে যাৰ মুখে ভৈল গীত। নামৰ প্ৰসাদে সিতো ভৈল কৃত্যকৃত॥৫৪॥ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ বোল ভাই ঝাঁ‌টে। ন চলিব তেবেসে দুৰ্ঘোৰ যম বাটে॥৫৫॥ৰাম কৃষ্ণ নাম ৰসে চিত্তক ভিজাৱ। বোলৰাম কৃষ্ণ হৰি তেজি লাজ॥৫৬৷।ৰাম কৃষ্ণ নামেসে স্বধৰ্ম্ম ভৈল যাৰ। যম কাল মায়াৰ গুচিল অধি কাৰ॥ ৫৭॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম যাৰ থাকয় মুখত। [ ৪৪ ] যম যমদূত নেদেখে সপনত॥৫৮,ৰাম কৃষ্ণ নাম সদা লৱে যিতো নৰে। যম ৰাজা তাহাৰ লিখন দূৰ কৰে॥৫৯, ৰাম কৃষ্ণ নাম সদা ফুৰে যিতো গাই। তাহাৰ সে সমস্ত বিঘিনি ভৈল চাই॥ ৬০॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম যাৰ মুখত থাকয়। তাহাৰে সে জানিবা মিলিল মহো- দয়॥ ৬১॥ ৰাম কৃষ্ণ কীৰ্ত্তনে স্বভাৱ ভৈল যাৰ। সিয়ে ভৈল হৰিৰ হৰিয়ো ভৈল তাৰ॥ ৬২॥ ৰাম কৃষ্ণ নামক সততে যিতো গাৱে। তাক হৰি ৰাখিয়া ফুৰন্ত সৰ্ব্ব ভাৱে॥ ৬৩॥ৰাম কৃষ্ণ নাম যিতো সতত সুমৰে। হৰিৰ পৰম প্ৰিয় ভৈল সিতো নৰে॥ ৬৪॥ ৰাম বুলি তৰে মহা মহা অন্ত্য জাতি। যিতো নাম নলৱ হীনতো হীন আতি॥ ৩৫॥ৰাম কৃষ্ণ বুলিয়া সংসাৰ সুখে তৰে। ৰাম কৃষ্ণ নুবুলি জনম জুঠা কৰে॥ ৬৬॥ ৰাম নুবুলি তৰিব কিসে সমে। ৰাম নাম ন লৈলে ধৰিয়া নিব যমে॥ ৬৭॥ হৰিকো প্ৰকাশ কৰে ৰাম কৃষ্ণ নামে। হেন নাম ন লৈয়া মৰয় কোন কামে॥ ৬৮॥ গাৰো ভোট যৱনে হৰিৰ নাম লয়। হেয় হৰিৰ নাম সজ্জনে নিন্দয॥ ৬৯॥ হৰি নামে কৰে অন্ত্য জাতিকো মুকুত। সজ্জনে নামক নিন্দ কিনে অদভুত॥ ৭০॥ মহা পাপী তৰে হৰি নামৰ কীৰ্ত্তনে। হেন নাম ন লৈয়া সজ্জন ভৈল কেনে॥ ৭১॥ দুঃখময় ক্ষুদ্ৰ বিষয়ক আশা কৰি। একান্তে ন ভজে পূৰ্ণানন্দ মহা হৰি॥ ৭২॥ আপুনি ন লৱে নাম আনকো নিন্দয়। কোটি জনমকো লাগি দুৰ্ঘোৰ সঞ্চয়॥৭৩ [ ৪৫ ] হৰি নামে কৰে সংসাৰ বন্ধ ছেদ। হেন নামে নাহি ইচ্ছা কিনো ভৈল খেদ॥৭৪৷। ৰাম কৃষ্ণ হৰি নাম নিগম নিগূঢ়। সদা নুসুমৰে কেনে পাপমতি মুঢ়॥ ৭৫॥ হৰি পদ সেৱা সুখ ভকতে জানয়। আন জনে আৰ গন্ধ মাত্ৰা ন পাৱয়॥৭৬॥ হৰি পদে শুদ্ধ ভাৱে যিজনে অজয়। হৰি নাম লৈয়া সুখে দুৰ্গতি তৰয়॥ ৭৭॥ মানবী জনম পাই হৰি ন ভজিলা। অবশ্য হৈবাহা ভাই তৃণ তৰু শিলা॥ ৭৮॥ হৰি কীৰ্ত্তনক যিতো জনে হেলা কৰে। আপুনাক আপুনি বঞ্চিলে সিতো নৱে॥ ৭৯॥ মনুষ্য শৰীৰ পাই কৃষ্ণক ন ভজে। এহি মান দোষে ঘোৰ নৰকত মজে॥৮॥ মৃত্যুৰ মুখত পড়ি ন ভজে হৰিক। সিতো অধমৰ জীৱনত ধিক ধিক॥৮১॥হৰি পদে নভজে শাস্ত্ৰৰ সাৰ বুজি। বেঙ্কা মুয়া যম দূতে তাক ফুৰ খুজি॥ ৮২॥নৰ তনু পায়া হৰি নভজে যি নৰে। সংসাৰৰ অনন্ত যোনিত ভ্ৰমি মৰে॥৮৩॥ দুৰ্লভ শৰীৰ পাই হৰি ন ভজিল। দুৰ্ঘোৰ সংসাৰ সিতো সমুলে মজিল॥৮৪॥ কলি যুগে হৰি নাম নকৰে কীৰ্ত্তন। আপুনাক আপুনি বঞ্চিলে সিতো জন॥৮৫॥ হৰি ভজি হৰি নাম নলৰে সাক্ষাত। আপুনাক আপুনি কৰিল আত্ম- ঘাত॥ ৮৬॥ব্ৰহ্মাৰ প্ৰাৰ্থনী ইতো নৰতনু পায়া। ন ভজিলে হৰিক বঞ্চিলে বিষ্ণু মায়া॥ ৮৭॥একান্ত শৰণে যিতো নভ- জিলে হৰি। দুৰ্ঘোৰ যাতনা ভুঞ্জিসেক মৰি মৰি॥ ৮৮॥হৰি পদ সেবা সৰ্ব্ব শাস্ত্ৰৰ নিৰ্ণয়। মুঢ় মতি মনুষ্যে ইহাক ন জানয়॥৮৯॥হৰিকো কৰয় বশ্য কীৰ্ত্তন ভকতি। হেন [ ৪৬ ] নাম ন ধৰিয়া যায় অধোগতি॥ ৯০॥ৰাম কৃষ্ণ হৰি নাম মুখে থাকে যাৰ। সেহিসে হৰিৰ প্ৰিয় হৰি লৈ তাৰ॥৯১॥ ৰাম কৃষ্ণ হৰি যিতে সততে বোলয়। সিতো মহাজনে মুকুতিকো ন গণয়॥ ৯২॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম ভকতৰ মহা ধন। সদা নাম লয় আনন্দ কৰি মন॥ ৯৩॥ অনন্ত নাৰদ শুক সনতকুমাৰ। তাৰা গৱে হৰি যশ জানি যোগ সাৰ॥ ৯৪॥ হৰি নাম কীৰ্ত্তনৰ শবদ তুম্বুল। আন- দৰ ভৱে হোৱা ভকত আকুল॥ ১৫॥ৰাম কৃষ্ণ নামৰ দেখিয়ো কেন বল। অধমকো কৰে নামে পৰম নিৰ্মল॥ ৯৬॥ হৰি নামে নাহিকো নিয়ম অধিকাৰী। ৰাম বুলি তৰে মিৰি অসম কচাৰি॥ ৯৭॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম সম নাহিকে বান্ধৱ। ৰাম কৃষ্ণ নামে মিলে পৰম উৎ- সৱ৷।৯৮॥কত জনৰ হৰি নামে সে সৰ্ব্বস। মুকুতিকো ঠেলি আগ হোৱে হৰি যশ॥ ৯৯॥ৰাম কৃষ্ণ নামেসে চিন্তয় কৰ্ম্ম বন্ধ। মিলয় সমস্ত সুখ পৰম আনন্দ॥ ১০০॥ ৰাম কৃষ্ণ ভাৱিতে তেজয় কাল সাপে। হৰি ভকতক দুঃখ দিবে কাৰ বাপে॥ ১০১॥হৰিৰ কীৰ্ত্তন শুনি হুয়া মহাভয়। কাল মৃত্যু দুয়োতৰ কৰিয়া কম্পয়॥ ১২॥ কেমনে জানিব হৰি নামৰ মহিমা। ব্ৰহ্মা হৰ অনন্তে নপান্ত যাৰ সীমা॥১০৩॥হৰি গুণ নাম যশ ভকতি উত্তম। যাৰ ধ্বনি শুনি কম্পে কলি কাল যম॥ ১৪॥ হৰি নামে যত পাপ সংহৰিতে পাৰে। ততেক পাতকী পাপ কৰিতে নপৰে॥১০৫॥ৰাম কৃষ্ণ গোপাল গোবিন্দ [ ৪৭ ] যদুমণি। ৰাম কৃষ্ণ নাম মহা পাপৰ অগনি॥১০৬॥ ৰাম কৃষ্ণ নামৰ মহিমা অদভুত। নিকট চাপিয়া কি কৰিবে যম দূত॥১৭॥ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ সাৰ। ভাবিতে পৰম সুখ ভয় নাহি আৰ॥১০৮॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম সৰ্ব্ব সুখৰ নিবাস। ৰাম কৃষ্ণ ভাবিতে কৃষ্ণৰ পাই পাশ॥১৯॥আপুন নামৰ সঙ্গ নচাড়ন্ত হৰি। যেই নাম সেই হৰি জান নিষ্ঠ কৰি॥ ১১০॥ ৰাম নাম সম ধৰ্ম্ম নাহিকে নিগমে। যিতো সদা বোলে আমি কি কৰিবে যমে॥১১১॥হৰি চৰণত প্ৰেম মিলিল যাহাৰ। অন কোন সম্পত্তি হৰিয়ো ভৈল তাৰ॥১১২॥কৰ্ণাঞ্জলি পীযা হৰি চৰণ অমৃত। হৰিৰ নিকট পাৰে হোৱে কৃতকৃত্য॥১১৩৷। মাধৱৰ নাম গুণ কীৰ্ত্তন কৰিয়া। হৰিক পাৱয় সুখে মৃত্যুকে তৰিয়া॥১১৪॥ হৰিনাম কীৰ্ত্তনত নাহি একো হানি। শুনন্তে অমৃত স্ৰাৱে ৰাম কৃষ্ণ বাণী॥ ১১৫॥ যাৰ মুখে ৰাম বাণী আসে সৰসৰি। জানিবা নিশ্চয় তাৰ বশ ভৈল হৰি॥১১৬॥ হৰি যাৰ বশ্য তৈল তাৰ কিবা ৰৈল। হৰিৰ কৃপাৰ পাত্ৰ সিসি জন ভৈল॥১১৭॥ৰাম কৃষ্ণ নামৰ কল্লোল বোল শুনি। বেঙ্কা মুয়া যমদূত পলাৱে আপুনি॥১১৮॥আত্ম উপদেশ॥ হৰি নাম এৰি মন কি কাম কৰস। মায়া মোহ জালে পৰি মিছাত মৰস॥১১৯॥ হৰি নাম ধৰ মন আলাস ন কৰ। আশা নাম নদী মাঝে মিছাত নগৰ॥১২০॥ ৰাম নাম লৈয়ো [ ৪৮ ] মৰ ৰা নাৰ সৈয়ে। মিছা আল লা কাজ পাশ কৰি শৈয়ে। ১২১। ৰাম কৃষ্ণ বোল মন ৰাম কৃষ্ণ বোল। কাৰ সংসাৰ মুখ ভাৰ আপ তোেল। ১২২#হৰি পয়ে = মন ৰ পাৰে। ঘৰ আশা নদী মাঝে মিহা ত ন ১২৩৪ ৰাম নাম লৈয়া মন তেজ আশা আন। ত। সনে পাতা নামৰ দোকান। ১২৪ ভজ মন পই তেজিয়া হৰি পায়। সৰ্ব সাক্ষী হৰিত কপট মুয়ায় ১২৫। গোপাল গোবিন্দ ৰাম বোল পাপি মন। অন্যায় নৰক লগে সাক্ষী চৈধ্য জন। ১২৬। ৰাম কষ্ট হৰি মম বুলিয়ে যতনে। ব্ৰহ্মাৰ দুৰ্লভ নাম তাৰে হেল। কেনে। ১২৭৷ মন বোল ৰাম কৃষ্ণ পৰম আনলে মুকুতি তেজিষা জপে সনক সনন্দে | ১২৮॥ প্ৰাৰ্থনা। হে প্ৰাণ বন্ধু কৃষ্ণ কৃপাৰ ঠাকুৰ। অনু এক ৰু দয়া মায়া হোক দূৰ। ১২৯ || জয জয কৃপাময় দেয় যদুপতি। তোমাৰ চৰণে মাগো অমুল্য ভকতি ১৩০। হে হে পৰমান কৃষ্ণ কৃপাসিন্ধো। অতি অনিন্দ ৰস মাগো একবিন্দু। ১৩১। পতিত পৰিয়া ৰৈশে এভৰ পাগৰে। পতিত পাবন নাম ভৈল কিবা তৰে। ১৩২। ৰুণ চৰণে মই পাপীক তাৰিয়ে। পতিত পাবন নাম সফল কৰিয়া। ১৩৩। আতু তৈলোহে হৰি বিষয় ফি। কফি উৰ মেৰু চৰ কমালে। ১৩৪। হে কৃষ্ণ নাথ কৰা পৰিত্ৰাণ। তনু নাৰ বুৰি আগে কে গিয়নি। ১৩৫। নাম ধন দিয়া মোৰে স্কিা [ ৪৯ ] { ৪৯ ) বনমালী। দাস পাই নলবা কমন ঠাকুৰা: ১৩৬। নিজ দাস কৰি হৰি মােৰ কিনা কিনা। আন ধন নলগয় নাম ধন বিনা ৭১৩৭। জয জয় ৰাম কৃষ্ণ শৰণ তােমাৰ । কৃপাৰ সাগৰ কৃপা কৰা এক বাৰ। ১৩৮ { দিযে। দৰশন পাৱ পশিলে। শৰণ। ভকত জনৰ ধন তুমি নাৰাষণ ॥১৩৯ যাদৰ যাদব যাদব দেৱ । তুমি বিনে সুহৃদ বন্ধৱ নাহি কেৱ ॥ ১৪০ কেমনে ভজিবো হৰিচৰণে তােমাৰ। দুৰ্ঘোৰ মায়ায়ে মন মুহিল আমাৰ। ১৪১। ৰাম বুলি তৰিবে দঢ়াই আচমন। তুমি হৰি দীনবন্ধু পতিত পাবন। ১৪২। পতিত পাবন ৰাম কৃষ্ণ কৃপাসিন্ধু । আমি পতিতক নচা- বিব। দীনবন্ধু। ১৪৩ ৷ হ হৰি মােৰে প্রাণ জীৱন মুৰাৰি। জানাথৰ নাথ ভকতৰ ভয়হাৰী। ১৪৪। প্রশংসা। ৰাম নামে ৰতি মিলিল যাহাৰ। সিতো ভাগ্যৱন্ত পাই সং সাৰৰ পৰি । ১৪৫ ॥ হৰিগুণ ভকতৰ কৰ্ণৰ ভূষণ। যিতো সদা সেলে নাম সিসি মহাজন। ১৪৬ নিত্যানন্দ ময় ৰাম ভকতৰ ধন। হৰি বিনে অ• ধন সবে অকাৰণ ॥ ১৪৭ ॥ আন ধৰ্ম্ম নাহি হৰি নামক উপাম ।হৰিৰ বল্লভ যিতা সদ। বােলে ৰাম । ১৪৮ | কৃষ্ণ নাম সদায়ে আনন্দে যি ধৰ। বংশ গম তৰ হৰিকো বশ কৰে।১৪৯' হৰি গু! গাৱে যতো কৰিষা নিশ্চয়। হৰিক সুহৃদ পাৰে মৃত্যু কোন হয় । ১৫০ যাৰা সবে হৰিগুণ গাৱয হৰিষে । তাপদূৰ হােৱে যেন অমৃত বৰিষে। ১৫১। ৰাম কষ্ণ হৰিনাম পৰম অমৃত। যিতাে মহাজনে লৰে [ ৫০ ] হোবে কৃতকৃত্য॥ ১৫২॥ হৰিগুণ কীৰ্ত্তনে স্বভাৱ ভৈল যাৰ। সংসাৰত দুৰ্ল্লভ থাকিল কিবা তাৰ॥ ১৫৩॥ কিনো ভাগ্য কিনো ভাগ্য কলিৰ প্ৰজাৰ। হৰি গুণ কীৰ্ত্তনে সে ধৰ্ম্ম ভৈল যাৰ॥ ১৫৪॥ হৰি গুণ নামক কীৰ্ত্তন যিতো কৰে। কলিৰ দোষক বঞ্চিলেক সিতো নৰে॥ ১৫৫॥ ৰাম নাম লৈয়া পাপী জনো তৰে সুখে। হেন হৰি নামৰ ভণ্ডাৰ ভৈল মুখে॥ ১৫৬ || যিসব চতুৰ নৰে বিষ্ণুক ভজয়। পৰম কৃতাৰ্থ ভৈল সিতো মহাশয়॥ ১৫৭॥

