শনিৰ পাঁচালী

by অজ্ঞাত

                             ।।গণেশ বন্দনা।।

                        প্ৰণামো চৰণে প্ৰভু দেৱ গজানন।
                        তোমাৰ স্মৰণে হয় বিঘ্নবিনাশন।।
                        একদন্ত গজানন চতুৰ্ভূজ ধাৰী।
                        খৰ্বকায় স্থুলতণু লম্বোদৰধাৰী।।
                        দিব্য দেহে শোভা পায় নানা আভৰণ।
                        দিব্যমালা কণ্ঠে তুমি কৰিছা ধাৰণ।।
                        ৰক্তবৰ্ণ দেহ তোমাৰ মুষিক বাহণ।
                        সৰ্ব দেৱ-দেৱী আগে তোমাৰ পুজন।।
                        বিৰাজিত তুমি দেৱ ৰত্ন সিংহাসনে।
                        বাৰে বাৰে প্ৰাণাম কৰো দুখানি চৰণে।।

                           ।।সৰ্ব দেৱ-দেৱীৰ বন্দনা।।

                        বন্দিলহো বৈকুণ্ঠত লক্ষ্মী নাৰায়ণ।
                        যোড়কৰে বন্দি সৰস্বতী আইৰ চৰণ।।
                        কৈলাসতে বন্দিলো দেৱ মহেশ্বৰে।
                        যোগী ঋষিগণ সদা যাৰ ধ্যান কৰে।।
                        বন্দিলো শ্ৰীদুৰ্গাৰ চৰণ দুখনি।
                        আদ্যাশক্তি মহামায়া বিশ্ব প্ৰসৱিনী।।
                        গণেশৰ শ্ৰীচৰণে কৰিনু প্ৰণতি।
                        বন্দিলো কাৰ্ত্তিকেয় দেৱ সেনাপতি।।
                        বন্দিলো চন্দ্ৰ সূৰ্য্য আৰু গ্ৰহগণ
                        বন্দিলো দশ মহাবিদ্যাৰ চৰণ।।
                        পতিত পাৱনী গঙ্গা কৰিনু বন্দন।
                        যাহাৰ স্মৰণে সৰ্ব পাপ বিনাশন।।
                        বৃন্দাবনত বন্দিলো শ্ৰীকৃষ্ণ ৰাধাৰে।
                        গয়া আদি তীৰ্থ ক্ষেত্ৰ বন্দি কৰযোড়ে।।
                        যম আৰু প্ৰজাপতি বন্দনা কৰিয়া।
                        ছায়া সবৰ্ণাৰে বন্দো প্ৰণত হইয়া।।
                        এতিয়া শনিদেৱক বন্দিলো যোড় কৰে।
                        ফনিন্দ্ৰ নগেন্দ্ৰ ইন্দ্ৰ কঁপে যাৰ ডৰে।।
                        সৰ্বদেৱ দেৱী পদে কৰিয়া প্ৰণতি।
                        ৰবিপুত্ৰ শনৈশ্চৰ কহিব ভাৰতী।।
                        যাহাৰ কৃপাত সৰ্ব দুঃখ নাশ হয়।
                        শনি তুষ্ট হলে গৃহে লক্ষ্মী বাঁধা ৰয়।।
                        স্কন্দ পুৰাণত আছে বৰ্ণনা ঋষিৰ।
                        অতিকে সুন্দৰ গুণ চৰিত্ৰ শনিৰ।।
                        শুদ্ধাচাৰত একমনে যি জনে পূজয়।
                        গ্ৰহৰাগ তাৰ প্ৰতি সুপ্ৰসন্ন হয়।।
                        সৰ্বকাৰ্যত শনি তাক কৰয় ৰক্ষণ।
                        ধনৈশ্বৰ্যে পূৰ্ণ হয় তাহাৰ ভৱন।।
                        বিপদত পৰি যেয়ে শনিদেৱক মাতে।
                        সূৰ্য্যপুত্ৰ গ্ৰহৰাজ ৰক্ষা কৰে তাকে।।

