সমললৈ যাওক

দন্দুৱা দ্ৰোহ/পঞ্চদশ অধ্যায়

ৱিকিউৎসৰ পৰা

[ ৭৬ ]

পঞ্চদশ অধ্যায়
জিকেৰিত।

 আজি দেবী বিসৰ্জ্জনৰ দিন। ৰাতিপুৱাৰে পৰা বিসৰ্জ্জনৰ আয়োজন হল। কামৰূপীয়া বৰুৱা চৌধাৰী সকলে সোনকালে খাই-বই উঠি ৰভাৰ তলত বহিলহি। হৰদত্ত বীৰদত্ত উভয়ে আহি অভ্যৰ্থনা জনালে। ভাৰ পিছত হৰদত্ত চৌধাৰীয়ে থিয় হৈ হাত যুৰি কলে :— [ ৭৭ ]    “বাপসকল! ৰাইজ সকল! এইবাৰ আপোনাসকলে এই দুৰ্গোৎসবলৈ আহি এই নিঃকিনক কৃপা কৰিলে। কিজানি আমাৰ সোধ পোচত কৰবাত কিবা ত্ৰুটী হব পাৰে। সেইটো নিজগুণে সকলোৱে যেন ক্ষমা কৰে। আপোনাসকলক নিমন্ত্ৰণ কৰাৰ এটা ডাঙ্গৰ উদ্দেশ্য আছে। আপোনাসকলৰ মনত আছে এইবাৰ বহাগৰ বিহুত বৰফুকনে কিদৰে আমাক মাতি নি লঘু-লাঞ্ছনা কৰিলে— আন কি, বিনা দোষে, বিনা কাৰণে হাতীৰে গছকাই আমাৰ লৰা-ছোৱালী মাৰিলে। আপোনাসকলে এই নিঃকিনক পাঁড়ুৰ বাহৰতে উজনিৰ ৰংপুৰৰ ৰজা আৰু মন্ত্ৰীৰ ওচৰলৈ বিচাৰ প্ৰাৰ্থনা কৰি মানুহ পঠাব দিছিল। সেই অনুসৰি মই বুঢ়াগোহাইৰ ওচৰলৈ মানুহ এযোৰা পঠাইছিলো। বুঢ়াগোহাঁয়ে ইয়াকে কলে যে এতিয়া তেওঁ কোনো বিচাৰ কৰিব নোৱাৰে। তেওঁ মোৱামৰিয়াহঁতৰ

বিদ্ৰোহ-দমনত ব্যস্ত। আমাৰ মানুহ ৰজাৰ ওচৰকে চাপিব নোৱৰিলে। সেই দেখি আমি আহোম ৰজা আৰু মন্ত্ৰিৰ পৰা যে কিবা সুবিচাৰ পাম তাৰ আশা নাই। আপোনাসকলে ভাবি চাওক,গুৱাহাটীৰ বৰফুকন সকলে আমাক আজি অত দিনৰে পৰা কি দৰে ব্যৱহাৰ কৰি আহিছে। কেবল লাচিত বৰফুকনত বাজে আমি আজি কেবা পুৰুষৰে পৰা তেনেকুৱা ন্যায় পৰায়ণতা আৰু সুবিচাৰ পোৱা নাই। তেওঁ আমাৰ পূৰ্বপুৰুষসকলক মৰম কৰি, [ ৭৮ ] বিশ্বাস কৰি চলোৱাৰ বাবে আমাৰ পূৰ্বপুৰুষ সকলেও সেইজনা বৰফুকনক মোগলৰ যুঁজত প্ৰাণপণে সহায় কৰিছিল, আৰু তেনেকুৱা সহায়ৰ ফলতেই সেইজনা বৰফুকনে অতি প্ৰতাপী মোগলকো ঘটুৱাই ওফৰাই পঠিয়াইছিল। কিন্তু তেওঁৰ পাছৰে পৰা হোৱা দুৰ্ব্বলী স্বাৰ্থপৰ বৰফুকন সকলৰ অত্যাচাৰলৈ মন কৰক। আমাক উঠোতে ঢেকেৰী বহোঁতে ঢেকেৰী এনেকুৱা অপমানসূচক সম্বোধন কৰাৰটো লেখ জোখেই নাই, তদুপৰি আহোমৰ সামান্য টেকেলা এটাৰে পৰা বৰফুকনলৈকে আমাৰ পৰা ভেটী খোৱাৰো সীমা সংখ্যা নাই। আন কি, আমাৰ কেৱে হাতত কেৰেলা বেঙেনা এঠুকি লই মিতিৰ খাব গলেও বাটত আহোমৰ চাওডাঙ টেকেলাই পালে তাকো কাঢ়ি নিয়ে। চাদকুচীয়া বুজৰবৰুৱা ঢুকাওঁতে বৰফুকনে সোপাসোপে ভেটী খাই সেই বিষয় খান আন এজনক দিব খুজিছিল; কিন্তু ৰক্তমল বৰুৱাই জানিবা দিনমনি পটোৱাৰীৰ সহায়ত সেইটো হব নিদিলে; নিজৰ পিতৃকলীয়া বিষয় বৰফুকনে সৈতে যুঁজিও ৰাখিলে। তাৰ ফল হল যে বুজৰবৰুৱাক বলে নোৱাৰি সেইদিন ধৰি বৰফুকনে নিজৰ খঙ আমাৰ কামৰূপীয়াৰ ওপৰত জাৰি কৰিছে। সেই দিন ধৰি আমাৰ ওপৰত অত্যাচাৰ দহগুণে বাঢ়িছে। আমি কামৰূপী বৰফুকন আৰু তেওঁৰ আহোম আৰু অহমীয়া মানুহৰ মনত ইমান [ ৭৯ ]

