সমললৈ যাওক

কমতাপুৰ ধ্বংস কাব্য আৰু বিৰহিণী বিলাপ কাব্য/বিৰহিণী বিলাপ কাব্য/দ্বিতীয় সৰ্গ

ৱিকিউৎসৰ পৰা

[ ১৯১ ]
দ্বিতীয় সৰ্গ।
⸺·×·⸺
(সূৰ্য)

যিটী গ’ল, ক’তা? আৰু নাহিল দেখোন?
মিছাতে আহিব বুলি ভাবিছোঁ মাথোন!

দিবাকৰ!—প্ৰতিদিনে

পশ্চিম-পৰ্ব্বত-পিনে
যোৱা তুমি সন্ধিয়াত, আহা পুঁৱা হ’লে,
কিন্তু মোৰ যিটী গ’ল কিয়নো নাহিলে?

(কিয়নো নাহিল হায়!—

নেদেখি পৰাণ যায়!)
তোমাৰ পোহৰে দেৱ! দেখোঁ ত্ৰিভূবন! —
কিয়নো নেদেখো মাথোঁ স্বোৱামী ৰতন?

জগত পোহৰাঁ তুমি,

পোহৰাঁ পাতাল ভূমি,
স্বৰগ পোহৰাঁ,—কৰাঁ উজ্জল সংসাৰ!
হৃদয় কিয়নো মোৰ দোৰ্ঘোৰ এন্ধাৰ?

[ ১৯২ ]

তুমি পাত্-পাত্ কৰি
ত্ৰিজগত আছা ঘুৰি,
দেখিছা সকলো ঠাই, জগতৰ প্ৰাণী,

নাপালানে দেখা দেব!—ক’তো মোৰ স্বামী?
⸺·×·⸺
(চন্দ্ৰ)
সুধাকৰ! লোকে কয় তোমাৰ কিৰণ

পৰাণ-শীতল-কাৰী, শাঁত কৰে মন।

লোকে কয়,—তুমি বৰ

শান্তি দাতা, মনোহৰ,
প্ৰেমিক-প্ৰেমিকা নাচে তোমাক দেখিলে;—
কোৱাঁ দেৱ! কোৱাঁ মোৰ প্ৰাণ কিয় জ্বলে?

যদি আনে পায় সুখ,

মই কিয় পাওঁ দুখ?
কিয় কান্দে প্ৰাণ মোৰ দেখি তযু মুখ?
তোমাৰ হাঁহিত মই কিয় পাওঁ দুখ?

লোকে কয়,—তুমি বৰ

নিষ্কলঙ্ক, সুধাকৰ!—

[ ১৯৩ ]

লোকে কয়,—তুমি বৰ কোমল হৃদয়!
মাথোঁ পৰ দুখে হাঁহা, পালো পৰিচয়!

পালো দেৱ! পৰিচয়,—

তুমি কঠিন হৃদয়,—
নিৰ্দ্দয় তোমাৰ মন,—কৰা উপহাস
অভাগিণী তিৰুতাক!—“চাবাছ! চাবাছ!”

কিন্তু জানা সুধাকৰ!—

স্বভাব চঞ্চল বৰ,—
মিচিকীয়া হাঁহি তযু নাথাকে সদাই,—
আউশীৰ অন্ধকাৰে পেলাব লুকাই!

লুকাব মুখৰ হাঁহি,

শুৱণী গোলাপ পাহি,
কিন্তু তুমি সেই হাঁহি পাবা ওলোটাই;–
কোৱা দেৱ! স্বোৱামীক পামনে ঘুৰাই?

পামনে হৃদয়-চোৰ

প্ৰাণৰ প্ৰণয়ী মোৰ?
পামনে তেতিয়া দেৱ! স্বোৱামী প্ৰাণৰ?
যেতিয়া ঘূৰাই পাবা হাঁহিটী নিজৰ?

⸺·×·⸺
[ ১৯৪ ]
(তৰা)

কিয়নো হাঁহিছ তই, স্বৰগৰ তৰা
মৃদু মিচিকীয়া হাঁহি?
কিয়নো মাৰিলি ঠাহি
হৃদয়ত শেল মোৰ? কিয় জুই দিলি?
উপহাস তই মোক কিয়নো কৰিলি

অন্তৰত বিহ লই,

মুখ হাঁহিমুৱা কই,
বিদ্ৰুপি হাঁহিলি মোক অনন্দ মনত!
জানিলো আজিহে,—দুষ্ট থাকে স্বৰগত!
মোৰ এই বুকু হায়!
বিৰহ যাতনা পাই
কি ৰাতি কি দিন চকু-পানীৰে তিতিছে।
মোৰ দুখ দেখি আজি জগতে কান্দিছে!!

চকুৰ পানীৰে মোৰ

বুৰাইছোঁ খাল খোৰ,
কিন্তু হায় তৰা। তই বিদ্ৰূপি হাঁহিছ!
মাৰি মিচিকিয়া হাঁহি ৰঙ্গেৰে চাইছ!!