                               ।।নৱগ্ৰহ স্তোত্ৰম্।।

                        ওঁ জবাকুসুমস্ঙ্কাশং কাশ্যপেয়ং মহাদ্যুতিম্।
                        ধ্বান্তৰিং সৰ্ব্বপাপঘ্নং প্ৰণতোহস্মি দিবাকৰম্।। ১
                        দিব্য শঙ্খ তুষাৰাভ্যং ক্ষীৰোদাৰ্ণব সম্ভৱম্।
                        নমামি শশিনং ভক্ত্যা শম্ভোৰ্মুকুট ভূষণম্।।২
                        ধৰণী গৰ্ভসম্ভুতং বিদ্যুত্পুঞ্জ সমপ্ৰভম্।
                        কুমাৰং শক্তিহস্তঞ্চ লোহিতাঙ্গং নমাম্যহম্।। ৩
                        প্ৰিয়ঙ্কুকলিকা শ্যামং ৰূপেণাপ্ৰতিমং বুধম্।
                        সৌম্যং সৰ্ব্বগুণোপেতং নমামি শশিনং সুতম্।। ৪
                        দেৱতানামৃষীণাঞ্চ গুৰুং কণকসন্নিভম্।
                        বন্দ্যভূতং ত্ৰিলোকেশং তং নমামি বৃহস্পতিম্।। ৫
                        হিমকুন্দমৃণালাভং দৈত্যানাং পৰমং গুৰুম্।
                        সৰ্ব্বশাস্ত্ৰ প্ৰবক্তাৰং ভাৰ্গবং প্ৰণমাম্যহম্।। ৬
                        নীলাঞ্জনচয় প্ৰখ্যং ৰবিসুত মহাগ্ৰহম্।
                        ছায়ায়া গৰ্ভসম্ভুতং বন্দো ভক্ত্যুা শনৈশ্চৰম্।। ৭
                        অৰ্দ্ধকায়ং মহাঘোৰং চন্দ্ৰাদিত্য বিমৰ্দ্দকম্।
                        সিংহিকায়াঃ সুতং ৰৌদ্ৰং তং ৰাহুং প্ৰণমাম্যহম্।। ৮
                        পলালধূমসঙ্কাশং তাৰাগ্ৰহ বিমৰ্দ্দকম্।
                        ৰৌদ্ৰং ৰুদ্ৰাত্মকং ক্ৰুূৰং তং কেতুং প্ৰণমাম্যহম্।। ৯
                        ইতি ব্যাস মুখোদ্গীতং য পঠেত্ সুগমাহিতং।
                        দিবা বা যদি বা ৰাত্ৰৌ শান্তিস্তস্য ন সংশয়ঃ।।
                        ঐশ্বৰ্যমতুলং তেষামাৰোগ্যং পুষ্টিবৰ্ধনম্।
                        নৰ-নাৰী-প্ৰিয়ত্বঞ্চ ভবেদ্দুস্বপ্ননাশনম্।।
                        তক্ষকোহগ্নিৰ্যমো বায়ূৰ্যে চান্যে গ্ৰহপিড়কাঃ।
                        তে সৰ্বে প্ৰশমং যান্তি ব্যাসো ব্ৰুয়ান্ ন সংশয়ঃ।।

                    ।।ইতি শ্ৰীব্যাসদেৱভাষিতং নৱগ্ৰহস্তোত্ৰম্ সমাপ্তম।।

                                    ।।নৱগ্ৰহ কৱচম।।

                                       ।।ব্ৰহ্মোবাচ।।

                        শিৰো মে পাতু মাৰ্তণ্ডঃ কপালং ৰোহিণীপতিঃ।
                        মুখমঙ্গাৰকঃ পাতু কণ্ঠাঞ্চ শশিনন্দনঃ।।
                        বুদ্ধিং জীবঃ সদা পাতু হৃদয়ং ভৃগুনন্দনঃ।
                        জঠৰঞ্চ শনিঃ পাতু জিহাং মে দিতি-নন্দনঃ।।
                        পাদৌ কেতুঃ সদা পাতু বাৰাঃ সৰ্বাঙ্গমেব চ।
                        তিথয়োহষ্টৌ দিশঃ পান্তু নক্ষত্ৰাণি বপুঃ সদা।।
                        অংসৌ ৰাশিঃ সদা পাতু যোগশ্চ স্থৈৰ্যমেব চ।
                        এতাং ৰক্ষাং পঠেদ্যস্তু অঙ্গং স্পৃষ্টব্যাপি বা পঠেত্।।
                        স চিৰায়ুঃ সুখী পুত্ৰী যুদ্ধে চ বিজয়ী ভবেত্।
                       ৰোগী ৰোগাত্ প্ৰমুচ্যেত বদ্ধো মুচ্যেত বন্ধনাত্।।
                        শ্ৰিয়ঞ্চ লভতে নিত্যং ৰিষ্টিস্তস্য ন জায়তে।।
                        যঃ কৰে ধাৰয়েন্নিত্যং তস্য ৰিষ্টিৰ্ন জায়তে।
                        পঠানাত্ কৱচস্যাস্য সৰ্বপাপাত্ প্ৰমুচ্যতে।।
                        মৃতবত্সা চ যা নাৰী কাকবন্ধ্যা চ যা ভবেত্।
                        জীৱবত্সা পুত্ৰৱতী ভবত্যেব ন সংশয়ঃ।।