অবিশ্বাসী হলো যে আন কি নিশা আমি গুৱাহাটীত থাকিব নোৱাৰোঁ, চাৰি চকিব বাজ হৈহে থাকিব লাগে! বাপসকল! ৰাইজ সকল! ইয়াতকৈ আৰু আমাক অপমান লাগে নে? এই বিলাক কৰিও হেঁপাহ নপলাল। এইবাৰ ৰং চাবলৈ আমাক মাতি নি আমাৰ নিৰাপৰাধী লৰা-ছোৱালী কেতবিলাকক পুতেক দুটাৰ হতুয়াই হাতী মেলাই গছকাই মাৰিলে। বিচাৰ প্ৰাৰ্থনা কৰাত উলটি ঢেকেৰী সম্বোধন আৰু নানা গালি গালাজ হে কৰিলে। হায়! আমাৰ কামৰূপীয়াৰ এনেকুৱাহে কপাল নে? ৰজা আৰু মন্ত্ৰীৰ ওচৰলৈ বিচাৰ প্ৰাৰ্থনা কৰি পঠালো—তাতো আমাৰ নিষ্ফল হল। মোৰ বিবেচনাৰে হলে এই অন্যায়ৰ বিচাৰ আমাৰ নিজৰ হাতত লোৱাই ভাল; মোৰ বিবেচনাৰে হলে আহোমৰ দিন উকলিল। এওঁলোকৰ ৰাজা আৰু নাথাকে। এওঁলোকৰ ভিতৰ ফোফোলা হৈছে। এতিয়া আমাৰ কি কৰা উচিত, আপোনালোকেই থিৰ কৰক”। তেওঁৰ এই কথাত কমাৰ কুচীয়া বৰুৱাই উঠি কলে :—
 “বাপসকল ৰাইজসকল! আমাৰ হৰদত্ত চৌধাৰীয়ে যি কলে তাক আপোনাসকলে শুনিলে। আমাৰ কামৰূপীয়াৰ গাত এনেকুৱা তেজ নোহোৱা হল নে যে আমি এইদৰে স্ত্ৰী-বধ, শিশুবধৰো কোনো প্ৰতিকাৰ নকৰি মনে মনে বহি থাকিব লগীয়াত পৰিলো। দুখৰ বিষয়! যি

[ ৮০ ]

ৰক্তমল বুজৰবৰুৱাৰ নিমিত্তেই কামৰূপত বৰফুকনৰ অত্যাচাৰ এইদৰে বাঢ়িছে, আজি সেই ৰক্তমল বৰুৱায়ে এই সমাজত নাই। তেওঁ বৰফুকনলৈ ভয় কৰি নাহিল। যি কি নহওক, মোৰ মনেৰে হলে আমাৰ বৰফুকনক উঠাই দিয়াই ভাল। আমি আৰু তেওঁক আজিৰে পৰা কোনো কৰ-কাটল নিদিওঁ। ৰণ কৰে যদি ৰণ কৰিম। আমাৰ প্ৰত্যেকজনা চৌধাৰী আৰু বৰুৱাই এতিয়াৰে পৰা বয় বস্তু গোটাওক; সৈন্য সামন্ত শিকাওক। আমাৰ কামৰূপৰ ইমান প্ৰজা। আহোম আৰু অহমীয়ানো কেইটা? আমি ৰণ ধৰিলে এই সময়ত উজনীৰ পৰা আহোম ৰণুৱা আহিব নোৱাৰে—যিহেতু সিফালে তলি উদং। আহোমে সেই চাৰিটা মোৱামৰীয়াকে বলে পৰা নাই। আমাৰ মানুহ এক হৈ গোট-পিট খালে বৰফুকন নো কেই পানীৰ মাছ"?
 কমাৰকুচীয়াৰ কথা শেষ হলত ধৰ্ম্মপুৰীয়া চৌধাৰীয়ে উঠি কলে:—“বাপসকল! ময়ো কথা এটা কওঁ। আমাৰ হিন্দুৰ হঠাতে একেলগ হৈ কাম কৰা টান। আহোমেৰে সৈতে ৰণ কৰি আমি জিকিব পাৰিম নে? আমাৰ কি জানি শেহত আৰু দুৰ্গতিহে হয়।
 তেওঁৰ এই কথাত বীৰদত্ত উঠি বীৰ দৰ্পেৰে কলে:— “ধৰ্ম্মপুৰীয়া চৌধাৰি! আপুনি কিয় এনেকুৱা নিৰাশাৰ কথা কয়? আপুনি নাজানে নে আমাৰ কামৰূপত কিমান