 কলি ধৰ্ম্ম॥ ৰাম কৃষ্ণনাম ভকতৰ নব নিধি। কলি যুগে বেকত কৰিল কোন বিধি॥১৫৮ || ধন্য ধন্য কলিৰ লোকৰ মহাভাগ। সৰ্ব্ব ধৰ্ম্ম ঠেলি ৰাম নাম ভৈল আগ॥ ১৫৯॥ কলিত কীৰ্ত্তন যিতো কৰে হৰি নাম। তাৰ আৰ আচৰিবে ন থাকিল কাম॥ ১৬০॥ নাহিকে কলিত ধৰ্ম্ম কীৰ্ত্তনৰ সম। যিতো গাৱে হৰি গুণ সিসি নৰোত্তম॥ ১৬১॥ কলিত কীৰ্ত্তনে মিলিবেক মহাভাগ। সংসাৰক তৰি মাধৱক পাইবা নাগ॥ ১৬২॥

 নাম॥ কেশৱ কমলাকান্ত অনন্ত অনাদি। নিত্য নিৰঞ্জন শুদ্ধ বুদ্ধ বেদ বাদী।১৬৩॥ জয় জয় জগত জনক, জগ জীৱ। অনন্ত অচ্যুত সনাতন সদাশিৱ॥১৬৪॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ নাম। ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ নাম॥ ১৬৫॥ গোপাল গোবিন্দ ৰাম কৃষ্ণ নাৰায়ণ। কমল লোচন হৰি পতিত পাৱন॥ ১৬৬॥ ৰাম নাৰায়ণ হৰি ৰাম নাৰায়ণ। ৰাম কৃষ্ণ নাৰায়ণ শিৱ সনাতন॥ ১৬৭॥ [ ৫১ ] গোপাল গোপীনাথ গোবিন্দ মাধৱ। জীৱৰ জীৱন যদু- নন্দন যাদৱ॥ ১৬৮ ||

 তাৎপৰ্য্য || বৈকুণ্ঠৰ কল্পতরু ভাগৱত শাস্ত্ৰ। ইয়াৰ উত্তম ফল হৰি নাম মাত্ৰ || ১৬৯ || হৰি নামে হৰি নামে হৰি নামে গতি। হৰি নামে ভকতৰ কেৱল ভকতি|| ১৭০ || কৃষ্ণ পাদপদ্ম দুই মোৰ নিজ গতি। হৰিনাম বিনে আন নজানে ভকতি|| ১৭১ || ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ সাৰ। ৰাম কৃষ্ণ বিনে ঝুঠা আৱৰ বিচাৰ|| ১৭২|| শ্ৰীৰাম নাম ভকতৰ ধন সাৰ। সংসাৰ সাগৰে ৰাম নামে দুৰ্গ পাৰ॥ ১৭৩ || হৰি নাম কীৰ্ত্তনে সে পৰম মঙ্গল। পাৱয় পৰমানন্দ গুচে কৰ্ম্ম মল|| ১৭৪ || ব্ৰহ্মা হৰে ভজন্ত হৰিৰ দুই পাৱে। মুকুত সকলো সদা ৰাম নাম গাৱে॥ ১৭৫|| বিষয়ৰ আশা ভঙ্গে ভক্তৰ হৰিষ। দেখয বিষয় সুখ বিষ্ঠাৰ সদৃশ || ১৭৬ || মুৰাৰি মধুৰ ৰিপু মাধৱ ৰাম। তুমি ভক- তৰ ধৰ্ম্ম অৰ্থ মোক্ষ কাম || ১৭৭॥ বিষযৰ সুখ যত সকলে অসাৰ। জানিয়া ভকতে তাক কৰে পৰিহাৰ || ১৭৮ || কৃপাৰ সাগৰ কৃপাময় কৃপানিধি। তুযাগুণনামে ভকতৰ সৰ্ব্ব সিদ্ধি|| ১৭৯ || মূৰাৰি মনোহৰ ভগৱন্ত দেৱ। তুমি ‘বিনে পতিতৰ গতি নাহি কেৱ॥ ১৮০॥ কিনো কৃপাময় দেব প্ৰভু যদুৰাই। মুখ মাঝে থৈ শ, নাম সৰ্ব্বক্ষণে পাই॥ ১৮১ ||

 লেচাৰি। কৃষ্ণ এক দেব দুঃখহাৰী,, কাল মায়াদিৰো অধিকাৰী, কৃষ্ণ বিনে শ্ৰেষ্ঠ দেৱ নাহি নাহি আৰ। সৃষ্টি স্থিতি অন্তকাৰী দেৱ, তান্ত বিনে আন নাহি কেৱ, জানিবা [ ৫২ ] বিষ্ণুসে সমস্ত জগতে সাৰ ॥ ১॥ নমো নমাে নিত্য নিৰ- ঞ্জন, নাৰায়ণ শিৱ সনাতন, অনাদি অনন্ত ণি গুণ নিয়ন্তা। প্রম পুরুষ ভগৱ, নাহি পূর্বাপৰ আদি অন্ত, তুমিসে চৈতন্য সমস্ত ভৱ ভাব।। ২ ব্রহ্মা মহাদেৱ লক্ষ্মী দেবী, কায় বাক্য মনে স্থিৰ কৰি, ৰম আনন্দে চৰণ সেবন্ত যাৰ। সদ। জন্ম মৃত্যু জৰা হীন, শ্ৰীমন্ত সুন্দৰ গুণ নিধি, বিষ্ণুত বিনাই কোন দেৱ আছে আৰ৷ ৩৷ যাৰ পদা দকে দেবী গঙ্গা, যাৰ বাক্য যা আছে বেদ, পৰম গতিতে। তৰয় যাহৰ নামে। সৃষ্টি স্থিতি প্রণযৰ কিত, পৰম কাৰণ নাৰায়ণ, হেন ঈশ্বৰক ন ভজয কোন কামে। ৪। অপাৰ সংসাৰ সিন্ধু আৰ, বিফুসে পৰম পাৰ যত, পাৰ আছে তাত পৰম্পৰাত্মা রূপে। তেন্তে তুমি জানা ব্রহ্ম পাৰ, পৰ পাৰ ভূ ই যত পান, তাসম্বব পৰ ৰিফুস পাৰ স্বরূপে। ৫। সুবাসনা দুৰ্বাসনা দুই, বন্ধৰ মোক্ষৰ মূল হেতু, শুনা যেন মতে উপজয পুরুষত। সন্তৰ কৃপাত সুবাসনা, সুখে পুৰুষক পাৰ জা, হেলে দুৰ্বাসনা সন্তৰ মন কোপই ॥ ৬। মহন্তৰ বাক্য যি কৰে, তাক সুবা- সমা অনুসাৰে, সন্তৰ কৃপাত ভজ গােবিন্দৰ পাৱ । যিতা মহন্তক নিন্দা কৰে, তাক দুর্বাসনা বেঢ়ি ধ ৰ, কৃষ্ণক ভজিবে ন পৰয় মূঢ় ভাৱ ॥ ৭। কৃষ্ণ পদ মাত্র এৱা কৰে, সমস্ত কামনা পৰিহৰে, বেদ ব্যবহাৰ কদাচিতো ন লক্ষ্ময়। কৃষ্ণ পদ সেৱা সুখ মনে, কৰে অনুভৱ সৰ্বক্ষণে, ইহাঙ্কে মহন্ত বুলিযা জানা নিশ্চয় ॥ ৮। শুনিযয সজ্জন [ ৫৩ ] শাস্ত্ৰ সাৰ, সকল সম্পত্তি জানা তাৰ, হৰি ভক্তি ৰসে সন্তোষ মন যাহাৰ। চৰ্ম্মৰ নিৰ্ম্মিত পানৈ যুৰি, চৰণ ঢাকিল যিতো জনে, যেন সবে ভূমি চৰ্ম্মাবৃত ভৈলতাৰ ॥ ৯॥ অন্তৰত এক ঈশ্বৰক, দেখিযোক নানা বাহিৰত, বােধ বাহি- ৰত জড়প্রায়। বুদ্ধিত সমস্তে তেজিয়োক, বাহিৰত সঙ্গ দেখায়োক, এহি ভাবে ৰাম লোকত ফুৰা বেড়ায়॥ ১০ ॥

 ছবি ॥ অবিৰক্ত ভকতৰ, বেদ লঙ্ঘিবাৰ দোষ, জানি- বাহা ইহাক নিশ্চয। পৰম বিৰক্ত যিতো, কৃষ্ণৰ ভকত ভৈল, তাৰ একো নাহিকে নির্ণয় ॥ ১১ ॥