                           ইতি শ্ৰীযামলে নৱগ্ৰহ-কৱচং সম্পূৰ্ণম্।

                                      ।।শনি স্তোত্ৰম্।।

                  শ্ৰীশনৈশ্চৰায় নমঃ। অস্য শ্ৰীশনৈশ্চৰস্ত্ৰোত্ৰ মন্ত্ৰস্য দশৰথ ঋষিঃ
                  শনৈশ্চৰো দেৱতা ত্ৰিষ্টুপ্ ছন্দঃ শনৈশ্চৰপ্ৰীত্যৰ্থং জপে বিনিয়োগঃ।

                                     ।।দশৰথ উবাচ।।

                 কোণোহন্তকো ৰৌদ্ৰযমোহথঃ বভ্ৰুঃ কৃষ্ণ শনি পিঙ্গলমন্দসৌৰিঃ।
                 নিত্যং স্মৃতো যো হৰতে চ পীড়াং তস্মৈ নমঃ শ্ৰীৰবিনন্দনায়।।১
                 সুৰাসুৰাঃ কিম্পুৰুষোৰগেন্দ্ৰা গন্ধৰ্ববিদ্যাধৰ পন্নগাশ্চ।
                 সীদন্তি সৰ্বে বিষমস্থিতেন তস্মৈ নমঃ শ্ৰীৰবিনন্দনায়।।২
                 নৰা নেৰেন্দ্ৰাঃ পশবো মৃগেন্দ্ৰা বন্যাশ্চ যে কীটপতঙ্গভৃঙ্গাঃ।
                 সীদন্তি সৰ্বে বিষমস্থিতেন তম্মৈ নমঃ শ্ৰীৰবিনন্দনায়।।৩
                 দেশাশ্চ দুৰ্গাণি তথা বলানি সেনানিবাসাঃ পুৰপত্তনানি।
                 সীদন্তি সৰ্বে বিষমস্থিতেন তস্মৈ নমঃ শ্ৰীৰবিনন্দনায়।।৪
                 তিলৈৰ্যবৈৰ্মাষগুড়ান্নদানৌৰ্লহেন নীলাম্বৰ দানতো বা।
                 প্ৰীণাতি মন্ত্ৰৈৰ্নিজবাসৰে য স্তস্মৈ নমঃ শ্ৰীৰবিনন্দনায়।।৫
              প্ৰয়াগকূলে যমুনাতটে চ সৰস্বতী পুণ্যজলে গুহায়াম্।
                 যো যোগিনাং ধ্যানগতোহতিসূক্ষ্ম স্তস্মৈ নমঃ শ্ৰীৰবিনন্দনায়।।৬
                 যোহন্য প্ৰদেশাত্ স্বগৃহং প্ৰবিষ্টস্ত্বদীয়বাৰে স নৰঃ সুখী স্যাত্।
                 গৃহদ্গতো যো ন পুনঃ প্ৰয়াতি তস্মৈ নমঃ শ্ৰীৰবিনন্দনায়।।৭
                 স্ৰষ্টা স্বয়ম্ভুৰ্ভুবনত্ৰয়স্য পাতা হৰিঃ সংহৰতে পিণাকী।
                একস্ত্ৰিধা ঋগ্যজুঃসামমূৰ্তি স্তস্মৈ নমঃ শ্ৰীৰবিনন্দনায়।।৮
                 শন্যষ্টকং যঃ প্ৰযতঃ প্ৰভাতে নিত্যঃ সপুত্ৰৈঃ পশুবান্ধবৈশ্চ।
                 লভেচ্চ সৌখ্যং ভুবি ভোগযুক্তঃ প্ৰাপ্নোতি নিৰ্বাণপদং তদন্তে।। ৯
                 কোণোহথ পিঙ্গলো বভ্ৰুঃ কৃষ্ণো ৰৌদ্ৰোহন্তকো যমঃ।
                 সৌৰিঃ শনৈশ্চৰো মন্দঃ পিপ্পলাদেন সংস্তুতঃ।। ১০
                 এতানি দশনামানি প্ৰাতৰুত্থায় যঃ পঠেত্।
                 শনৈশ্চৰকৃতা পীড়া ন তস্য ভবতি ক্কচিত্।।