[ ৮১ ] মানুহ! তদুপৰি আমাক দৰঙ্গৰ ৰজা কৃষ্ণনাৰায়ণেও সহায় কৰিব। বাস্কাৰ চৌধাৰী সকলে আমাক কছাৰী ৰণুৱা দিব। আমি কাইথ কলিতা আগৰ ক্ষত্ৰিয় নহওঁনে? আমি ইমান কাপুৰুষ হলো নে যে আহোমৰ ভয়ত কুচি মুচি থাকিম। ভাবি চাওকচোন, অন্যায়ৰূপে হাতীৰ চতকাত মৰা এই অন্যায়ৰ প্ৰতিশোধ লবলৈ আমাক ৰাইজেও কোৱা নাইনে? সেই দেখি আমাৰ ভয় কৰাৰ কোনো কাৰণ নাই। আপোনাসকলে মোক মাথোঁন বছৰি কেতখিনি মানুহ আৰু ৰণুৱাহতৰ নিমিত্তে খোৱা লোৱা বস্তু কাপোৰ কানিৰ যোগাৰ দিয়ক; দেখিব, মই বীৰদত্তে সেই ৰণুৱা লই আপোনাসকলৰ সহায় আৰু আজ্ঞা অনুসৰি বাৰ বছৰলৈকে আহোমে সৈতে লেলপেল যুদ্ধ কৰি আহোমক খেদিম। আহোমে দেখিব— কামৰূপীয়াৰ গাত তেজ শক্তি বল আছেনে নাই। আহোমে দেখিব বীৰদত্তৰ তৰোৱালৰ কোব কিমান চোকা- বীৰদত্তৰ এই তীব্ৰ তেজাল বাক্যত সকলোৱে ধইন ধইন কৰি কলে:—“আমি আৰু আহোমক নামানো। কৰকাটল নিদিওঁ। আমি হৰদত-বীৰদতক মানুহ কানিকাপোৰ, খোৱা বস্তু বছৰি দিম। আমি আজিয়েই বীৰদত বাপাক আমাৰ সেনাপতি পাতিলো। আমি সকলোৱে আজিৰে পৰা হৰদত চৌধাৰীক বৰুৱা খিতাপ দিলোঁ। কমাৰকুচীয়া বৰুৱাকে আমি এজন সেনাপতি পাতিলো। যুঁজ চলাবলৈ সমস্ত ভাৰ হামি হৰদত্ত বৰুৱাক দিল— [ ৮২ ] “জয় ৰাম বোলা। জয় হৰি বোলা; ” এই বুলি হৰি-ধ্বনি দি দেৱীৰ ওচৰৰ পৰা তিনিধাৰি মালা আনি ৰাইজে তিনিউজনকে পিন্ধাই আকৌ হৰি-ধ্বনি কৰিলে। তিনিও আঠু লই সেই মালা গ্ৰহণ কৰিলে; তাৰ পিছত হৰদত্তে:— “দূৰ্গে দুৰ্গতিনাশিনী, ভব ভয় হাৰিণী” বুলি দেবীক সেৱা কৰি জনালে—“বাপসকল! আপোনালোকৰ আদেশ অনুমতি মতে এই দাসে এই ডাঙ্গৰ ভাৰটো গ্ৰহণ কৰিলোঁ। আপোনাসকলৰ বলেই মোৰ বল। আপোনালোকৰ উৎসাহেই মোৰ উৎসাহ আপোনাসকলৰ শক্তিয়েই মোৰ শক্তি। আপোনাসকলে অকাতৰে যদি সহায় কৰে, তেন্তে নিশ্চয় আমি আহোমাক খেদিব পাৰিম।” এই কথাৰ পিছত সভা ভঙ্গ হল। দুই তিনটা মান বজাতসকলোৱে মিলি পুঠীমাৰি নইত দেবী-বিসজ্জন দিলে। গধূলি সকলোৱে বৰনাম ধৰি পিছদিনা সকলো বৰুৱা আৰু চৌধাৰীয়ে খাই-বই উঠি ঘৰা ঘৰি গ’ল।