 লেচাৰি ॥ তাৰত কৃষ্ণৰ ভক্ত নৰে ভক্তি অবিৰােধী কৰ্ম্ম কৰে, কৃষ্ণৰ কথাত ৰতি যাবে নুপজয়। যেবে ভৈল কৃষ্ণ কথা ৰত, নিত্য নৈমিত্তিক আদি যত, কথাৰ বিৰােধী জানিযা সবে তেজয॥ ১২॥ সমস্ত তপক আচাৰোক, পডােক পৰ্ব্বত উঠি যত, তীর্থত ভ্ৰমোক পঢ়োক বেদ নিচয়। যজোক সমস্ত যজ্ঞচয, সেগক জানােক সমস্তয়, হৰি বিৰে কদাচিতো মৃত্যু ন তৰয। ১৩ ব্যাস নিগতি লুব্ধমতি, গুনিয়ে আনন্দে কর্ণ পাতি, পেঁও উপদেশ উদ্ধ বাহু উচ্চ কৰি। এহিমানে মাত্র মহা মন্ত্র, সংসাৰ দুৰ্ঘাৰ 'বিষ হানী, নমাে নাৰায়ণ বুবিয়েক মুখ ভৰি। ১৪। সকল নিগম কল্প তরু, তাৰ ফল মহা ভাগত, শুক মুখে সি ভূমিত ভৈলবিদিত। ৰসত চতুৰ যিতোজন, কৃষ্ণৰ চৰণে দিয়া মন, পৰমসন্তোষে পীয়েক ফল অমৃত ॥ ১৫ হৰিক তত স্মৰা প্ৰজা, সমস্ত পুণৰ ইসে ৰজা, হৰি মৰিলে যেৰে ভৈল [ ৫৪ ] ( 48 ) সিষয় পূণ্য কিঙ্কৰ। ন পাসৰিহা কদাচিত, শুনা কথা ইতে বিপৰীত, হৰি পাৰিলে সিক পাপ নিৰন্তৰ। ১৬। ৩ানায়া পাৰ্বতি তুমি এবে, ৰাম ৰাম ৰাম বেলা যেবে, তােমাৰ বদন হৈবে শ্রেষ্ঠ অমূল্য। ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম বুলি, ৰামত ৰমোহো সর্বক্ষণে, জানা ৰাম ৰাম সহস্র নামৰ তুল্য। ১৭। বাগম আদি কৰি যত, বিস্তৰ শাস্ত্ৰত নাহি কাষ, বিস্তৰ তীৰ্থত নাহি কিছু প্রয়ােজন। সংসাৰ তৰিতে খােজা যেবে, আপন মােক্ষৰ হেতু তেৰে, গোবিন্দ গােবিন্দ বেকত বোল বচন। ১৮ ॥ মাধৱে বােলও ধনঞ্জয়, মহা দুৰাচাৰো অতিশয়, আন দেৱ তেজি মােকেসে মাত্র ভজয়। তাকেসে পৰম সাধু বুলি, মানিবা মনত সর্বক্ষণে, যিহেতু সম্যকে কৰিলে মােক নিশ্চয় । ভক্তিৰ মহিমা অদ্ভুত, অধৰ্ম্ম তেজিষা ধৰ্ম্ম চিত্ত, হােৱে শীঘ্ৰ মোক ভজি জানা কুন্তীসুত । কাক যি কুতর্কী ন মানষ, তথা গৈয়া বাবদ চয়, বাহু মেলি কৰা অঙ্গিকাৰ অদ্ভূ ত । ২৩। মোৰে। পৰম ঈশ্বৰৰ, দুৰাচাৰ ভক্তো নােহে নষ্ট, কিন্তু সিতে। ভক্ত কৃতাৰ্থ অতি হােৱয়। তােমাৰ প্রগল্‌ভ প্রোঢ়ি শুনি, সমস্ত কুত পৰিহৰি, গুরুত্ব তােমাহ কৰিবে সবে আশ্রয় ২১ আমাৰ নিৰ্ম্মল ভকতি ত, দুৰাচাৰে। তাৰ কোন চিত্র, আমাক ভুজিয়া চণ্ডালাে তৰে সংসাৰ। স্ত্রী বৈশ্য, শূদ্র আদি যত, বিষয়ত মাত্ৰ সদা ৰত, মােক ভজি সুখে ইসবে। হােৰে উদ্ধাৰ । ২২। ব্রাহ্মণ ক্ষত্রিয় পুণ্য তনু, মােক ভজি তৰিবেক পুনু, আত নদভুত নাহিকে কোন সংশয়। [ ৫৫ ] ৰাজ ঋষি তনু আছা পাই, অনিত্য অসুখ লােক জানি, অতি শীঘ্ৰে মােক ভজা সখি ধনঞ্জয় ॥ ২৩॥ মােত মাত্র সদা দিয়া মন, মােৰ ভক্ত হােৱা সর্ব্ব ক্ষণ, মােকে পূজা মাত্ৰ মােক কৰা নমস্কাৰ । কহিলো তোমত সত্য বাণী, পাইবা সুখে মােক মহামানি, তুমি প্রিয়তম সুহৃদ সখি আমাৰ ॥২৪॥ ভগৱন্ত, দেৱ নিগদতি, শুনিয়ে অর্জ্জুন মহা মতি, তােমত কহঁও পৰম ইতো ৰহস্য। ঐশ্বৰ্য্য বিভূতি বলে সমে, জানে মােক যিতো নৰোত্তম, সিয়াে ভৈল মােৰ ময়ো ভৈলোঁ তাৰ বশ্য ॥২৫॥ অসমূঢ় ভাৱে যিতাে জনে, উত্তম পুরুষ মােক জানে, তাকে সর্ববেত্তা বুলিয় সখি অৰ্জ্জুন। সিতো সয়স্তকে পৰিহৰি, কায় মনো বাক্যে যত্ন কৰি, ভজয় আমাক পুরুষ নিপুণ॥ ২৬ ॥ মােত হন্তে হােৱে চৰাচৰ, মেতেসে প্রৱৰ্ত্তে নিৰন্তৰ, ইহাকে অর্জ্জুন জানে জিতো মহাজন। পৰম বিবেকী সিতো জন, মােৰ ভাৱে যুক্ত হুয়া মন, মোকে মাত্র ভজে শ্রবণ কৰি কীৰ্ত্তন॥ ২৭ ॥ মােতেসে কেৱলে দিয়া চিত্ত, মােতে মাত্র প্রাণ অর্পিনিত, অন্য অন্য মিলি মােকেসে বােধ কৰাৱে। মােকে মাত্র কহে সৰ্ব্বক্ষণে, পৰম সন্তোষ লভিমনে, আনন্দ সাগৰে মজি ৰহে প্রেম ভাৱে ॥ ২৮॥ ৰহস্যক জানে যিতো লােক, সততে কীৰ্ত্তন কৰে মােক, ধৰি দৃঢ় ব্ৰত কৰি যত্ন বিপৰীত। মোৰ সৰ্বোত্তম দুই পাৱে, কৰে নমস্কাৰ ভক্তি ভাৱে, তাৰ মােৰ এডা এড়ি নাহি কদাচিত॥ ২৯ ॥ মাধৱে কহন্ত অৰ্জ্জুনত, শুনা ইতাে,পৰমাৰ্থ তত্ত্ব, ভকতেসে মােৰ . [ ৫৬ ] [ ৫৬ ) মহিঙ্গা কানে নিঃশেষ। তত্ত্ব রূপে সখি জানি মোক, তৰি দুর্ঘেৰ দুঃখ শােক, অন্তকালে গৈয়া আমাত হবে প্রবেশ ,৩ || কৃষ্ণ নিগদতি সব্যসাচি, পার্থ তত্ত্ব লৈয়ো বাচি, সুদৃঢ় বিশ্বাসে শৰণ লৈয়াে আমাত। মােতে মাত্র সদা দিয়া চিত্ত, গায়ে মােৰ গুণ নাম গীত, সকল শাস্ত্ৰৰ কহিলো সাৰ সাক্ষাত ॥ ৩১ || ছবি।। ভগৱন্ত ভক্তি যুক্ত, পুরুষৰ আত্ম বোধ, মাধৱৰ প্রসাদে মিলয়। কৃষ্ণৰ কৃপতি তেবে, গুচয় সংসাৰ ভয়, এহিসানে গীতাৰ নির্ণ। ৩২। লেচাৰি ৷৷ জানা শ্ৰীৰাম নাম নিজ, সমস্ত শাস্ত্ৰৰ মূল বীজ, সঞ্জীবনী প্রায যাৰ মনে প্রবেশ । যদি হলাহল পাম কৰে, প্রলয় বহ্নিত যদি পৰে, মৃত্যুৰ মুখত প্রবেশিলে নাহি ভয় ॥ ৩৩ পূর্ণ শশী পুর্ণ দুগ্ধ সিন্ধু, সিমত প্রকাশ ন কৰষ, কমনীয় লক্ষনী বদনা সিমত নয়। ঈশ্বৰ কৃষ্ণৰ পাদপদ্ম, ভজিম্পৃহহীন ভৈল যিতাে, সিতো গন গােট যিমতে শােভা কৰয় ॥ ৩৪। শ্রীমুকুন্দৰ নাম গুণ, কীৰ্ত্তন প্রকাশে যি দিশত, সি দিশক প্রতি নমস্কাৰ যিতো কৰে । চিদানন্দ ঘন স্বরূপত, ঈশ্বৰ কৃষ্ণত নিত্যাগত, পৰম আনন্দু কৰে দিতে। সাধু নৰে}}৩৫ ||, হৰি ভক্তি ৰাজ মার্গ, গুরু পদ নখচন্দ্র প্রকাশিত, শ্রুতি জননীৰ পদ পথ অনুসৰি । ফুৰা হুয়া আমি আনন্দিত, স্থলন নাহিকে কদাচিত, মহাজন মৰে জানিষা নিশ্চয় কৰি ৷৷ ৩৬। নিন্দা । ঐ লন্ত শঙ্কৰে প্ৰকাশিলা, গোবিন্দৰ নাম [ ৫৭ ] গুণ যশ, জগতৰ লােকে পৰম আনন্দে গাৱে । হেনয় শঙ্কৰ গুরু বিনে, কমন কাৰণে আন জনে, লােকত মাঝত আপুনি গুরু বােলাৱে ॥ ৩৭॥ বিষ্ণুৰ সহস্র নাম সদা, অচিন্তো জিহ্বায়ে তাঙ্ক এৰি, সদায়ে বিৰোধ বচন মাত্র ৰটয়। বুদ্ধি বিষ্ণুতত্ত্ব পৰিহৰি, অসন্ত বস্তুত ৰতি কৰি, যেন বেশ্যা জাৰ পতিত মাত্র ৰময় ॥ ৩৮॥ সমস্তৰে আদি নৰতনু, উদ্যম কোটিয়াে নপাই পুনু, কোনাে ভাগ্যোদয়ে পায়া নাৱ দৃঢ় অতি । গুরু ভৈল আত কর্ণধাৰ, কৃষ্ণ ভৈল অনুকূল কাযু, তথাপি সংসাৰ ন তৰয় আত্মঘাতী ॥ ৩৯ ॥ মাধৱে বােলন্ত শ্রুতি স্মৃতি, মােৰ আজ্ঞা বাণী জানা নিষ্ঠ, যিতো জনে আক উল্লঙ্ঘিয়া প্রবৰ্ত্তয়। ভৈল সিতো মােৰ আজ্ঞা ছেদী, মােক দ্বেষ কৰিলেক অতি, মােৰ ভক্ত হন্তো। বৈষ্ণব সিতো নােহয়॥ ৪০॥ যত উগ্ৰ তপ জ্ঞান গুণ, যাগ যােগ যজ্ঞ দান পুণ্য, কিবা প্রয়ােজন সাধিবেক তাসম্বাৰ। কৃষ্ণ জগতৰ গুরু নিষ্ঠ, সুখ মােক্ষ প্রদ দেৱ ইষ্ট, তাহান চৰণে ভকতি নাহিকো যাৰ ॥ ৪১॥ শিশুৰ বিষয় আশা আগ, যুবা সেৱা কৰে পায়া লাগ, বৃদ্ধে ভােগ কৰি পিঠি দিলে বিষয়ক। হৰিভকতিক পৰিহৰি, বৃদ্ধ বিষয়ঁক টেৰ কৰি, পুনু পালটিয়া নিৰেখি আছে কিসক। ॥২৪॥ বালকে কৰােক বহুমান, যুবায়ে সেবােক পাৰে মান, বৃদ্ধে বিষয়ৰ বহিৰ্ভূত হুয়া গৈল । ভােগ কৰিবাক নপাৰয়, তথাপিতো আশা ন চাড়য়, হৰি হৰি হৰি কিনো বিপৰীত ভৈল ॥৪৩॥ বৃদ্ধ সবে জানা বিষয়ক, ভােগ, কৰিবাক ন পাৰয়, ভক্তিহীন [ ৫৮ ] [ @bw ] বৃদ্ধে ত্যজিতে সামর্থ নয়। দশন বিহীন কুত্তা যেন, হাড় চোবাইবাক ন পায়, জিহ্বা লড় বড় কৰি মাত্ৰ চেলেকয়া৪৪৪ বৈষ্ণৱ নিন্দক সূচকক, বিষ্ঠা লুঠা গ্রাম্য শূকৰক, •বিধাতায়ে দুইকো জিলন্ত দয়া তৰে। সূচকে জানিবা নিৰন্তৰে, সাধু সমস্তক শুদ্ধি কৰে, যিমতে শুকৰে গ্ৰামক শশাধন কৰে। ৪৫। মৃগ মীন মহাসাধু নৰে, মনৰ সন্তোষে তৃণ জলে, হিংসা শূন্য হুয়া থাক জীবন ধৰি। তথাপিতে। ইতো ত্ৰিতয়ব, কৈবর্ত পিন ব্যাধ সব, ইতো জগতত তিনি অকাৰণ বৈৰী। ৪৬। সমস্তৰে আত্মা নাৰায়ণ, আত্ম সুখে ৰতি সর্বক্ষণ, এহি হেতু হৰি সমস্ত প্রাণীত সম। তঙ্ক যিতো ভজে সুখে তৰে, ন ভজি সংসাৰে মজি মৰে, কৃষ্ণক বিষম বোলয় কোন অধম ॥ ৪৭। আত্ম নিলা॥ হৰিলে কেৱলে সঞ্চা মাত্র, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, তন্ত বিনে মিছা যত দেখি শুনি মানে। তাক যিতো মিছা কৰি আশা, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, দুৰাচাৰ' মন মৰা কেনে অজ্ঞানে। ৪৮ মহিমা। ৰা শবদক উচ্চৰতে ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, মুখ হন্তে বাঝ হুয়া পলাই পাপ মানে। পুণ্যমানে হেৰ অভ্যন্তৰ, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, মবুলি আতিকপাট মাষ টানে ৪৯ কৃষ্ণ প্রিয়তম আত্মা নিজ, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, যাত হতে অনুমাকো ভয় নুশুনি। আক যিতাে হানে সেহি জন ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, বিদ্যাৰ গুৰু সেহিসে হৰি আপুনি ৫০ | অনন্ত শকতি তুমি ৰাম, লক্ষণ সুগ্রীৱ [ ৫৯ ] [ ৫৯ ] বিভীষণ, হনুমন্ত অাদি মহা মহ বীগণে। আনি তরু- লতা পৰ্বতক, কতেক যােজন সমুদ্রক, সেতু বান্ধি পাৰ ভৈলাহ মহাযতনে। ৫১। হে প্রাণ প্রভু ৰঘুপতি, নাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, তােত কৰিফা তযু গুণ নাম চাৰ । বিনা সেতুবন্ধ কৰি নৰে, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, অপাৰ সংসাৰ সমুদ্ৰৰ হোৱে পাৰ। ৫২। কৃষ্ণ কৃষ্ণ কৃষ্ণ বুলি যিতো, অন্তকালে নিজ প্রাণ তেজে, আদ্যৰ শবদে মুকুতি তঙ্ক দিবয় । আৰ কিবা বস্তু দিবো বুলি, আৰ দুই পদে লজ্জা হুয়া, ঋণী ভৈলা বুলি দমায় মাথা থাকয় ৫৩। হে কৃষ্ণ তযু পদ মূল, একান্তে শৰণ ৱে যিতো, কোন লাভ ইতো এড়াইৰে কালৰ ভয়। ভযু ভকতৰ সঙ্গ গােট, সৰ্ব্ব পুৰুষাৰ্থ ৰাশি শিৰে, চড়িয়া কৌতুকে অত্যন্ত নৃত্য কয়৫৪। পৰম দুর্বোধ আত্ম- তত্ত্ব, তাৰ জ্ঞান অর্থে হৰি যত, লীলা অবতাৰ ধৰা তুমি কৃপাময়। তাহান চৰিত্ৰ সুধাসিন্ধু, তাত ক্রীড়া কৰি দীনবন্ধু, • চাৰি পুরুষার্থ তৃণৰ সম কৰয় । ৫৫। উরুম পদ ৰেণু সেবি, চয় উৰ্ম্মি জিনিলেক যিতাে, সিতে। পুরুষৰ জানিবা আশ্চৰ্য্য নাই। তাকে সে আশ্চর্য্য বুলি ধৰি, যাৰ নাম একবৰ অৰি, চাণ্ডালে সম্প্রতি সংসাৰ বন্ধ এড়াই ॥ ৫৬ কৃষ্ণক বেশ ধনঞ্জয়, তোমাৰ কীৰ্ত্তনে কৃপাময়, অতি অনুৰাগে জগতে কৰে হৰিষ। তোমাৰ কীৰ্ত্তন অগনিশিখায়ে দগধ হুয়া আতি, ৰাক্ষস পিশাচ পলাই যাই দশ দিশ ॥ ৫৭ ভক্তি সৰােবাৰ কৃষ্ণ পাদ [ ৬০ ] পঙ্কজত পৰি নিৰন্তৰে, পৰম আনন্দে ভকত ভ্ৰমৰ ঝাকে। কৃঞ্চ যশ ৰস মধু পানে, মত্ত হুয়া আতি সাৱধানে, ৰাম নাম ৰাজ হংস ৰাৱ শুনি থাকে॥ ৫৮॥ একান্তিক মহা মুনি যত,নিবৰ্ত্তিযা বিধি নিষেধত, নিৰ্গুণ ভাৰত স্থিতি হুয়া নিৰন্তৰে। জানি পুরুষাৰ্থ সাৰ তত্ত্ব, কথামৃত সাগৰত, কথনে মথনে সদাযে ৰমণ কৰে॥ ৫৯॥ হৰিৰ গুণৰ দেখা বল, লভিবেক যিতো মোক্ষ ফল, তাহা সবৰো মনক আনয় টানি। এতেকে নিপুণ জিতো জন, কৃষ্ণৰ চৰণে দিয়া মন, হৰিৰ গুণক ন চাড়িবা সাৰ জানি॥ ৬০॥ শুক নিগদতি পৰীক্ষিত, যদি আমি নিৰ্গুণত স্থিত, তথাপি উত্তমশ্লোকেৰ মহিমা গুণে। কৰিলেক মোৰ বশ্য চিত্ত, ভাগৱত গ্ৰন্থ বিপৰীত, পৰম আনন্দে পঢ়িলো মই আপুনে॥ ৬১॥ তোমাত কহিব সেহি শাস্ত্ৰ, তুমি আক শুনিবাৰ পাত্ৰ, মহা পুরুষৰ সেৱক তুমি সম্প্ৰতি। ই শাস্ত্ৰত শ্ৰদ্ধামাত্ৰকত, মুকুন্দৰ পাদ পঙ্কজুত, অতি শীঘ্ৰে তাৰ হোৱে জানা সতী মতি॥ ৬২॥ সৃষ্টি স্থিতি প্ৰলয়ৰ হেতু, অনন্ত বিচিত্ৰ কৰ্ম্ম হৰি, কৰা যিতো তাক গাৱে শুনে প্ৰশংসয়। অপবৰ্গ দাতা ভগৱন্ত, তাহান চৰণ পঙ্কজত, তিনিৰো নিশ্চয় উত্তম ভক্তি হোৱয॥ ৬৩॥