              ইতি শ্ৰীদশৰথকৃত শ্ৰীশনৈশ্চৰ স্তোত্ৰং সম্পূৰ্ণম্

                            ।।শ্ৰীশনেঃ কৱচম্।।

                                 ।।দেব্যুবাচ।।

                 কৱচং বহুধা গীতং গ্ৰহাণাং দেব ভৈৰব।
                 ইদানীং শ্ৰোতুমিচ্ছামি শনেঃ কৱচমুত্তমম্।।
                 সৰ্বতন্ত্ৰেষু দেৱেশি গোপিতং পৰমাদ্ভূতম্।
                 কৱচং দুৰ্লভং লোকে তব স্নেহাত্ প্ৰকাশিত্ম।।
                 অস্য শ্ৰীশনেঃ কৱচস্য গৌতম ঋষিৰ্বিৰাট্ ছন্দঃ শনৈশ্চৰো দেৱতা আপদুদ্ধাৰণে বিনিযোগঃ।
                 ওঁকাৰো মে শিৰঃ পাতু ঐংকাৰঃ কণ্ঠেদেশকে ।
                  হ্ৰীং মে হৃদি সদা পাতু শ্ৰীং মে পাতু সদা মুখম্।।
                 ওঁ ঐং হ্ৰীং শ্ৰীং শনৈশ্চৰঃ পাতু মে সৰ্বতঃ স্থিতম্।
                 ইতি য কৱচং পুণ্যং ধাৰয়েদ্দক্ষিণে ভুজে।।
                 কণ্ঠে বা পৰমেশানি সৰ্বত্ৰ বিজয়ী ভবেত্।
                 চিৰজীৱী ভবেন্নিত্যমৰোগী নাত্ৰ সংশয়ঃ।।
                 তস্য তুষ্টঃ সদা সৌৰিঃ পঠেদযঃ সুসমাহিতঃ।
                 শনৈশ্চৰকৃতা পীড়া নাস্তি তস্য কদাচন।।