মোৰ এই চকুপানী

কোমলালে টান মাটি,

[ ১৯৫ ]

নোৱাৰিলে মাত্ৰ তোৰ কোমলাব মন!
কৰিলি দুগুণে মোৰ হৃদয় দহন!!

এতিয়া জানিলো মই,

তৰা! নিৰদয় তই,
শোক সাগৰত মোক দিলি ওপঙ্গাই!
জানিলো, দয়ালু লোক আকাশতো নাই!!

যেই তৰা স্পৰ্শমনি,

সেই তৰ। কলফনি
এনে তৰালই কাৰ ভকতি ওপজে?
এনুৱা তৰাক কোনে তৰা বুলি ভজে?

প্ৰথমতে মন হৰে,

পাছে উপহাস কৰে,
এনুৱা তৰাৰ হাঁহি কোনে হাঁহি বোলে?
এনুৱা হাঁহিত হায়! কাৰ মন ভুলে?

যত দিন জিয়াই থাকিম,

এই শোক সদাই সহিম,
কি দিনত, কি ৰাতিত,
কি শোৱা ধাৰি পাটীত,
হৃদয়ত এই শোক থাকিবই জ্বলি!
ভাল, স্বৰগৰ তৰা! আজি শোক দিলি॥

[ ১৯৬ ]
১০
ই শোক তেতিয়া যাব,

মোৰ যেৱে যাব জীৱ,
একেবাৰে শোক ভূমি পৃথিবীক এৰি!

থাকবা তেতিয়া, তৰা! বিদ্ৰুপ নকৰি!!
⸺·×·⸺
বিজুলী।

কিয়নো হাঁহিছ, ৰাঙ্গলী বিজুলী!
নীলা আকাশত তই?
তইতো নহৱ জীয়াৰী ছোৱালী,
ইমান হাঁহিবি, হঁই?

আনৰ ঘৰতো দেখিছোঁ বোৱাৰী

তো-দৰে নাহাঁহে কেও!
কচোন, বিজুলী! এনে হাঁহি তোক
শিকালে কোনেনো, তেও?

লোকৰ বোৱাৰী নাহাঁহে ইদৰে,

নকৰে ইদৰে ৰঙ্গ!
যদিওবা হাঁহে, তেতিয়াই এৰে
দেখিলে স্বামীৰ খঙ্গ!!

তইতো নহৱ জীয়াৰী ছোৱালী,

কিয় অত হাঁহ তই?

[ ১৯৭ ]

দাঁত উলিয়াই হাঁহ ঘনে ঘনে,
লাজ নালাগেনে, হঁই!

আপোন মনেৰে হাঁহিবি ইয়াত

নহয় মাৰৰ ঘৰ!
শাহ শহুৰৰ আগতে হাঁহিছ
তইতো নীলাজী বৰ!!

নিলাজী, বান্দৰী তই, অ’ বিজুলী

নাপাৱ অলপো লাজ।
জানো বিধতাই চৰজিলে তোক
পিন্ধাই নিলাজী সাজ!!

তোৰতো প্ৰাণৰ স্বোৱামী, বিজুলী?

বাৰিষা কালৰ মেঘ।
তোক হঁহা দেখি খঙ্গেৰে গজিছে
ৰখা অ’ হাঁহিৰ বেগ॥

যাতেই নিলাজী তই, অ’ বিজুলী!

নুশুন মেঘৰ হাক!
মোৰে মূৰ খাব, কছোঁ বাৰু মোক,
ভাল কি নাপাৱ তাক?

নাহাঁহিবি বুলি ইমান কইছে

গুঁজৰি গামৰি মেঘ!

[ ১৯৮ ]

তথাপিতো তই অলপো নৰৱ,
নাৰাখ হাঁহিৰ বেগ!

১০
যত দিয়ে হাক ঘোৰ গাজনীৰে,

ততই হাঁহিছ তই!
আপোনাৰ স্বামী ইমান বাঁধিছে,
ভয় নালাগেনে হঁই?

১১
নে—পৰৰ দুখত

বৰ ৰঙ্গ পাৱ? সি কাৰণে হাঁহ তই?
অইনে কান্দিলে হাঁহ খেক্ খেক্,
এনে নিদাৰুণী হঁই?

১২
স্বামী বিৰহত কান্দিছো বাগৰি,

হাঁহিছ মাথোন তই?
বাৰিষা কালৰ ক’লা মেঘে সতে
ভুমুক-ভুমুকি কই?

১৩
ইমান কান্দিলো ইনাই-বীণাই,

নালাগিলে বেয়া তোৰ?
হিয়াখনি নেকি শিলেৰে বন্ধোৱা
অন্তৰ বন্ধোৱা লোৰ?*


  • লোৰ অৰ্থ লৌহ নিৰ্মিত।
[ ১৯৯ ]
১৪
কেচুৱা কালত কান্দোতে-কাটোঁতে

আইৰ কোলাত শুই,
নীলা আকাশত ফেলেক-ফেলেক
হাঁহি যে আছিলি তই!