 নাম মহিমা॥ হৰি কীৰ্ত্তনৰ তাপ লাগি, পলাই পাপ দশ দিশে ভাগি, হেৰা পাইলে বুলি ভয়ত ভিড়ি লবড়ে। ব্ৰহ্মাণ্ড ভিতৰে নপাই ঠাই, আৰ ব্ৰহ্মাণ্ড পলাই যাই, নামে খেদি নেন্ত ব্ৰহ্মাণ্ডোপৰি বাগড়ে॥ ৬৪॥ পাছে . [ ৬১ ] পাছে হৰি নামে খেদে, একো ব্রহ্মাণ্ডত স্থান নেদে, মহা মহা পাতকৰ গৰ্ব্ব ভৈল দূৰ। এবে কৈক যাইবো বুলি ডৰি, কাম্পে পাপ সব তৰতৰি, হৰি নামে পাই দহি কৰি- লেক চুৰ॥ ৬৫ ॥ নামে পুরুষক শুদ্ধ কৰি, ৰৈল নাম তাতে ভৰি পূৰি, ধৰ্ম্মময় তনু ভৈ গৈল হৰি ভকত। হৰিৰ করুণা ভৈল তাক, উচ্চ কৰি দিয়া হৰি ডাক, পৰম সন্তোষে নাচে আতি আনন্দত ॥ ৬৬ ॥ শুদ্ধে বা অশুদ্ধে এক নাম, শুনে বা ভণে বা মনে স্মৰে, অপৰাধ হীন পুরু- ষক সদ্যে তাৰে দেহ ধন জন অর্থ লােভে, পাষণ্ড বুদ্ধিয়ে যিতো লৱে, সিতো হৰি নামে তাৰিতে শীঘ্ৰে ন পাৰে ॥ ৬৭ ॥  স্তুতি॥ বসুদেৱ নিগদতি হাসি, সাক্ষাতে বিদিত ভৈলা আসি, তুমিসে পুরুষ প্রকৃতিতো কৰি পৰ। সমস্ত জীৱৰ বুদ্ধি সাক্ষী, কেৱল আনন্দ অনুভৱ, স্বরূপ সুখৰ সাগৰ দেৱ ঈশ্বৰ॥ ৬৮ ॥ হে কৃষ্ণ যত জীৱ নিত, তিনি তাপে হুয়া সন্তাপিত, দুর্ঘোৰ সংসাৰ তাপত পড়ি আচয়। তযু পদ শ্বেত ছত্র প্রায়, অমৃত বৰিসে সর্ব্বদায়, আৰ ছাযা বিনে নেদেখোঁ তাৰ আশ্ৰয় ॥ ৬৯॥ বলি নিগদতি যদুপতি, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, কিনো কৃপা মােক কৰিলাহা নাৰায়ণ। দেবৰো দুৰ্ল্লভ অতিশয়, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, গৃহেতে থাকিয়া দেখিলোঁ তযু চৰণ ॥ ৭ ॥

 প্রার্থনা॥ শােক মােহ মহা পঙ্ক মাঝে, অৰ্জ্জুন মগন ভৈল দেখি, পৰম ঈশ্বৰ দেৱতা নন্দ-নন্দন। কৃপায়ে ঈশ্বৰে তত্ত্ব কহি, উদ্ধাৰিলা নিজ ভকতক, হেন ঈশ্বৰৰ . [ ৬২ ] চৰণ লৈলোঁ শৰণ৭ ॥ ৭১ ॥ হেন কৃষ্ণ ধনঞ্জয় সখা, বৃষ্ণিকুল শ্রেষ্ঠ দুষ্ট ৰজা, বংশৰ দহন অনন্তবীর্য্য গোবিন্দ। গো- বিপ্র দেবদুঃখহাৰী, যােগেশ্বৰ সমস্তৰ গুরু, নমো ভগৱন্ত তযু পদ অৰবিন্দ ॥ ৭২ ॥ ব্রহ্মা আদি কৰি জীব যত, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, মায়া শয্যা মাঝে আচন্ত ঘুমটি যাই । তুমি সি চৈতন্য সনাতন, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, আমি অ- চেতন নিয়োক নাথ জগাই ॥ ৭৩ ॥ ক্ষুদ্রসুখে বহু আশা কৰি, ভৱকূপে জীৱ আছে পড়ি, কলসর্পে দংশি হৰিল চেতন তাৰ। মোক্ষরূপ তযু বাক্যামৃত, কৃপায়ে সিঞ্চিয়া প্রতিনিত, দয়াময় কৃষ্ণ কৰিয়ো মােক উদ্ধাৰ ॥ ৭৪ ॥ সৰােবাৰেৰ গ্ৰাহে ধৰি আছে, গজেন্দ্রে পীড়াক পায়া পাছে, আকাশে গরুড় কন্ধে চক্ৰ ধৰি হৰি। দেখি সুবৰ্ণৰ পক্ষ পৰি, বোলে দুঃখে আর্তনাদ কৰি, নমো ভগৱন্ত গুৰু লৈযো দাস কৰি ॥ ৭৫ ॥ মধুৰিপু ৰাম ৰঘুপতি, তুমি ভকতৰ নিজ গতি, তোমাৰ চৰণে শৰণ কৰিলোঁ সাৰ। নমো দেৱ দীন-দুখ-হাৰী, দয়াশীল দামােদৰ প্ৰভু আমি দুঃখিতক চৰণে কৰা উদ্ধাৰ ॥ ৭৬ ॥ হে কৃষ্ণ তযু পাদপদ্ম, পঞ্জৰ ভিতৰে মােৰ মন, ৰাজহংস পশি থাকোক প্রভু সৰ্ব্বথা । প্রাণ প্রয়াণৰ সময়ত, কফ বাত পীত আদি যত, কণ্ঠ নিৰোধনে তোমাৰ স্মৰণ কথা॥ ৭৭ ॥ হে কৃষ্ণ পুত্র পত্নী সঙ্গ, তেজি তযু পদ চিন্তি নিত, গর্ব্ব শূন্য সন্তসবৰ আশ্রমে যাইব। তাসম্বাৰ মুখ পদ্ম বাঝ, হুইবে তযু কথা- মৃত নদী, তাতে মগ্ন হুয়া দেহাৰ হাত এড়াইবো ॥ ৭৮ ॥ [ ৬৩ ]  তাৎপৰ্য্য ॥ চাৰি বেদৰ চাৰি অক্ষৰ, সাৰ কাঢ়ি আনি ব্ৰহ্মা দেৱে, বেকত কৰিয়া থৈল নাৰায়ণ বাণী । সেহি নাৰায়ণ নাম লৈয়া, শুদ্ধ কৰাে আমি চিত্ত কায়া, হৰি সন্তোষৰ কাৰণ আন ন জানি ॥ ৭৯ ॥ একে খানি মাত্র শাস্ত্র নিষ্ঠ, দৈবকীনন্দনে কৈলা যাক, দেবো এক মাত্র দৈবকী দেবীৰ সুত। দৈবকী পুত্ৰৰ পদ সেবা, কৰ্ম্মো এক এহি- মানে মাত্র, মন্ত্রো এক তান নাম মাত্র অদভূত ॥ ৮০ ॥ কৃষ্ণ যশে ধৌত চিত্ত হুয়া, সমস্তে ক্লেশক তৰি পুনু, কৃষ্ণ দাসে কৃষ্ণ চৰণ • মুল নেড়য়। সকলে সম্পূর্ণ নিজ গৃহ, পথিক সকলে পায়া পুনু, দুঃখ এড়াই যেন সিতো গৃহ ন চাড়য়॥ ৮১ ॥ সকলে উপনিষদে ধেনু, দোগ্ধা ভৈল তাৰ নন্দসুত, তাৰ বৎস ভৈল কুন্তীসুত ধনঞ্জয়। দুগ্ধ ভৈল মহা গীতামৃত, কৃষ্ণৰ চৰণে দিয়া চিত্ত, সুবুদ্ধি সকলে সন্তাষে পান কৰয়॥ ৮২॥

 বস্তু প্রকাশ ॥ আদি সত্য যুগে শুদ্ধ ধৰ্ম্ম, আচিলেক মাত্র হরিনাম, দেব সবে গুপ্ত কৰিলে কপট। হেন হৰি-নাম ব্যক্ত কৰি, সমস্তে লােকক উদ্ধাৰিলা, শ্রীমন্ত শঙ্কৰে ভাঙ্গিলা সবাৰো কপট ॥ ৮৩॥

 আশ্রয় ॥ নোহো জান আমি চাৰি জাতি, চাৰিয়ো আশ্রমী নােহা আতি, নােহো ধর্ম্মশীল দান ব্রত তীর্থ- গামী। কিন্তু পূৰ্ণানন্দ সমুদ্রৰ, গােপীভৰ্ত্তা পদ কমলৰ, দাসৰ দাসৰ তান দাস ভৈলোঁ আমি ॥ ৮৪ ॥

 প্রশংসা ॥ সেহি ধন্য লােক শুচিমন্ত, সর্ব্ব গুণে [ ৬৪ ] শ্রেষ্ঠ বিদ্যাৰম্ভ, যজ্ঞে তপে অতি সি সি জন শুদ্ধমতি। সি সি জন মহা দাতা জ্ঞানী, সি সি সত্যবাদী মহামানী, পুরুষােত্তমত আচয় যাৰ ভকতি ॥ ৮৫ ॥

 কীৰ্ত্তন প্রশংসা ॥ যি দিশত মহাভক্ত সবে, শ্ৰীমন্ত কমললােচনক, পৰম সন্তোষে কীৰ্ত্তন যিতো কৰয়। সি দিশক নমস্কাৰ কৰি, দুৰ্ঘোৰ সংসাৰ সুখে তৰি, আপুনি অচ্যুত স্বরূপ সিতো হােৱয় ॥ ৮৬ ॥ ৰমা- নন্দপদ যুগলৰ, মকৰন্দ মধুব্ৰত প্ৰায়, ভকত সকল যি দিশত প্রকাশয়। সি দিশ জানিবা গঙ্গাদেবী, অনেক প্রবাহ রূপে আতি, পৰম নির্ম্মল স্বরূপে শােভা কৰয় ॥ ৮৭ ॥ শ্রীমধুদ্বিষ ঈশ্বৰৰ কীৰ্ত্তন মঙ্গল নিৰন্তৰ, যিতো ভূমিভাগে শুদ্ধরূপে হোৱে যাত। তাৰ ধূলি যিতাে শিৰে ধৰে, নিশ্চয়ে জানিবা সিতো নৰে, কৃষ্ণৰ পৰম বল্লভ হােৱে সাক্ষাত॥ ৮৮ ॥ হে দেৱ মহেশ্বৰ হৰি, তযু কথামৃত পান কৰি, বঢ়ায়া ভকতি মনক শুদ্ধ কৰয়। বৈৰাগ্যে সে সাৰ ভৈল যাৰ, হেনয় বোধক লভি সুখে, পৰম নিৰ্ম্মল বৈকুণ্ঠ গৈয়া পাৱয় ॥ ৮৯ ॥ হৰি সত্য নিতা ভগ- বন্ত, নাহি পূর্ব্বাপৰ আদি অন্ত, তাহান চৰিত্ৰ পৰম আনন্দ ৰস। তাক এড়ি মন দুৰাশয়, যতেক বিষয় বিষময়, তাকে আশা কৰি সংসাৰে মজি মৰস॥ ৯০ ॥ মহন্ত সবৰ সঙ্গ লৈয়া, হৰিত একান্তচিত্ত দিয়া, পৰম আনন্দে গায়ো হৰি গুণ নাম। সহজে কৃপালু দেৱ হৰি, লৈৱা আপুনাৰ দাস কৰি, হৰি দাস ভৈলে হৈা ভাই পূর্ণকাম ॥ ৯১ ॥ কৃষ্ণ [ ৬৫ ] নিগদতি অর্জ্জুনত, দেহাদিক আমি অতিক্রমি, গৈয়া আছো শুদ্ধ ব্ৰহ্মতো কৰি উত্তম। এতেকে সে জানা ইতো লােকে, খেদতো প্রখ্যাত হুযা আছে, মােৰ নাম ইতো প্রসিদ্ধ পুরুষােত্তম ॥ ৯২ ॥ যিতো মহামতি গুরু জনে, হৰি ভক্তি পথ উপদেশ, দিয়া দুঃখময় সংসাৰৰ পাৰ কৰে। হেনয় পৰম গুরু ঋণ, সুঝিবাক প্রতি জানা নিষ্ঠ, অন্যত্র উপায় নাহি অঞ্জলিত পৰে ॥ ৯৩ ॥ হৰি ভক্তি দাতা গুরু ঋণ, সুঝিবাক যিতাে অহঙ্কাৰী, অনেক যতনে মতন আ- লােচে মাত্র। ঋণ সুঝিবাক ন পাৰয়, জানিবাহা সিতো দুৰাশয়, উপলা সদৃশ বিনােদৰ ভৈল পাত্র ॥ ৯৪ ॥ আপুন নামক বহুতৰ, কৰি নিজ সৰ্ব্ব শক্তি দিয়া, কালৰ নিয়ম নিবিহিলা স্মৰণত। এতাদৃশী তব কৃপাহৰি, মােহােৰ দুর্দ্দৈব, দেখা কিনো, অনুৰাগ প্ৰভু নভৈল তযু নামত॥ ৯৫॥ কত মহা দুঃখে পুণ্য কৰি, অপবর্গ যোগ্য নৰতনু, পায়া পৃথিবীত বিষয়ত মজি ৰৈল। ইসি খেদ হৰি সেৱা তেজি, আপুনাক আত্মঘাত কৰি, সিতাে মহাপাপী আপুনি বঞ্চিত ভৈল॥ ৯৬॥ হৰি যেন অতিকৃপাময়, ভক্ত গুরুজনো.সেহি নয়, দুয়ো জন এক শৰীৰত মাত্র ভিন্ন। কৃপাৰসে তুষ্ট হুয়া চিত্ত, লােকৰ হিতক চিন্তি নিত, নিজ গুণে তুষ্ট দুয়াে অহঙ্কাৰে হীন ॥৯৭॥ ভাৰত পুৰাণ আদি যত, প্রকাশ কৰয নানা মত, যত মহাজন সবৰ সভা মধ্যত। পৰম আনন্দ ৰস ময়, কোটি সূৰ্য্যসম প্ৰকাশয়, মহা ভাগ- ৱত নােহন্ত যাৱে বেকত ॥ ৯৮ ॥ একান্ত ভকত যাৰা হয়, [ ৬৬ ] কিছু অর্থ তাৰা ন বাঞ্চয়, মহা অদভূত হৰি গুণ নামময়। পৰম মঙ্গল কৃষ্ণ যশ, যাত পৰে আন নাহি ৰস, পৰম আনন্দ সমুদ্রে মজি ৰহয় ॥ ৯৯॥

 ঘােষা ছন্দ ॥ যাদব যদুনন্দন, মাধব মধুসূদন। তুমি নিত্য নিৰঞ্জন নাৰায়ণ, তোমত লৈলোঁ শৰণ ॥ ১॥ ইবাৰ করুণাময়, হৰি কমলাপতি, মােৰে ন চাড়িবা নাৰায়ণ। অরুণ চৰণ তলে, হৰি কমলাপতি, সত্য সত্য পশিলোঁ শৰণ ॥ ২॥ হৰি চৰণত শৰণ লৈলোঁ এ হৰি নাৰায়ণ । মানবী জনম সফল কৈলো এ হৰি নাৰায়ণ ॥ ৩॥ গােপাল গােবিন্দ যদুনন্দন। কৃষ্ণৰ চৰণে লৈলোঁ শৰণ ॥ ৪ ॥ ৰাঘ- বৰ অভয় চৰণে। সত্যে সত্যে পশিলোঁ শৰণ॥ ৫ ॥ ৰামৰ চৰণে শৰণ লৈলোঁ। মানবী জনম সফল কৈলোঁ ॥ ৬ ॥ হৰি ও হৰি চৰণে লাগোঁ। অভয় চৰণে মাগোঁ॥ ৭ ॥ ৰাম ৰঘুপতি ৰঘুনন্দন। তােমাৰ চৰণে লৈলোঁ শৰণ ॥ ৮৫ ॥