                    ।।ইতি শনেঃ কৱচম সমাপ্তম্।।

                            ।।সুমঙ্গল উপাখ্যান।।

                     শ্ৰীহৰি নামেৰে দ্বিজ এজন আছিল।
                     ব্ৰাহ্মণক সেৱা কৰা ইচ্ছা উপজিল।।
                     কিন্তু তেওঁৰ একো নাই ভিক্ষা বৃত্তি কৰে।
                     কোনমতেই দ্বিজসেৱা কৰিব নোৱাৰে।।
                     নিত্য ভিক্ষা কৰি তেওঁ উদৰ পুৰায়।
                     কোনমতে তাকে কৰি পেট প্ৰৱতাই।।
                     অতিকষ্টে থাকি সেই দৰিদ্ৰ ব্ৰাহ্মণ।
                     সৰ্বদায় চিন্তা কৰে শ্ৰীহৰি চৰণ।।
                     যদিও আহাৰ নাই থাকে সুদা পেটে।
                     তথাপি গোবিন্দ নাম ভজে অকপটে।।
                     সেই সময়তে এটি পুত্ৰ জনমিলে।
                     পুত্ৰমুখ দেখি দ্বিজৰ দুখ উপজিলে।।
                     পুত্ৰমুখ দেখি কষ্ট হল ব্ৰাহ্মণ।
                     এই কি ছালনা কৰা ওহে নাৰায়ণ।।
                     কোঁৱা প্ৰভু এই সন্তান মই পালিম কেনেকৰি।
                     মাজে মাজে অনশনত থাকো মই হৰি।।
                     তথাপি তোমাৰ ইচ্ছা কৰিম মই পুৰণ।
                     ভিক্ষা কৰি ৰক্ষা কৰিম পুত্ৰৰ জীৱন।।
                     ভিক্ষা কৰি কৰি সেই শ্ৰীহৰি ব্ৰাহ্মণ।
                     দ্বিজসেৱা কৰে আৰু শিশুৰ পালন।।
                     সুমঙ্গল বুলি নাম পুত্ৰৰ ৰাখিল।
                     অমঙ্গলত সুমঙ্গল পুত্ৰ নাম হল।
                     সুমঙ্গলে ভৰি দিলে পঞ্চম বছৰত।
                     বিদ্যাশিক্ষা আৰম্ভলৈ দ্বিজৰ হৈল মত।।
                     অত্যন্ত মেধাবী পুত্ৰ সবে গুণ গায়।
                     কম সময়তে শিশু শিকে সমুদায়।।
                     ক্ৰমে ক্ৰমে নানা শাস্ত্ৰ কৰি অধ্যয়ন।
                     পণ্ডিত বুলিয়া খ্যাতি কৰিলে অৰ্জন।।
                     শিশু সুমঙ্গলে কৰে একান্ত চিন্তন।
                     কেনেকৈনো পাব পাৰি গোবিন্দ-চৰণ।।
                     সাৰ অংশ চিন্তা কৰি ভাবে মনেমনে।
                     ত্যাগ কৰে ঘৰ-বাৰি পিতৃ মাতৃ গণে।।
                     নানা দেশ নানা তীৰ্থ কৰে পৰ্যটন।
                     অবিৰাম চিন্তা কৰে কোত নাৰায়ণ।।
                     অকস্মাতে সুমঙ্গলে এক বাৰ্ত্তা পালে।
                     পিতৃ মাতৃ দুয়োজনে সংসাৰ এৰিলে।।
                     এই শোকবাৰ্ত্তা শুনি পুত্ৰ সমঙ্গল।
                     হা পিতা মাতা বুলি কৰিছে ক্ৰন্দন।।
                     সামৰিলে শোকতাপ গায়ক্ষেত্ৰে গৈল।
                     বিষ্ণুপদে সভক্তিৰে তৰ্পণ কৰিল।।
                     কালৰ মহাত্মা কোনে কৰিব খণ্ডন।
                     শনিৰ দৃষ্টি পৰে দ্বিজৰ নন্দন।।
                     বল-বুদ্ধি শনিদেৱে সকলো হৰিলে।
                     খেলি মেলি মন লৈয়া ভ্ৰমণ কৰিলে।।
                     বিদৰ্ভ নগৰত ৰজা শ্ৰীবত্স ৰাজন।
                     প্ৰজাগণক পুত্ৰসম কৰয়ে পালন।।
                     সেই সভাই সুমঙ্গল কৰে আগমন।
                     পাদ্য অৰ্ঘ দিলে ৰজাই দেখিয়া ব্ৰাহ্মণ।।
                     কোন বংশোদ্ভব তুমি সোধে নৰৰায়।
                     ক'ত থাকা কিনো নাম দিয়া পৰিচয়।।
                     শুনি সুমঙ্গলে তেওঁৰ দিলে পৰিচয়।
                     সুমঙ্গল নাম মোৰ ব্ৰাহ্মণ তনয়।।
                     দৰিদ্ৰ বালক মই নাই পিতা মাতা।
                     দেশে দেশে ঘূৰি ফুৰো যাঁও যথা তথা।।
                     ৰজাই বোলে হে দ্বিজ চিন্তা কৰা দূৰ।
                     আমাৰ গৃহতে থাকা এই কথা মোৰ।।
                     নানা শাস্ত্ৰবিদ বুলি অনুমান হয়।
                     শাস্ত্ৰজ্ঞান বিলাবলৈ কৃপা মাগো মই।।
                     দুই পুত্ৰ আছে মোৰ শুনাহে ব্ৰাহ্মণ।
                     সুশিক্ষা কৰিবা দান এই অকিঞ্চণ।।