১৫
নানা কথা কই, ভয় দেখুৱাই,

আয়ে নিচুকাইছিলে,
নাকান্দিবি আক, সৌৱা আকাশত
চাছোঁ ৰঙ্গা জীবা জ্বলে॥

১৬
সেয়া ৰাক্ষসিণী ৰঙ্গাজীবা মেলি

চেলেকি খাইছে পানী!
“নাকান্দিবি আাৰু, নাকান্দিবি, আই।
তোকো লই যাব টানি॥”

১৭
কাঠৰী বিজুলী! জানিলো এতিয়া,

কথাটী মিছা নহয়।
সঁছাকৈয়ে তই সঁছা ৰাক্ষসিণী,
ভালেতো নিৰ্দ্দয়া তই?

১৮
ৰাক্ষসী নহলে নহয় এনুৱা,

এনে দয়ামায়া হীন;

[ ২০০ ]

নিশ্চয় জানিলো তই ৰাক্ষসিণী,
পালো আজি তোৰ ছিন॥

১৯
বাৰিষা কালৰ মেঘক পাইছ,

পাই ছ অপোন পতি,
কেনুৱা বিৰহ বিচ্ছেদ-যন্ত্ৰনা,
নাই পোৱা একো এটী॥

২০
নতুন প্ৰেমত বিভোৰ হইছ,

হাঁহিছ ভৰাই প্ৰাণ!
বিষম চক্ৰত পৰি কন্দা নাই,
নুবুজ শোকৰ গান॥

২১
(কিন্তু) সদাইতো মেঘ নাথাকে বিজুলী,  

এদিন কান্দিবি তই!
এতিয়া নাকান্দ মোৰ কান্দোনত,

তেতিয়া বুজিবি, হঁই!!
⸺·×·⸺
(মাৰ-যাওঁ-যাওঁ-হোৱা বেলি)।

হঁহুৱাই কন্দুবাই
গোটেই দিনতে তুমি
গোটেই জগত খনি, হায় দিবাকৰ!
অস্ত আচলত গই

[ ২০১ ]

শুইছা এতিয়া তুমি,
লুকাইছা নিজ ৰূপ ৰূপহ সুন্দৰ॥

দেখিছা কি ই দুখুনী

বিৰহিণী অভাগীক?
পৰি আছে কান্দি কাটি নইৰ পাৰত।
নেদেখি প্ৰাণৰ পতি
জ্বলিছে বুকুত জুই,
হিয়া ঢাকুৰিছে আজি পৰি বিৰহত!

চিগিছে তাইৰ জানো

হৃদয়-বীনাৰ তাঁৰ,
ঝংকাৰ নীৰৱ যেন হ'ল একেবাৰে॥
জীৱন হইছে জানো
“চাহাৰা” মৰুভূমি,
প্ৰেমৰ সাগৰ জানাে ভৰা বলুকাৰে!!

ৰ’বা ৰ’বা, দিবাকৰ!

ৰ’বাছোঁ খন্তেক তুমি,
ৰ’বাছোঁ অলপ, হেৰা কালৰ কিঙ্কৰ!
নৰ’লা অলপো তুমি?
নুশুনিলা কথা মােৰ?
নাই পােৱা জানাে তুমি দুখ বিৰহৰ?

[ ২০২ ]

যােৱাঁ বাৰু, দিবাকৰ!
নৰ’লা অলপাে তুমি?
যােৱাঁ তুমি যোৱাঁ গই চিৰ কাললই!
নেদেখো আকউ যেন
পূৱ ফালে দি তােমাক,
নােলােৱা আকউ তুমি যেন ৰঙ্গা হই॥

(মেঘ)

বাৰিষা কালৰ মেঘ!
শুনিছোঁ দেখােন মই,
কটকী আছিলি বােলে
তই তাহানি কালত।
চিত্ৰকুট পৰ্ব্বতৰ
বিৰহ ব্যাকুল যক্ষে
পঠিয়াইছিলে বােলে
তােকে প্ৰিয়াৰ কাষত?

তয়েনে, কছোন মেঘ।

সেই মেঘ? লই বাৰু
কালিদাসে “মেঘদূত”
কাব্য কৰিলে ৰচনা?
যদি হৱ, তেনে মেঘ!

[ ২০৩ ]

কৰ মোকো উপকাৰ,
অথিৰ কৰিছে মোকো
তেনে বিৰহ যাতনা !

মেঘ ! তই কবি গই

স্বামীৰ আগত গই,
“যুগমীয়া কৰি প্ৰাণ
তেওঁতে অৰ্পিছোঁ মই ।
কবি মই মোৰ কথা
(শুনি জানো লাগে বেথা)
অকলে কান্দিছো মই
চকুলো দুধাৰি লই॥
*  *  *
অাৰু ক’বি (ক’লো তোক,)
বোলে, কিয় দিছে শোক?
ক’বি তই, অভাগিনী
মৰে প্ৰাণ এৰি থই॥


কমতাপুৰ ধ্বংস কাব্য (page 203 crop
কমতাপুৰ ধ্বংস কাব্য (page 203 crop