 ভজন ॥ গােপীনাথ গােবিন্দ ৰাম কৃষ্ণ হৰি। ভজোহোঁ তােমাৰ পদ কমলত ধৰি ॥ ৯ ॥ ভজো গােবিন্দ তোমাৰ পায়। মােক ন চাড়িবা সেৱক দায়॥ ১০ ॥ ৰাম কৃষ্ণ গােপীনাথ গােবিন্দ। সেবােহোঁ তযু পদ অৰবিন্দ ॥ ১১ ॥ প্রণতপালক দেব গােবিন্দ। ভজোহোঁ তযু পদ অৰ- বিন্দ॥ ১২ ॥ মােৰ প্ৰভু নাৰায়ণ, হৰি হৰি তোমাৰ চৰণে মনে ভজোঁ। তোমাক ন জানি ভৱসিন্ধু মাঝে মজোঁ॥ ১৩ ॥ ভুবন মােহন ৰাম, ভজিলোঁ তােনাৰ পায়। মহা মহা পাপী, যাৰ নাম জপি, উত্তম পদক পায়॥ ১৪ ॥ [ ৬৭ ] ৰাম কৃষ্ণ নাৰায়ণ, নিৰঞ্জন নিৰাকাৰ, নির্ব্বিকাৰ নিৰাময় হৰি। চিদানন্দ সদানন্দ, পুরুষ পৰমানন্দ, ভজোঁ তুয়া চৰণত ধৰি হৰি ৰাম, বিভু প্রভু অনন্ত দৈত্যৰি॥ ১৫ ॥

 নমস্কাৰ ॥ দীনবন্ধু ৰাম দয়াশীল দেব । তুয়া পদ কমল সদাযে কৰো সেৱ ॥ ১৬ ॥ মােৰ প্ৰভু ৰাম করুণা সাগৰ। আমি দুঃখিতক ন চাড়ি বা দামােদৰ॥ ১৭ ॥ মধু ৰিপু ৰাম কমললোচন। তুয়া গুণ নাম ভৱ ভয় বিমে- চন॥ ১৮॥ বন্দো বাধৱ মধুৰিপু ৰাম। তুয়া পদ কমল যুগল হৰি এ॥ ১৯ ॥

 উপদেশ ॥ পীযু পীযু পীষু অমিয়া মধুৰি হৰি নাম, ৰাম ৰাম। দূৰতে তেজিয়া থৈযো আন যত মন কাম, ৰাম ৰাম ॥ ২০ ॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ বোল ভাই এ, সকল নিগমে ওহি সাৰ। সুমৰিতে হৰি বশ্য হোৱে ভাইএ, সুখে পাই ভৱ নদী পাৰ ॥ ২১ ॥ ভাল উপাই পাইলো ভাই ভাইএ, ৰাম নাম নিগম ৰহস্য। একচিত্ত মনে ভাব ভাই ভাইএ, যাৰে নাম তাকে কৰে বশ্য ॥ ২২ ॥ ৰাম কৃষ্ণ হৰি বুলিযো মুখে হৰি পদে মন মজাযো সুখে ॥ ২৩॥ ৰাম বুলি ফুৰা বাহু আচাৰি। কপটৰ মােট পৈলৱা ফাৰি ॥২৪॥ ভজ ভগৱন্ত ভকতি ভাৱে। নাম লৈয়া গতি পতিতো পাৱে॥ ২৫ ॥ ৰাম নাম খানি ফুৰিয়ো গায়া। কি কৰি- বেক হৰিৰ মায়া ॥২৬ ॥ ৰাম নাম খানি লৈয়ােক ডাটি। হেলায়ে মাৰিয়োঁ যমেৰ ঘাটি॥ ২৭ মুখে ৰাম নাম গাৱ। মাযাৰ বাঝু মাৰিয়া যাৱ॥ ২৮॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম জপ . [ ৬৮ ] সঘনে। হৰিৰ চৰণ নেড়িবা মনে ॥ ২৯ ॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ বোলা। আশা সমুদ্ৰৰ মন তোলা॥ ৩০ ॥ ৰাম কৃষ্ণ হৰি বুলিয়ে ঝান্টে। মিলিলে মৰণ হাটে কি বাটে॥ ৩১ ॥

 মহিমা॥ হৰিত শৰণ লৈয়ো যিতো জন এ, হৰিৰ চৰিত্ৰ শ্ৰৱণ কীৰ্ত্তন কৰে। দুৰ্ঘোৰ অপাৰ সংসাৰ সাগৰএ, সিতো মহাজনে অতি অপ্রয়াসে তৰে ॥ ৩২ ॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ বল ভাইএ, পৰম যতনে তেজিয়া যত অন্যায । তােমাক মই ভাণ্ডো মােক ভাণ্ডাএ, চৈধ্যয় সাক্ষীক ভাণ্ডিবা কোন উপায়॥ ৩৩ ॥ ভাৰতাবৰিষ ধন্য কলি যুগ, হৰি হৰি হৰি হৰিএ, হৰি হৰি হৰি ব্ৰহ্মাৰ প্ৰাৰ্থনী নৰতনু অনুপাম । হৰিত একান্তে শৰণ পশিয়া, হৰি হৰি হৰি হৰি, হৰিএ হৰি হৰি ধৰ্ম্মশিৰােমণি ঘুষিয়ো হৰিৰ নাম ॥ ৩৪॥

 আত্ম উপদেশ ॥ বিচাৰি দেখস পামৰ মনাইএ, ইহ পৰ লোকে হৰিসে সুহৃদ বন্ধু ৰাম ৰাম ॥ ৩৫॥ মজিয়া ৰহস সুহৃদ মনাইএ, হৰি গুণ নাম অপাৰ আনন্দ সিন্ধু ৰাম ৰাম । আলাস তেজিয়ো মনাই এ, ভৃত্য ভয়- হাৰী হৰি পৰম গতি ৰাম ৰাম ॥ ৩৬ ॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ বোলৰে পামৰ মন, ভুলিয়া কমনে পাপী মৰ। যাৰ মায়া পাশে বন্দি, হুযাচ পামৰ মন, তানে দুই চৰণত ধৰৰে পামৰ মন ভুলিয়া কমনে পাপী মৰ॥ ৩৭ ॥ গােবিন্দ বােল মনাই, মুকুন্দ বোল মনাই, ব্রহ্মা হৰে যাত শৰণ পশয়, আনৰ কোন বড়াই ॥ ৩৮ ॥ বিষয বিকলে ন মৰ মন। সদায়ে চিন্তিয়ো হৰি চৰণ॥ ৩৯ ॥ নিগম নিগূঢ় [ ৬৯ ] হৰিৰ নাম। নলৈয়া মন কৰ কোন কাম ॥ ৪০ ॥ ভবসিন্ধু সেতু হৰি চৰণ। যম কাল মায়া দুঃখতৰণ ॥ ৪১ ॥ কপট আচাৰ তেজিয়া মন। কেৱলে ভজিয়ো হৰিৰ চৰণ ॥ ৪২ ॥ কৈতব তেজিয়া ভজিয়ো হৰি। তেবেসে হৰি লৈবা দাস কৰি॥ ৪৩ ॥ হৰিৰ আশ্রয় নেড়িবা ভাই। একান্তিক সুখ তেবেসে পাই ॥ ৪৪ ॥ একান্তে হৰিত কৰিয়ো ৰতি৷ হৰিসে নিজ ভকতৰ গতি॥ ৪৫ ॥ সর্ব্ব পুরুষাৰ্থ কৈতব জান। হৰি মাত্ৰ সত্য বেদ প্রমাণ ॥ ৪৬ ॥ পৰম শ্রেয়স হৰি ভকতি। জানি হৰি পাৱে কৰিযো ৰতি ॥ ৪৭ ॥ হৰি গুণ নাম কৰিয়ো সাৰ। নিজ যশ প্রিয় জগ আধাৰ॥ ৪৮ ॥ বিধিৰ ঈশ্বৰ হৰি ভকতি। গাযযা হৰি যশ নিৰ্ম্মল মতি ॥৪৯ লৈযো একে মাত্র সাধু সঙ্গতি। তেবেসে নিৰ্ম্মল হৈব ভকতি ॥ ৫০॥ যাবত কৈব নেড়স মন । তাবত ন পাইবি চৰণ ॥ ৫১ ॥ কৈতব সত্য জান ভাল কৰি। ভজিয়ো হৰিক কৈতব এড়ি॥ ৫২ ॥ হৰিত বিনায় সবে কৈতব । ভজ হৰি পাৱে কৰি উৎসৱ ॥ ৫৩ ॥ ক্ষণিক জীবন জানি মনাই । তৰিয়াে সুখে হৰি গুণ গাই ॥ ৫৪॥ দুৰ্ঘোৰ সংসাৰ নিকাৰ জানি। নেড়িবা মুখে সদা ৰাম বাণী॥ ৫৫ ॥ তেবেসে হৰিৰ পাইবা আশ্রয। ভজিযো হৰি তেজি লাজ ভয় ॥৫৬॥ নিৰ্গুণ হৰিৰ গুণক গায়া । পৰমানন্দ পাইবা তেজি মায়া ॥ ৫৭ ॥ হৰি গুণ নাম নিগম তত্ত্ব। মুকুত সবৰো মুখ্য সম্মত ॥ ৫৮ ॥ জানি হৰি পদে নেড়িয়াে আশ । কহে মুঢ়মতি মাধৱ দাস॥ ৫৯ ॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম . [ ৭০ ] কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ বোল মন ভাই। হৰিয়ো সন্তোষ হয়, গুচয় সংসাৰ ভয়, হৰি পদ সেবা সুখ পাই হৰি ৰাম ॥৬০॥

 নিশা ॥ হৰিৰ নামৰ কীৰ্ত্তন সুখ । ন জানে যি জনে হৰি বিমুখ॥ ৬১ ॥ ন কৰে কীৰ্ত্তন যিতো পামৰ। সি জন অধীন ভৈল যমৰ॥ ৬২ ॥ হৰি গুণ নাম ন লৱে মুখে। যমৰ যাতনা ভুঞ্জিব দুঃখে॥ ৬৩ ॥ ন কৰে কীৰ্ত্তন হৰি নামৰ কি কাৰ্য্যে মনুষ্য ভৈল পামৰ ॥ ৬৪ ॥ হৰি কীৰ্ত্তনত ন কৰে ৰতি। পশুতো অধম সিতো কুৰতি ॥ ৬৫ ॥ নুফুৰে সদা হৰি গুণ গায়া। জানিবা মুহিলে হৰিৰ মায়া॥ ৬৬ ॥ হৰি কীৰ্ত্তনত নেদিলে চিত। সিতো ভাগ্যশূন্য ভৈল বঞ্চিত॥ ৬৭ ॥ 

আত্ম নিন্দা॥ তুমি প্রাণ প্রিয়তম, সুহৃদ পৰম দেৱ, প্রাণ প্রভূ পীতাম্বৰ এ, তুমি সে কেৱলে আত্মা মােৰ। হৰি হৰি তুমি সে কেৱলে আত্মা মােৰ। তােমাক ন জানি জড়, মিচা শৰীৰক মই, প্রাণ প্রভু পীতাম্বৰ এ, আত্মা বুলি ভৈলো সেৱা চোৰ। প্রাণ বন্ধু কিনে মই অজ্ঞানী দুৰ্ঘোৰ হৰিএ॥ ৬৮ ॥

 খেদ ॥ দুৰ্ব্বাৰ দুঃসঙ্গ, দুর্ব্বাসনা দুষ্ট, হৰি হৰি হৰি হৰি এ, অনাদি অবিদ্যা আপুনি ভৈলো মােহিত। অনাত্মা দেহক আত্মা বুদ্ধি কৰি হৰি হৰি হৰি হৰি এ, সেৱা পৰিহৰি সি সুখে ভৈল বঞ্চিত। মায়াময় ঘােৰ সংসাৰ নিকাৰ, হৰি হৰি হৰি হৰিএ, তাকে সুখ মানি [ ৭১ ] মগ্ন ভৈল মােৰ চিত্ত॥ ৬৯ ॥ তুমি শুদ্ধ বুদ্ধি নিত্য, নির্ম্মল নিৰ্গুণ দেৱ, মােৰ প্ৰভু নাৰায়ণ এ, স্বরূপ আনন্দে সদা সুখী। হৰি হৰি তুমি নিজানন্দে সদা সুখী। আমি মূঢ়মতি ঘােৰ, অবিদ্যা সাগৰে মজি, মােৰ প্ৰভু নাৰায়ণ এ, তােমাক ন জানি ভৈলো দুঃখী। হৰি হৰি স্বরূপ ন জানি ভৈলো দুঃখী হৰিএ ॥৭০॥ অখণ্ডিত সদা শুদ্ধ, চৈতন্য শক্তি বলে, মােৰ প্ৰভু নাৰায়ণ এ, তুমি দূৰ কৰি আচা মায়া । হৰি হৰি তােমাৰ নিকটে নাহি মায়া। তােমাক ন ভজোঁ পদে, মায়াযে মুহিলে মােক, মােৰ প্ৰভু নাৰায়ণএ, আবে কৃপা- ময় কৰা দায়া। হৰি হৰি মায়াক নিবাৰি কৰা দায়া হৰিএ ॥ ৭১ ॥ দৈবকী নন্দন দেৱ দৈবকী নন্দন দেৱ, দীনবন্ধু দামােদৰএ, হৰি হৰি চৰণে উদ্ধাৰ কৰা মােক । প্রাণ বন্ধু ইবাৰ নেড়িবা হৰি মোক । ভকতি মিনতি স্তুতি, প্রণতি ন জানাে মই, দীন বন্ধু দামােদৰ এ, হৰি হৰি আবে- মোৰ কেন গতি হােক। প্রাণ বন্ধু মােৰ মন তােমাত ৰহােক হৰি এ॥ ৭২ ॥ হে কৃষ্ণ তুমি নিজ, আত্মা প্রিয়তম গুরু, মোৰ প্ৰভু নাৰায়ণ, পৰম ঈশ্বৰ ভয়হাৰী। হৰি হৰি তুমি ইষ্টদেৱ ভয়হাৰী। এতেকে জানিয়া তযু, চৰণে শৰণ লৈলোঁ, মােৰ প্ৰভু নাৰাযণ এ, ন চাড়িবা ইবাৰ মুৰাৰি। হৰি হৰি লৈয়ে মােক মায়াক নিবাৰি হৰিএ ॥৭৩ ॥ মনুষ্য যোনির কর্ম্মে, নিঃশেষ যােনিত ফুরি দীনবন্ধু দামােদরএ, হৰি হৰি বাৰে বাৰে ভুঞ্জিলোঁ অপাৰ। দীনবন্ধু, কতবা ভুঞ্জিলোঁ নাহি পাৰ। ইবেলি তােমাৰ দুই, চৰণে শৰণ [ ৭২ ] লইলোঁ, দীনবন্ধু দামােদৰএ, হৰি হৰি ন কৰিবা মোক পৰিহাৰ। প্রাণবন্ধু চৰণত ৰাখিয়ো ইবাৰ হৰিএ॥ ৭৪ ॥ পুনু পুনু নৰতনু, লভিয়া তােমাক তেজি, দীনবন্ধু দামো- দৰএ, হৰি হৰি সংসাৰ ভ্ৰমিলোঁ অসংখ্যাত। দীনবন্ধু কত বা কৰিলোঁ আয়াজাত। ইবেলি করুণাময়, তােমাৰ কিঙ্কৰ ভৈলোঁ, দীনবন্ধু দামােদৰ এ, হৰি হৰি ৰতি মােৰ ৰহােক তােমাত। প্রাণবন্ধু চৰণত কৰোঁ প্ৰণিপাত॥ ৭৫॥ মাধৱ মুকুন্দ মুৰাৰি, কি গতি হইব হামাৰ। মায়াৰ ৰচনা আশানদী মাঝে মজিয়া ন পাইলোঁ পাৰ॥ ৭৬॥