                     নৃপতিৰ কথাত দ্বিজ তুষ্ট হইল।
                     ৰাজপুত্ৰদ্বয়ে শিক্ষা আৰম্ভ কৰিল।।
                     দুখ কষ্ট দূৰ হৈ সদা সুখে ৰয়।
                     ৰজাৰ পণ্ডিত বুলি হল পৰিচয়।।
                     এইদৰে কিছুদিন পাৰ হৈ গ'ল।
                     বালকৰ বেশে শনি উপস্থিত হল।।
                     ছাত্ৰৰ বেশেতে শনিক চিনিব নাপায়।
                     মোকো শিক্ষা দিয়া বুলি শিষ্য হৈ কয়।।
                     বুজিব নোৱাৰে দ্বিজে শনিৰ ছলনা।
                     শনিৰ ৰূপতে মন হইল মগনা।।
                     সোধতে কয় সূৰ্যৰ কুমাৰ।
                     শিক্ষা হেতু আহিছো কাষতে তোমাৰ।।
                     সুমঙ্গলে বোলে সুখে কৰা অধ্যয়ন।
                     যি শিক্ষা কৰিছো লাভ কৰাহে পঠন।
                     বিপ্ৰৰ কথাত শনি সন্তুষ্ট হইল।
                     ব্ৰাহ্মণৰ পাশে শাস্ত্ৰ মনদি পঢ়িল।।
                     ব্যাকৰণ স্মৃতি কাব্য সাংখ্য ও দৰ্শন।
                     কম সময়তে শনি কৰে অধ্যয়ন।।
                     সকলো বিদ্যাতে শনি অদ্বিতীয় হৈল।
                     আচৰিত হৈ বিপ্ৰই পৰিচয় সুধিল।।
                     শনি বোলে কি দিম নিজ পৰিচয়।
                     শনৈশ্চৰ নাম মোৰ ৰবিৰ তণয়।।
                     শুনি সুমঙ্গেলে মৃদু হাঁহি মাৰি কয়।
                     মই আজি ধন্য হলো শুনি পৰিচয়।।
                     যদি দেৱ তুষ্ট ভৈলা মম প্ৰতি।
                     কেনেকৈ মোৰ শেষ হব দুৰ্গতি।।
                      তাহাৰ সন্ধান দেৱ কোৱা দয়া কৰি।
                      সদায় আকুল চিত্ত থাকিব নোৱাৰি।।
                     মোৰ ওপৰে তব আছে যে কটাক্ষ।
                     কোৱা দেৱ কি ভাবে হব যে সপক্ষ।।
                     শনি কয় শুনা তবে ওহে মহাশয়।
                     মোৰ ভোগ মাত্ৰ দহবছৰ ৰয়।।
                      আৰু অৱশিষ্ট ভোগ ছয়মাহ আছে।
                      দশ দণ্ড মাজে যাব নাহে আৰু পাছে।।
                      দশ দণ্ড পাবা অতি বৰ কষ্ট।
                      পিছতেই গুছি যাব তোমাৰ অৰিষ্ট।।
                      সাত দিনত যাবাগৈ ভাগীৰথী তীৰ।
                      ধ্যান কৰিবা মাথো দেৱ শ্ৰীহৰিৰ।।
                      মোৰ কোপৰ পৰা পাবাহে মুকুতি।
                      কহিলোহো সাৰ বাক্য এহি যে যুগুতি।।
                     এই কথা কৈ শনি হৈল অন্তধ্যান।
                      বিচাৰি নাপালে ব্ৰাহ্মণ শনিৰ সন্ধান।।
                      অৱশেষত দ্বিজবৰ গল গঙ্গাতীৰ।
                      একান্ত মনেৰে ধ্যন কৰিলে শ্ৰীহৰিৰ।।
                       দশদণ্ড পূৰ্ণ হল বুলি ভাব ধৰি।
                       সুমঙ্গল ঠিয় হৈল বুলি শ্ৰীহৰি।।
                       কিন্তু দশদণ্ড পূৰ্ণ নোহোৱা যেন দেখি।
                       পূনৰ ভজে নাৰায়ণ চকু মুদি মুদি।।
                       তাকে দেখি শনিদেৱৰ খং উঠি গল।
                       নাৰায়ণক সাক্ষি কৰি তেওঁ কৈ গল।।
                       মোৰ একো দোষ নাই দৈৱৰ ঘটন।
                       নিজ কৰ্মদোষে কষ্ট পাইল ব্ৰাহ্মণ।।
                       শনিদেৱ অতি ক্ৰোধে বিহ্বল হইল।
                       দুই ৰাজপুত্ৰ শনি হৰণ কৰিল।
                       নিজ মায়াবলে দুই শিশুমূণ্ড গঢ়ি।
                       বিপ্ৰপাশে লৈয়া তাক গল ৰালৰি।।
                       ধ্যনমগ্ন সুমঙ্গল আছে গঙ্গাতীৰে।
                       দুটি মূণ্ড পৰে তেওঁৰ কোলাৰ ওপৰে।।
                       নিদ্ৰাত ইফালে ৰজাই দুঃসপ্ন দেখিল।
                       পাত্ৰ মিত্ৰ লৈ ৰজা গঙ্গাতীৰে গৈল।।
                       দেখিয়া দ্বিজেৰ কোলাত পুত্ৰ মুণ্ডদ্বয়।
                       হাহাকাৰ কৰি কান্দি বাগৰি পৰয়।।
                       ৰজাৰ যত দূতগণ বান্ধে ব্ৰাহ্মণক।
                       শৃহ্খলে বন্ধণ কৰি ৰাখিলে দ্বিজক।।
                       কাৰাগাৰত বহি দ্বিজ কান্দিব ধৰিলে।
                       বিপদহন্তা শ্ৰীহৰিক স্মৰিবলৈ ললে।।
                       ৰক্ষা কৰা দিনবন্ধু এঘোৰ সঙ্কটে।
                       ৰজাৰ ক্ৰন্দন শুনি মোৰ হিয়া ফাটে।।
                      এতিয়া ঘটিলে এক বিচিত্ৰ ঘটন।
                       দশদণ্ড পূৰ্ণবেলা উপস্থিত হল।।
                       শোকতে কাতৰ ৰজা যি ঠাইত আছিলে।
                       তাতে গৈ দুইপুত্ৰ পিতৃক মিলিলে।।
                       ৰজাই বোলে কত আছিলা হৃদয়ৰ ধন।
                       শয্যাত আছিলো আমি কৰিয়া শয়ণ।।
                       পুত্ৰ কথা শুনি ৰজা অবাক হইল।
                       ৰজা ৰাণী দুয়ো পুত্ৰক কোলাতে বসাইল।।
                       আঞ্জামত্ৰে দূতগণে আনিলে দ্বিজক।
                       শিৰ্ণ কলেবৰ ৰজাই দেখিলে বিপ্ৰক।।
                       নানা স্তুতি কৰি ৰজাই দ্বিজক সুধিলে।
                       কোন শিশুৰ মুণ্ড তেওঁ দেখিবলৈ পালে।।
                        দ্বিজ বোলে মহাৰাজ শুনামোৰ বাণী।
                        ইয়াৰ কাৰণ মাত্ৰ জানো মই শনি।।
                        ৰজাই বোলে যদি পাঁও শনি দৰশন।
                       ষোৰশোপচাৰে তেওঁৰ পুজিম চৰণ।।
                        ৰজাৰ কথাদ্বিজ কৰিল গমন।
                        শনিৰ কাষত কৰে সব নিবেদন।।
                        সকলোবোৰ কথা শুনি শনিও আহিলে।
                        শনিক দেখিয়া ৰজাই প্ৰণাম কৰিলে।।
                        ৰজাই বোলে তোমাক পূজা কৰিবলৈ মন।
                        কৃপা কৰি কোৱা মোক পূজাৰ বৰ্ণন।।
                        শনি বোলে পূজা বিধা শুনাহে ৰাজন।
                        কিৰূপে কৰিবা মোৰ পূজা আয়োজন।।
                        শুদ্ধভাবে শুদ্ধমনে মোৰেই বৰতে।
                        কৰিবা শনিৰ পূজা উপবাস ব্ৰতে।।
                        সন্ধ্যাকালে শুদ্ধভাবে পূজা আৰম্ভিবা।
                        নীলবস্ত্ৰ কৃষ্ণ তীল আৰু তেল দিবা।।
                        মুগ মাটিমাহ আনি উত্সৰ্গা কৰিবা।
                        কৃষ্ণবৰ্ণ ঘট আনি প্ৰতিষ্ঠা কৰিবা।।
                        পঞ্চবিধ ফল-ফুলে কৰিবা অৰ্চনা।
                        ভক্তিয়েই প্ৰধান দ্ৰব্য মনত ৰাখিবা।।
                        পূজাৰ বিধান মোৰ জনালো তোমাক।
                        পূজা শেষ ভক্তি ভাবে কৰিবা প্ৰণাম।।
                        নৱগ্ৰহ স্ৰোত্ৰ পাঠ অবশ্যে কৰিবা।
                        সকলো পাপৰ পৰা মুক্ত হৈ যাবা।।
                        অভক্তিৰে যেয়ে প্ৰসাদ গ্ৰহণ কৰিব।
                        অল্পদিনৰ ভিতৰতে চমন আহিব।।
                        শনিৰ পূজাৰ যেনে কৰে অনাদৰ।
                        চিৰকাল দুখ পায় হব যে কাতৰ।।
                        এই কথা কৈ শনি হৈল অন্তৰ্ধ্যান।
                        ভক্তি ভাবে কৰে ৰজাই শনিৰ পূজন।।
                        প্ৰতি শনিবাৰে পূজা কৰে নৃপবৰ।
                        বিপ্ৰগণক দান দিয়া তুষিলে বিস্তৰ।।
                        সুমঙ্গলে ৰজাৰ কাষৰ পৰা গৈয়া।
                        গঙ্গাতীৰত শনিপূজা কৰিবলৈ লৈলা।।
                        এইমতে প্ৰচাৰিলে পূজা শনিদেৱে।
                        যাৰ যেনে শক্তি আছে পূজে ভক্তি ভাবে।।
                        সৰ্বদা শনিৰ পদে থাকে যাৰ মনে।
                        উদ্ধাৰে বিপদৰ পৰা প্ৰতি ক্ষনে ক্ষনে।।
                        শনিৰ পাঁচালী যেয়ে ৰাখিব ভবনে।
                        কেতিয়াও নপৰে তেওঁ বিপদ বন্ধনে।।
                         শনিক প্ৰণাম কৰি যি কাৰ্য্যে য়ায়।
                         সমাদৰ হয় তেওঁৰ সততে সদায়।।
                         স্কন্দ পুৰানৰ কতা অন্যথা নহয়।
                         যথাবিধি ব্যাসবাক্য সদা সত্য হয়।।