 মহিমা॥ ৰামৰ নামেসে অমিয়ঝুৰে । ভকত জন মনোৰথ পূৰে॥ ৭৭॥ ভাল ভাৰসা পাযা আছি হৰি করুণা ময়, ৰাম কৃষ্ণ কৃপাৰ ঠাকুৰ। ৰাম বুলিতে পাপী তৰে, হৰি করুণাময়, সকল আপদ হােৱে দূৰ॥ ৭৮ ॥ ভকত সবে ৰাম নাম গাৱে। কাল মায়া ডৰে তৰতৰাৱে॥ ৭৯॥

 কারুণ্য॥ জয় জগজীৱ মােৰে প্ৰাণ, মােৰ প্রাণধন বান্ধৱ মুৰাৰি। শ্রবণ আনন্দে শুনিচোঁ গােবিন্দ, তুমি দীন দুঃখহাৰী ॥ ৮০॥ মােৰ জীৱধন গােপীনাথ, প্রাণ গােপীনাথ পশিলোঁ শৰণে। মােৰ প্ৰাণ মন, মজিয়া ৰহােক, তােমাৰ চৰণে॥ ৮১ ॥ দুগুটি অক্ষৰ ৰাম নাম, শ্ৰীৰাম নাম অমিয়ামধুৰী ঝুৰে। অতি সুকোমল, পৰম মঙ্গল, সবে মনােৰথ পূৰে॥ ৮২॥ জয় জয় নিত্য নিৰঞ্জন, নিত্য নিৰঞ্জন দেৱ শিৱ সনাতন । পৰম অভয়, তােমাৰ চৰণ, তাপ তিনি বিনাশন॥ ৮৩॥ দয়াশীল দেৱ দামোদৰ, তুমি দীন জন বন্ধু। পতিত পাৱন, [ ৭৩ ] তুমি কৃপাময়, কেৱলে করুণাসিন্ধু ॥ ৮৪ ॥ হৰি হৰি হৰি হৰিএ, হৰি হৰি হৰি, তুমি কৃপাময় দীন দুঃখ বিনাশন। ভৃত্য ভযহাৰী, জানিয়া তোমাৰ, চৰণে লৈলোঁ শৰণ ॥ ৮৫॥ হে কৃষ্ণ দয়াশীল, দয়া ন চাড়িবা মােক। অজ্ঞান তিমিৰ, নাশিয়া বিজ্ঞান, প্রদীপ প্রভু দিয়ােক॥ ৮৬ ॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম, ৰাম কৃষ্ণ,ৰাম কৃষ্ণ অগতিৰ গতি। অচিন্ত্য অনন্ত, সুখৰ সাগৰ, কৃষ্ণৰ পদ ভকতি॥ ৮৭॥ হে প্রাণ প্রভু কৃষ্ণ দেৱ, প্রাণ কৃষ্ণ দেৱ, দীনক কৰিয়ো দায়া৷ পৰম তাপিতে, মাগোহোঁ তােমাৰ, শীতল চৰণ ছায়া ॥ ৮৮॥ প্রাণ প্রিয়তম যদুদেৱ, দিযাে মােক এহি দান। ক ৰায়ো তোমাৰ, চৰণ সেৱাৰ, সন্তোষ অমিয় পান॥ ৮৯॥ নমাে ৰাম কৃষ্ণ সদাশিৱ, সদাশিৱ কৃষ্ণ, তুমি জগতৰ পতি। অপাৰ ৰহিত, মাগােহোঁ ভকতি চৰণে কৰি প্ৰণতি॥ ৯০॥ জগত গুরু নাৰায়ণ, জগত গুরু নাৰাযণ, মােৰ প্ৰভু ৰাম কৃষ্ণ নাম। হৰিতো হৰি ৰাম কৃষ্ণ ৰাম ॥ ৯১ ॥ ৰাম কৃষ্ণ নিৰঞ্জন, ৰাম কৃষ্ণ নিৰঞ্জন, দীনবন্ধু নাৰায়ণ, তুমিতো প্রভু অগতিৰ গতি॥ ৯২॥ গােপীনাথ গােপীনাথ, মােৰে কমলা কান্ত, মােৰ প্ৰভু ৰাম নাৰায়ণ। অভয় চৰণ পাই পশিলোঁ শৰণ ৷ ৯৩ ॥ অনাদি অনন্ত হৰিএ, জীৱন বন্ধু, ৰাম কৃষ্ণ করুণা সাগৰ৷ অনাথৰ নাথ দয়াশীল দামোদৰ॥ ৯৪ ॥ পৰম পুরুষ হৰিএ পৰমানন্দ, পৰম কাৰণ নাৰায়ণ। ভকতৰ ধন তযু অরুণ চৰণ। অনন্ত অচ্যুত সদাশিৱ সনাতন । ৯৫॥ জয়তি জগত গুৰুএ গুণৰ নিধি, নিত্য নিৰঞ্জন নিৰাকাৰ। তােমাৰ [ ৭৪ ] [ ৭৪ ] চৰণে সদা শৰণ আমাৰ। ৯৬। দৈৰকীনন্দন প্রভু পৰম গুরু, দয়াশীল দৈৰ নিৰঞ্জন। তুৱা পদ কমলে মতোক মেৰি মন। ৯৭ জগত জীৱন যদু যাদৱানন্দ, জগত কাৰণ যদুপতি। তুমিসে কেৱল নিজ ভকতৰ গতি। ৯৮ ভকত বৎস প্রভু ভকত বন্ধু, ভকত ৰঞ্জন ভয়হাৰী। ভকতৰ নিজগতি তুমিশে মুৰাৰি । ৯৯ ৪ পতিত জনৰ গতি জগত পতি, পতিত পাৱন ভগৱন্ত । পৰম ঈশ্বৰ দেৱ অনাদি অনন্ত ১০০ করুণাময় ৰাম করুণা- ময়। কৰিযে কৃপা যেন উচিত হয়। ১১। তুমিসে ৰাম কৃপা ৰসৰ নিধি। তোমাৰ কৃপা বিনে নাহিকে সিদ্ধি। ১২। তোমাৰ কৃপকেসে কৰিচেঁ অশ। অরুণ পদ তলে দিয়ে বাস ॥ ১০৩। সহজে তুমি ৰাম করুণা সিন্ধু। তােমত বিনে আন নাহিকে বন্ধু । ১০৪। তােমাৰ কৃপালেশে আমাৰ গতি। কহয় মাধৱ মুখ, মতি । ১৫। কাকুতি। কিমতে ভকতি কৰিব তােমাত হৰি, মই মুটুমতি ন জান তাৰ উপাই ৰাম ৰাম। মহা বলৱন্ত দুর্বাসনা ঘােৰ হৰি, জামাৰ মনক তেজিয়া দূৰ ন জাই ৰাম ৰাম ১০৬। তোমাৰ মাযায়ে মন মুহি আচে হৰি, অজ্ঞান আন্ধাৰে পৰিয়া পাৰ নপাও ৰাম ৰাম । অভয় চৰণে শৰণ পশিলে। হৰি, ভুয়া গুণ নাম ভকতি প্রদীপ চাও ৰাম ৰাম। ১০৭। ভকতি মিনতি প্রণতি ন জানো হৰিওঁ, মােপৰে জ্ঞানশূন্য হীন মতি নাই ৰাম [ ৭৫ ] [ ৭৫ ) ৰাম ৰম। ১০৮ ॥ হৰিএ করুণা সিন্ধু, জীৱন বন্ধু, গতি- মতি তুমি নাৰায়ণ। তুয়া গুণ নাম ভকতৰ মহাধন ॥ ১০৯ পতিত বুলিয়া মােক হৰি হৰি এৰাম, তেজিতে নােৰা নাৰায়ণ। পৰম করুণা গুণে হৰি হৰি এৰাম, নাম ধৰিচা পতিত পাবন। ১১• দয়াৰ ঠাকুৰ হুয দায়া কেনে ন কৰয়। ৰাম কৃষ্ণ নাৰায়ণ দীন দয়াময়। ১১১। মােক কৃপা কৰা হৰি, দান্তে ধৰে। তৃণ, মাথে ধৰে। তৃণ, তুমি কৃপাময়ক ন জানে। এত দিন ১১২৷ মােকে কৃপা কৰাএ ঐ বন্ধু ৰাম প্রাণ বন্ধু ৰাম, নেপােক মুখে ৰাম কৃষ্ণ নাম, মােকে কৃপা কৰা । ১১৩। পতিত পান বুলি নাৰায়ণ, পৰম প্রতিতে ডাকে আতুৰ হৈযা। তযু বেদবাণী আমি আচেঁ শুনি, মহা পাপী তৰে তযু নাম লৈয়া। ১১৪ ॥ তুয়া গুণ নাম অমৃত আশায়, তোমাৰ চৰণে বিক। গৈলে। মূঢ়মতি। চৰণত ধৰে। কাতৰ কৰে, মই অনাথক ন ' চাড়ি বা যদুপতি। ১১৫। তােমাৰ সেৱক ভৈলোঁ নাৰায়ণ, নিশ্চয়ে, তোমাৰ দিবাক লাগে প্রসাদ। নিজ ভৃত্য কৰি লৈয়ো গোপীনাথ এ, তযু কৃপাময় মিলয় কোন প্রমাদ ॥১১৬। হে দয়াশীল দেৱ দামােদৰ, তােমাৰ চৰণে বােলােহা কাকুতি বাণী । মোক নিজ দাস কৰি লৈলে হৰি, কহিমো কৃপাল তােমাৰ কি হয় হানি। ১১৭ পৰম কৃপালু হৈয়া যদুপতি, কোন অপৰাধে মােক ভৃত্য পৰি হৰা। শাস্ত্ৰতো প্রসিদ্ধ জ্ঞানতো হৰি, যিতো নাম লৰে তাকে মােৰ বুলি ধৰ। ১১৮। জ্ঞানশূন্য অতি, [ ৭৬ ] [ ৭৬ পশু পক্ষি জাতি, তাকে। অনুগ্ৰহ কৰি আচা কৃপাময় । আকে জানি হৰি শৰণ পশিলএ, অামাক তোমাৰ তেজিতে উচিত নয়। ১১৯। তােমাৰ সে নিজ ভৃত্য তৈলে। হৰি, কৃপাৰ সাগৰ তুমি মােৰ নিজ স্বামী। মই অনাথক ন বঞ্চিবা হবিএ, তযু সেৱা ৰস আশা কৰিয়াচা আমি। ১২• বেদৰ গুপুত বৃত্তি নাৰায়ণ এ, দৈবকীত হন্তে সাক্ষাতে ভৈলা বিদিত। জীৱৰ তাৰণ হেতু নাৰা- য়ণ, প্ৰচাৰিলা. নিজ যশ ধৰ্ম্ম বিপৰীত । ১২১ ॥ ভকতৰ বশ্য হুইবাৰ শঙ্কাযএ, যােনা মোক তুমি দাস পৰি- হৰ হৰি। ইতে। শঙ্কা হৰি দূৰতে তেজিয়া, শৈয়েক তােমাৰ ভূতৰ অধীন কৰি। ১২২, তােমাৰ গুণৰ মহিমা দেখিয়া, আন যত কাম দূৰতে তেজি থৈলা। তযু পদ সেৱা ৰসক আশায়, তােমাৰ একান্ত ভৃত্যৰ কিৰ ভৈলা। ১২৩ সহজ কৃপালু গুণক প্রকাশি, ধৰি আচা হৰি ভকতবৎসল নাম । ধেনু যেন মতে বৎসক পালয়, তুমি সেহিমতে ভকতৰ পালা ৰাম i ১২৪ আমি যত জীৰ তোমাৰ পালন, হৰি হৰি হৰি হৰি, তুমি সে পালিয়া ফুৰা হুয়া অন্তর্যামী। আর যেবে নিজ ভৃত্য বুলি পালা, হৰি হৰি হৰি হৰি এ, তবে সে কৃপাল কৃত কৃত্য হও আমি। ১২৫ ॥ তুমি যাক পাল। সিয়ােজন আমি, হৰি হৰি হৰি হৰি এ, সংসাৰ নিকাৰ ভুঞ্জিয়া ফুৰে। বহুত। তােমাৰ অধীন হুয়া কেন আমি, হৰি হৰি হৰি হৰি, ভৈলেহে স্বাস্তু ইতো কিনো, অদভুত ॥ ১২৬। তোমাক [ ৭৭ ] ( 99 ) ৰম ঈশ্বৰ নমানি হৰি হৰি হৰি হষিএ, মহা অহঙ্কাৰে দ্রোহ আচৰিলো.আমি। আবে তযু পদে শৰণ পশিলো, হৰি হৰি হৰি হৰি, মই দ্রোহিয়াৰ দোষ ক্ষমা কৰা স্বামী। ১২৭। দাস হুযা তৰু সেবন কৰিলো হৰি হৰি হৰি হৰি, ইতে। ঘােৰ অপৰাধৰ চিকিৎসা নাই। তুমি পুনু প্রভু সহজ কৃপালু, হৰি হৰি হৰি হৰি, শৰণ পশিলো ক্ষমিবে প্রভু জুৱাই ১২৮। মই অজ্ঞানিৰ যতেক অজ্ঞান, হৰি হৰি হৰি হৰি, কথা কহি কোনে সীমা কৰিবেক তাক। ইতাে মােৰ ঘৰ দোষ পৰিহৰি, হৰি হৰি হৰি হৰি, কৃপাময় কৃষ্ণ চৰণে ৰাখা আমাক। ১২৯ প্রিযতম আত্মা ঈশ্বৰ দেৱত, হৰি হৰি হৰি হৰি, কৃষ্ণে’স সুহৃদ বান্ধৱ গুরু আমাৰ। কৃষ্ণৰ চৰণ পঙ্কজ বিনাই হৰি হৰি হৰি হৰি, মই অনাথৰ গতি নাহি নাহি আৰ।। ১০০। প্রার্থনা। অচিন্ত অনন্ত শকতিৰ পতি, হৰি হৰি হৰি হৰি, তুমি কৃপাময় দেৱ অগতিৰ গতি। তুমি সত্য সনাতন সদাশি, হৰি হৰি হৰি হৰি, তােমাৰ চৰণে মাগােহে। নিৰ্ম্মল ৰতি। ১৩১। হে হৰি মােৰ মুখে ন চাডােক, হৰি হৰি হৰি হৰি, পৰা নিৰ্ম্মল তযু গুণ নাম যশ। কৰা কৃপা কৃষ্ণ মনত মিলােক হৰি হৰি হৰি হৰি, তযুপদ সেৱা পৰম অমিয়া ৰস ১৩২ জয় জয় ৰাম করুণাসাগৰ, মােক নাৰায়ণ ইবাৰ কৰিযে, দায়া। অভয় চরণে শৰণ পশিলেও, প্রভু দামােদৰ দূৰ কৰা [ ৭৮ ] I 960 ] মােৰ মায়া । ১৩৩৪ যাদৱ যদুনন্দন মুকুন্দ মুবিনাশী। অবিদ্যা সাগৰে মজিলো মাধৰ উদ্ধাৰ কৰিযে আসি। ১৩৪ জীৱন যাদৱ ৰাষ, সবেহে তোমাৰ পায়, ম নেৰিবা নফ দায়, তুৱা পাৰে ৰতি, যিমতে কৰিবে, দিয়ােক নাথ পায় ॥ ১৩৫ ॥ যা জয় যদুপতি তােমাৰ চৰণে লাগে। শ্ৰৱণ কীৰ্ত্তন নির্মল ভকতি কাকুতি কৰিয়া মাগো। ১৩৬ ॥ দীন দয়াশীল যাদৱ সেৱক লৈয়ো উদ্ধাৰি। দান্তে তৃণ কৰে। চৰণত ধৰোঁ, নেৰিবা মেক মুৰাৰি। ১৩৭। করুণা- ময়, করুণাসাগৰ কৃপাৰ করুণা সিন্ধু। তোমাৰ কৃপাৰ, আমি নােহে পাত্র, তুমি পূর্ণ দীন বন্ধু ॥ ১৩৮ | ৰাম কৃষ্ণ হৰি গােবিন্দ, দীন দয়াশীল স্বামী। তোমাৰ চৰণে সহজ বাসনা, শৰণ মাগো আমি । ১৩৯। মােৰ প্রাণ বন্ধু গােবিন্দ, সেৱক কৰিয়ে লৈয়ো । আন একো কাম ন মাগো তােমাৰ, ভৃত্যৰ সঙ্গত থৈয়ে। ১৪ | জয় যদুপতি যাদৱ তুমি অগতিৰ গতি। দান্তে তৃণ ধৰি, তোমাৰ চৰণে মাগোঁহেঁ। সাধু সঙ্গতি। ১৪১। ৰাম কৃষ্ণ হৰি গােবিন্দ, সেৱক ভৈলে। তােমাৰ। ততয চৰণে, শৰণ পশিলে। চুৰিয়ে মায়া হৰি।। ১৪২। গােবিন্দ গােপাল গােপী- নাথ, দয়া ন চাড়িবা মােৰে অপৰ সংসাৰ আৰ নাহি পার, মজিলে। এদুঃখ ঘােৰে । ১৪৩। হৰি হৰি হৰি হৰি, কৃষ্ণ ৰাম' নাৰায়ণ । কৰা হৰি মােৰ মাযা উপশম নাৰায়ণ নাৰায়ণ ১৪৪। গোপীনাথ ইবাৰ মােক নেড়িয়ে। তযু মায়া জাল, জঞ্জাল গুচায়া চৰণে শৰণ [ ৭৯ ] [ ৭৯ ] দিয়ে।। ১৪৫। গোপাল গােপাল পালয় কৃপাময়। 'তুয়া পাৰে মােৰ ৰতি মতি যেন নাড়ায়। ১৪৬। ৰাম ৰাঘৰ ৰঘুপতি তুমি দেৱ অগতির গতি না। তুয়া পদ কমাৰ, মকৰ ৰস ৰতি, কৰিয়া থাকোক মােৰ মতি নাএ ১৪৭ জয় যাদৱ যদুপতি, তুষা পাবে পশিলে। শৰণ না। ভাল, কথা শুনি আছি, মনে লৈলো সাৰ বাচি, তুয়া নাম পতিত পাবন না ॥ ১৪৮। প্রাণ বান্ধব মাধৱ, দয়াশীল দৈবকী নন্দন না। তুমি দেব দীনবন্ধু, কেৰলে করুণা সিন্ধু, কৰাে তযু চৰণে বন্দন না। ১৪৯॥ চিদানন্দ ৰাম সদা- নন্দ হৰি। নিত্যানন্দ কৃষ্ণ মােক লৈযে দাস কৰি। ১৫০ হৰি তুমি আনন্দ সিন্ধু । হামো ভিক্ষাৰি মাগো এক বিন্দু। ১৫১। মধুৰিপু ৰাম ৰঘুপতি। তােমাৰ চৰণে মােৰ গতি ॥ ১৫২ অরুণ চৰণে দিযে। ছায়া ৰাম ৰাম। তেবেসে তৰিবাে তবু মায়া ৰাম ৰাম ॥ ১৫ । দান্তে 'তৃণ ধৰি হৰি চৰণত লাগে। তযু কৃপা ৰসৰ কলিকা এক মাগো। ১৫৪। দয়াকৰা দয়াকৰ মােৰে হে ৰাম । তােমাৰ চৰণে হৰি, হৃদয় পঙ্কজে ধৰি, মুখে লৈবো তুয়া গুণ নাম যদুমণি। ১৫৫ ॥ ৰামকৃষ্ণ বুলি • অনাথে ডাকয় এহৰি নাৰায়ণ। অনাথক দয়া কৰা কৃপাময় এহৰি নাৰায়ণ। ১৫৬। নাৰায়ণ নাৰায়ণ নাৰায়ণ নাৰায়ণ জয় নাৰায়ণ। 'তােমাৰ অৰুণ চৰণ, পঙ্কজ, নিমজোক মেৰি মন । ১৫৭। নাৰাষণ নাৰায়ণ, তুষা চৰণে আমাৰ মজোক মন জয় ৰাম।১৫৮। এৰাম ৰাম জয় পৰমাল। [ ৮০ ] I wo ] পীয়ে। তযু চৰণ কমল মকৰন্দ। ১৫৯। এৰাম ৰামকৃষ্ণ ৰাম নাৰায়ণ। তযুপদ কমলে মজোক মেৰি মন। ১৬০। এৰাম ৰাম কৃষ্ণ ৰাম নিৰঞ্জন। তুমিসে ঈশ্বৰ দেৱ ভকত ৰঞ্জন। ১৬১। এৰাম ৰাম কৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ ৰাম । তুমি গুণ- নিয়ন্তা নিগুণ গুণ ধাম ॥ ১৬২। ৰাম কৃষ্ণ ৰাম হৰি ৰামচন্দ্র ৰাম ৰাম, ৰাম দেৱ ৰঘুপতি। হে প্রভু ৰঘুনাথ প্রণামে দ ম মাথ, তুমি মােৰ হৈবা নিজগতি হৰি ৰামৰঘুকুনন্দন মুৰাৰি । ১৬। গােপাল গােবিন্দ ৰাম, গােপাল গােবিন্দ ৰাম, গােপাল গােবিন্দ * জয় ৰাম । তােমাৰ চৰণে হৰি, কেৱল ভকতি বিনে, মােৰ আৰ নাহি আন কাম হৰি ৰাম ॥ ১৬৪। গােপীনাথ গােপীনাথ, গােপী নাথ গােপীনাথ, গােপীনাথ গােপীনাথ হৰি। তােমাৰ অভয় দুই, চৰণে শৰণ লৈলো, লৈযাে মােক নিজ দাস কৰি হৰি ৰাম ॥ ১৬৫ নামচ্ছল। কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম ॥ ১ কৃষ্ণ কৃষ্ণ ৰাম, জয় জয় ৰাম। ২। কৃষ্ণ হৰি ৰাম হৰি ৰাম ৰাম ৰাম । অনন্ত অচ্যুত সনাতন নাৰায়ণ প্রাণ। ৩। গােবিন্দ গােবিন্দ গোবিন্দ গােবিন্দ গােবিন্দ ৰাম মুৰাৰি । অনন্ত কোটি ব্ৰহ্মাণ্ডৰ হৰি অধিকাৰী । ৪। গােবিন্দ ৰাম মুৰাৰি মুকুন্দ ৰাম মুৰাৰি। ভকতি ৰেচন, দুঃখ বিমােচন ভকতৰ ভয়- হাৰী। ৫। পৰম পুরুষ পৰম আনন্দ, পৰম গুরু মুৰাৰি। অনাদি অনন্ত, অচ্যুত গােবিন্দ, ভকতৰ ভয়হাৰী ॥ ৬। জয যাদব, মােৰে প্ৰাণ জীৱেৰ জীৱন নাৰায়ণ। ভকতৰ ধন [ ৮১ ] তযু অরুণ চৰণ॥ ৭॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ হৰি। ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ হৰি। ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ হৰি জয় নাৰায়ণ॥ ৮॥ ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম এহৰি নাৰায়ণ ॥ ৯॥ ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম । ৰাম কৃষ্ণ হৰি নাৰায়ণ ॥ ১০॥ ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম । ৰাম ৰাম হৰি হৰি হৰি॥ ১১॥ হৰি হৰি ৰাম ৰাম কৃষ্ণ ৰাম ৰাম ৰাম শ্ৰীৰাম জয় জয় ৰাম ॥ ১২॥ ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম গোপাল। জীবেৰ জীবন যদুৰায় ॥ ১৩॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ জয় ৰাম জয় ৰাম ॥ ৪॥ দীন দয়াশীল দেৱ দামোদৰ হৰি দামােদৰ। দামােদৰ দামােদৰ দেৱ দামোদৰ॥ ১৫॥ অনাদি অনন্ত সদাশিৱ সনাতন হৰিএ। নিত্য নিৰঞ্জন হৰি নিত্য নিৰঞ্জন। নিত্য নিৰঞ্জন নিত্য নিৰঞ্জন হৰি নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন॥ ১৬ ॥ মুৰাৰি মধুৰিপু ৰাঘৱ এ ৰাম ৰঘুপতি ৰাম ৰাম ৰাম হৰি ৰাম ৰাম ৰাম । ৰাম ৰাম ৰাম নাৰায়ণ জয় নাৰায়ণ॥ ১৭॥ যাদৱ যদুপতি মাধৱএ, ৰাম ৰাম কৃষ্ণ নাৰায়ণ হৰি নাৰায়ণ। নাৰায়ণ নাৰায়ণ হৰি নাৰায়ণ॥ ১৮॥ ৰাম কৃষ্ণ গোবিন্দ, গােপীনাথ হৰি গােপীনাথ। গােপীনাথ গােপীনাথ হৰি গােপী- নাথ ॥ ১৯॥ কৰুণা সাগৰ মােৰ বান্ধৱএ, ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম॥ ২০॥ ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম গােবিন্দ ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম হৰি ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ॥ ২১॥ ৰাম কৃষ্ণ হৰি গােপাল গােবিন্দ মুকুন্দ ৰাম মুৰাৰি॥ ২২॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম, কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম [ ৮২ ] কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম॥ ২৩ ॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম গােবিন্দ জয় ৰাম ॥ ২৪ ॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম হৰি ৰাম কৃষ্ণ ৰাম ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম ॥২৫॥ হৰি ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম। পতিত পাবন হৰি গুণে অনুপম॥ ২৬॥ মোৰ প্ৰভু নাৰায়ণ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম। ভকতবৎসল হৰি গুণে অনুপাম॥ ১৭॥ ৰাম কৃষ্ণ নাৰায়ণ হৰিৰেহে প্রভুৰেহে ৰাম ৰাম ৰাম॥ ২৮॥ মুকুন্দ মাধৱ মুৰাৰি মধুৰিপু। জগত জীৱন ৰাম হৰি হৰি ॥ ২৯॥ জয়তি যদুপতি জগত জীৱন। যাদৱ মাধৱ ৰাম হৰি হৰি ॥ ৩০ ॥ পৰম পুরুষ ৰাম জয় জয়॥ ৩১॥ ৰাম ৰাম কৃষ্ণ ৰাম ৰাম কৃষ্ণ। ৰাম ৰাম কৃষ্ণ ৰাম ৰাম হৰি হৰি ।৩২॥ ৰাম ৰাম ৰাম ৰাঘৱ ৰঘুপতি। প্রণত পালক দেব হৰি হৰি, প্রপম্ন তাক দেৱ জয় জয় ॥৩৩॥ হৰিতো হৰি হৰি হৰিতো হৰি হৰি। হৰিতো হৰি হৰি ৰাম জয় জয় ॥ ৩৪॥ কৃষ্ণ দেৱ তুমি প্রভু দীন দুঃখহাৰী। ভকত ৰঞ্জন ভব ভঞ্জন মুৰাৰি॥৩৫॥ গোপাল গােপীনাথ গােবিন্দ ৰাম নাম। গোবিন্দ ৰাম কৃষ্ণ গোবিন্দ ৰাম॥ ৩৬॥ গােবিন্দ ৰাম গােবিন্দ ৰাম গােপাল গােবিন্দ ৰাম ৰাম ॥৩৭॥ হৰি হৰি হৰি ৰাম গােবিন্দ মুৰাৰি মুকুল জয় ৰাম ॥ ৩৮॥ ৰাম কৃষ্ণ হৰি ৰাম ৰাম। গােপাল গােবিন্দ জয় ৰাম॥ ৩৯॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম কৃষ্ণ ৰাম। অমিয়া মধুৰি তযু নাম॥ ৪০॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰাম কৃষ্ণ জয়। রাম কৃষ্ণ দীন দয়াময় ॥ ৪১॥ যাৰ মাধৱ মনি দয়াল। দৈবকীনন্দন ৰাম গোপাল॥৪২॥ ৰাম ৰঘুপতি পৰমানন্দ। পৰমপুরুষ [ ৮৩ ] দীনবন্ধু গােবিন্দ ॥ ৪৩॥ মােৰ ইষ্ট দেৱ যাদৱ ৰায়। সেৱা কৰিবাৰ নামে উপায়॥ ৪৪॥ গােবিন্দ জয় কৃষ্ণ জগত জীৱন ৰাম ॥ ৪৫ ॥ সহজানন্দ হৰি স্বৰূপানন্দ। হৃদয়ানন্দ হৰি পৰমানন্দ॥৪৬॥ গোপাল গােবিন্দ ৰাম মাধৱ৷ ভকত জনৰ তুমি বান্ধৱ ॥ ৪৭॥ গােপাল গােবিন্দ গরুড়কেতু। ভকতৰ ধন জীৱনহেতু॥ ৪৮ ॥ ৰাম নিৰ ঞ্জন নিৰাময় । জয় জগন্নাথ দয়াময়॥ ৪৯ ॥ গােবিন্দ গােবিন্দ গােবিন্দ নাম। পতিত পাবন তোমাৰ নাম ॥ ৫০॥ হৰিৰাম শ্ৰীৰাম বামন পৰশুৰাম ॥ ৫১॥ মুকুন্দ মুৰাৰি দীন- দয়াশীল হৰিৰাম ॥ ৫২॥ কমললোচন দুঃখ মোচন মূৰাৰি ৰাম ॥ ৫৩ ॥ ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ ৰাম । ৰাম নাৰায়ণ ৰামকৃষ্ট ৰাম ॥ ৫৪॥ বনমালী গােবিন্দ ৰাম কৃষ্ণ হৰি ॥৫৫॥ জীৱৰ জীবন ধন মুকুন্দমূৰাৰি নাৰায়ণ॥ ৫৬ ॥ ৰাম কৃষ্ণ হৰি অনন্ত মুৰাৰি হৰি নাৰায়ণ। ভকত জনৰ দুঃখ ভয়- হাৰী এ হৰি নাৰায়ণ॥ ৫৭॥ নমো নাৰায়ণ নমো নাৰায়ণ। নিৰঞ্জন নিৰাকাৰ নিৰ্ব্বিকাৰ নিৰাময় নৰোত্তম সম সনা- তন॥ ৫৮॥ ৰাম হৃষীকেশ গােবিন্দ হৃষীকেশ ॥৫৯॥ গােবিন্দ ৰাম গোবিন্দ ৰাম কৃষ্ণগােবিন্দ ৰাম ॥ ৬০ ॥ এ ৰাম ৰাম কৃষ্ণ ৰাম নাৰায়ণ ॥ ৬১॥ হৰি ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ ৰাম ॥ ৬২ ॥ ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ ৰাম ৰাম ৰাম নাৰায়ণ ॥ ৬৩॥ জয় ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ হৰি ॥৬৪॥ ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ শিৱ সনাতন তুমিসে গােবিন্দ ভকতৰ নিজধন॥ ৬৫॥ জয় হৰি ৰাম জয় ৰাম, পৰম মঙ্গল মাধৱৰ গুণ নাম [ ৮৪ ] জয় হৰি ৰাম ॥ ৬৬ ॥ কৃষ্ণ কৃষ্ণ ৰাম জয় জয় ৰাম । মধু মুৰমথন মুৰি হৰি ৰাম, কৃষ্ণ কৃষ্ণ ৰমি ॥ ৬৭ ॥ ৰাম কমলাপতি তুমি অগতিৰ গতি ভকতি মিনতি স্তুতি নজানো॥ পামৰ মতি॥ ৬৮ ॥ গোপাল জয় ৰাম। গােবিন্দ জয় ৰাম॥ ৬৯॥ গােপাল গােবিন্দ ৰাম কৃষ্ণ মুকুন্দ॥ ৭॥ গােবিন্দ গােবিন্দ দৈবকীনন্দন হৰি ৰাম নাৰায়ণ ॥ ৭১॥ গােপাল গােবিন্দ মুকুন্দ ৰাম॥ ৭২ ॥ হৰি ৰাম শ্ৰীৰাম জয় জয় ৰাম ৰাম ॥ ৭৩॥ এ ৰাম জয় ৰাম জয ৰাম জয় ৰাম। ও হৰি ৰাম ৰাম জয় জয় ৰাম ॥ ৭৪॥ শিৱ শিৱ শিৱ শিৱ শিৱ। শিৱ সনাতন জগজীৱ ॥ ৭৫॥ মাধৱ মাধৱ মাধৱ মধুৰিপু। মুৰাৰিএ হৰি হৰি ৰাম । গােবিন্দ কৃষ্ণ হৰি হৰি ৰাম॥ ৭৬॥ নাৰায়ণ নিৰঞ্জন নিৰাকাৰ নিৰা- ময়, মুৰাৰিএ হৰি ৰাম ॥ ৭৭॥ প্রাণ গােপাল দীনবন্ধু নাৰা- য়ণ ॥ ৬৮ ॥ হে হে পৰম গুৰু হৰি পুরুষােত্তম হৰি পুরুষাে- ওম। পুরুষােত্তম পুরুষােত্তম জয় পুরুষােত্তম ॥ ৭৯॥ ৰাম কৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ জয় নাৰায়ণ ॥ ৮০ ॥ মোৰ প্রভু নাৰায়ণ পৰমানন্দ হৰি পৰমানন্দ। পৰমানন্দ পৰমানন্দ হৰি পৰমানন্দ ॥ ৮১॥ ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ প্রভু দেৱ নাৰায়ণ , নাৰায়ণ। নাৰায়ণ ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ প্রভু দেৱ ॥ ৮২॥ ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম। পতিতপাবন হৰি গুণে অনুপাম ॥ ৮৩॥ গােপাল গােবিন্দ হৰি ৰাম ৰাম ৰাম। ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ ৰাম ৰাম ॥ ৮৪॥ পৰম পুরুষ শিৱ সনাতন। অনন্ত অচ্যুত নিত্য নিৰঞ্জন॥ ৮৫॥ ৰাম [ ৮৫ ] নিৰঞ্জন ও ৰাম নিৰঞ্জন, নিৰাকাৰ হৰি ৰে ৰাম॥ ৮৬॥ ৰাম সদাশিৱ ও ৰাম সদাশিৱ, সনাতন প্ৰভুৰে ৰাম॥ ৮৭॥ ৰাম দয়াশীল মোৰ প্ৰভু দয়াশীল দেৰ দীনবন্ধুৰে ৰাম॥ ৮৮॥ হৰিহৰ পৰমানন্দ প্ৰভু পীতাম্বৰ হৰি পীতাম্বৰ। পীতাম্বৰ পীতাম্বৰ প্ৰভু পীতাম্বৰ॥ ৮৯॥ হৰি হৰি ৰাম বান্ধৱ হৰি ৰাম, হৰি হৰিএ নাৰায়ণ, জয় গোবিন্দ ৰাম॥ ৯০॥ পৰমা- নন্দ জয় পৰমানন্দ হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰিএ,চৰি হৰি এ পৰমানন্দ জয় পৰমানন্দ।॥৯১॥ কমলাকান্ত জয় কমলাকান্ত কমললোচন বনমালী হৰিএ বনমালীএ কমলা- কান্ত জয কমলাকান্ত॥ ৯২॥ দামোদৰ প্ৰভু দামোদৰ দৈবকী- নন্দন দীনবন্ধু হৰিএ দীনবন্ধু এ দামোদৰ দেৱ দামোদৰ॥৯৩॥ জগতজীৱন ৰাম যদুপতি জগতজীৱন ৰাম হৰি হৰি জগত জীৱন ৰাম। জগতজীৱন ৰাম যদুপতি জগতজীৱন ৰাম হৰি হৰি জগতজীৱন ৰাম॥ ৯৪ ॥ জগজীবন ৰাম জগজীৱন ৰাম জগজীৱন ৰাম। জগতৰ সুমঙ্গল তুয়াগুণ নাম॥ ৯৫॥ মধুসূদন দৈৰ মধুসূদন দেব। তুমি বিনে অগতিৰ গতি- নাহি কেৱ॥ ৯৬॥ ৰামকৃষ্ণ ৰামকৃষ্ণ ৰাম হৰি হৰি। ৰামতে ৰমোহোঁ অবিৰাম ৰাম ৰাম॥ ৯৭॥ ৰামনাম ধৰ্ম্ম অনুপাম হৰি হৰি। পুৰা ভকতৰ মনকাম ৰাম ৰাম॥ ৯৮॥ কলি- যুগে ৰাম নাম সাৰ হৰি হৰি। ৰাম নাম বিনে নাহি আৰ ৰাম ৰাম॥ ৯৯॥ ৰাম বুলি পাৱে ভৱ পাৰ হৰি হৰি। ৰাম নাম জগত উদ্ধাৰ ৰাম ৰাম॥ ১০০॥ ৰাম নাম অমূল্য ৰতন হৰি হৰি। ৰাম নাম বিনে নাহি ধন ৰাম ৰাম॥ ১০১ ॥ [ ৮৬ ] ৰাম নামে মুক্তি বিড়ম্বন হৰি হৰি। জপ ৰাম নাম অনু- ক্ষণ ৰাম ৰাম॥ ১০২॥ ৰাম নাম ভকতি সুগম হৰি হৰি। ৰাম নাম পাতকৰ যম ৰাম ৰাম॥ ১০৩॥ ৰাম নাম ধৰ্ম্মেতে উত্তম হৰি হৰি। নাহি ভক্তি ৰাম নাম সম ৰাম ৰাম॥১০৪॥ ৰাম নাম ধৰ্ম্ম শিৰোমণি হৰি হৰি। ৰাম নাম পাপৰ অগনি ৰাম ৰাম॥ ১০৫॥ ৰাম নাম মৃত্যু সঞ্জীবনী হৰি কি। ৰাম নাম ঘুষিয়োক চনি ৰাম ৰাম ॥ ১০৬॥ জগন্নাথ জগন্নাথ জগন্নাথ জগনাথ জগন্নাথ জগন্নাথ হৰি। জগন্নাথ জগনাথ জগন্নাথ জগন্নাথ জগন্নাথ জগন্নাথ হৰি হৰি ৰাম জগন্নাথ জগন্নাথ হৰি॥১০৭॥ নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন হৰি। নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন হৰি হৰি ৰাম নিৰঞ্জন নিৰঞ্জন হৰি॥ ১০৮॥ গোপাল গোপাল গোপাল গোপাল গোপাল গোপাল গোপাল ৰাম। গোপাল গোপাল গোপাল, গোপাল গোপাল গোপাল ৰাম ॥ ১০৯॥ ৰাম হৰি হৰি ৰাম হৰি হৰি ৰাম হৰি হৰি ৰাম। ৰাম হৰি হৰি রাম হৰি হৰি ৰাম হৰি হৰি ৰাম॥ ১১০॥ গোবিন্দ ৰাম গোবিন্দ ৰাম গোবিন্দ ৰাম গোবিন্দ ৰাম ৰোবিন্দ ৰাম, গোবিন্দ ৰাম হৰি। গোবিন্দ গোবিন্দ গোবিন্দ গোবিন্দ গোবিন্দ গোবিন্দ গোবিন্দ গোবিন্দ গোবিন্দ গোবিন্দ গোবিন্দ গোবিন্দ ৰাম। মুকুন্দ মুৰাৰি মুকুন্দ মুৰাৰি মুকুন্দ মুৰাৰি মুকুন্দ মুৰাৰি মুকুন্দ মুৰাৰি মুকুন্দ মুৰাৰি হৰি ৰেহে। হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি ৰাম শ্ৰীৰাম॥ ১১১॥ ৰাম [ ৮৭ ] কৃষ্ণ হৰি ৰাম কৃষ্ণ হৰি ৰাম কৃষ্ণ হৰি, ৰাম কৃষ্ণ হৰি ৰাম কৃষ্ণ হৰি ৰাম কৃষ্ণ হৰি ৰাম । ৰাম কৃষ্ণ হৰি মুকুন্দ মুৰাৰি মাধৱ মধুসূদন, হৰি হৰি যাদৱ যদুনন্দন॥ ১১২॥ ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম কৰি হৰি হৰি ৰাম ৰাম ৰাম ৰাম॥ ১১৩॥ হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি, প্রাণবন্ধু হৰি হৰি হৰি হৰিও মােৰে প্ৰাণধন হৰিএ অনাদি অনন্ত প্রভু ভগৱন্ত ভজোঁচৰণত ধৰি হৰি হৰি ভজোঁ চৰণত ধৰিএ পতিত পাৱন, প্ৰভু নাৰায়ণ, সেৱক লৈয়ো উদ্ধাৰি দীনবন্ধু সেৱকলৈয়াে উদ্ধাৰি গােবিন্দ জয় ৰাম ॥ ১১৪॥ মুৰাৰি মুকুন্দ ৰাম মুৰাৰি মুকুন্দ ৰাম মুৰাৰি মুকুন্দ ৰাম জয় । সুমৰণে পাপক্ষয় মিলে মহা মহােদয় দুখঃচয় গুচ লোেক ভয় হৰি ৰাম ॥ ১১৫॥ ৰামকৃষ্ণ গােবিন্দ ৰামকৃষ্ণ গােবিন্দ ৰামকৃষ্ণ গােবিন্দ হৰি বনমালী বাসুদেৱ পদ্মনাভ জনাৰ্দ্দন মাধৱ মুকুন্দ মুৰাৰি হৰি ৰাম॥ ১১৬॥ মাধৰ মধুৰ মুরুতি মধুসূদন দনুজদমন দুঃখহাৰী। পীতাম্বৰধৰ শ্যামসুন্দৰ হৰি জয় জয় মুকুন্দ মুৰাৰি হৰি ৰাম ॥১১৭॥ ৰাম জয় হৰি জয় ৰামকৃষ্ণ ৰাম ৰাম হৰি জয়॥ ১১৮॥ৰাম কৃষ্ণ যিতো সততে সুমরে তাৰ আৰ কাক ভয়। সকলে ধৰ্ম্মৰ পৰে বসিয়া ৰাম নাম প্রকাশয়॥ ১১৯॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম কীৰ্ত্তন বিনায় কৃত্য শেষ নথাকয়। ৰাম কৃষ্ণ নাম কীৰ্ত্তনে কৃষ্ণৰ কৃপাৰ মন্দিৰ হয় ॥১২০॥ ৰাম কৃষ্ণ নাম কীৰ্ত্তনে প্ৰভাৱে সংসাৰ সুখে তৰয় ৰাম কৃষ্ট নাম কীৰ্ত্তনে সমস্তে বিঘিন নাশ [ ৮৮ ] কৰয়॥ ১২১॥ তুমি কৃষ্ট নাম ৰসক লভিয়া মুকুতিহো ন গণয়। ৰামকৃষ্ট নাম পৰম আনন্দ সমুদ্ৰে মজি থাকয়॥ ১২২॥ ৰামকৃষ্ট নাম কীৰ্ত্তন প্রসাদে হৰিৰ বল্লভ হয়। ৰামকৃষ্ট নাম কীৰ্ত্তন কৰিয়া হৰিকো বশ্য কৰয়॥ ১২৩। ৰাম হৰি জয় ৰাম হৰি গােপাল গােবিন্দ ৰাম হৰি জয় ॥ ১২৪॥ ৰাম হৰি জয় ৰাম ৰাম হৰি জয় ৰাম ৰাম ॥ ১২৫॥ এহৰি হৰি ৰাম জয় ৰাম হৰি জয় ৰাম গোবিন্দ ॥ ১২৬ ॥ ৰামজয় জয ৰাম জয় মুকুন্দ মুৰাৰি ৰাম হৰি জয় ॥১২৭॥

 খেদ ॥ হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি হৰি কি কাম কৰিলোঁ আমি । সাধু সঙ্গ লৈয়া তােমাক ন ভজি ভৈজোঁ কিনো অধােগামী॥ ১২৮॥ নিজদাস হুয়া সেবাক তেজিলোঁ। এহি দোষে ঘোৰ আপদে মজিলোঁ॥ ১২৯॥ তুমি সি সুহৃদ আত্মা প্রিয়তম । তোমাক তথাপি ন জানোঁ অধুম ॥ ১৩০ ॥ তুমি নিজ পিতৃ গুরু ইষ্ট মােৰ। মই মন্দমতি ভৈলা সেৱাচোৰ ॥ ১৩১॥ অধমকো তাৰে তোমাৰ ভকতি । তথাপি তোমাক ন ভজোঁ কুমতি ।১৩২॥ ইষ্ট দেব বুলি তোমাক ন ধৰোঁ নিকাৰ ভুলিয়া সংসাৰতে মৰোঁ॥ ১০৩ ॥ তুমি সে কেৱলে করুণা সাগৰ। তােমাক ন ভজোঁ কি মই পামৰ॥ ১ত৪॥ এবে কৃপাময় দিয়োক শৰণ। দোষ মৰিষণ তােমাৰ চৰণ॥ ১৩৫॥ ইবাৰ ঈশ্বৰ ন চাড়িবা মোক। মোৰ মন মজি তােমাতে ৰহােক ॥১৩৬॥ মোৰ প্ৰাণ হৰে জীৱন প্রাণ হৰে। হৰিৰে ৰাম ৰাম কৃষ্ট