 ।।শঙ্খপতি সদাগৰৰ উপাখ্যান।।

শঙ্খপতি নামে এক বণিক নন্দন।
বিজয় নগৰে বাস শুনা বিৱৰণ।।
শঙ্খপতি বাণিজ্যতে সদা ব্যস্ত হয়।
কিন্তু তেওঁৰ কোনোদিনে লাভত নৰয়।।
একদিনা এশ নাও সাজাই-পৰাই।
বাণিজ্যৰ উদ্দেশ্যেৰে নদীয়েদি যায়।।
গঙ্গাপাৰত দেখে এক ব্ৰাহ্মণ কুমাৰ।
এক মনে পূজা কৰে নাজোনোহে কাৰ।।
বণিকে কাষলৈ গৈ সাদৰে সুধিলে।
কোনজন দেৱৰ পূজা তেওঁ আৰম্ভিলে।।
ব্ৰাহ্মণে বুলিলে শুনা বণিক নন্দন।
ভক্তি ভাবে কৰি আছো শনিৰ পূজন।।
সদাগৰে কয় প্ৰভু কৰো নিবেদন।
শুভ যদি হয় ময়ো কৰিম পূজন।।
বিপ্ৰই বোলে শনিবাৰে শনিক পূজিবা।
কৰ্বকাৰ্য্যে সিদ্ধি লাভ অৱশ্যে কৰিবা।।
সদাগৰে সোধে হে বিপ্ৰমণি।
কিনো বিধান আছে কোৱা পূজিবলৈ শনি।।
শুনি বিপ্ৰ পূজাবিধি সব লেখি দিল।
সদাগৰে শনি পূজা আৰম্ভ কৰিল।।
নাও লৈ সদাগৰে ফুৰে দেশে দেশে।
বাণিজ্যত বহু লাভ হৈল ক্ৰমে ক্ৰমে।।
সদাগৰৰ বাণিজ্যতে বহু লাভ হৈল।
কুবেৰৰ দৰে ধন বাঢ়িতে লাগিল।।
আত্মীয় স্বজন সৈতে মহা আনন্দতে।
ব্যস্ত থাকে সদাগৰ শনিৰ পূজাতে।।
দেশে দেশে যায় সাধু বাণিজ্য কাৰণ।
শনিৰ কৃপাতে লাভ হয় বহু ধন।।
যতে দিয়ে হাত তেওঁ লাভ হয় তাতে।
দিনে দিনে বাঢ়ে ধন শনিৰ কৃপাতে।।
ধনগৰ্বত মত্ত হল সাধুৰ তণয়।
শনিৰ পূজালৈ তেওঁৰ অবহেলা হয়।।
শনিৰ পূজাত তেওঁৰ নাথাকিল মতি।
অমৃততে হল যেন গৰল উত্পত্তি।।
বাণিজ্যৰ বাবে সাধু যি দেশত আছিল।
সিদেশতে ৰাজকোষত ডাকাইতি ঘটিল।।
চোৰে আনি চুৰি বস্তু সাধুকে বেচিলে।
অল্পমূল্যে বহু বস্তু সদাগৰে পালে।।
একেবাৰে বহু বস্তু কৰিলে বেপাৰ।
শংখপতিৰ আনন্দত লাগে তোলপাৰ।।
ছালনা কৰিলে শনি চোৰাংচোৱা হৈ।
ধনগৰ্বী বণিকক মজা দিলে গৈ।।
কতোৱাল সবে কয় হেৰ সদাগৰ।
ডকাইতিত ঘূৰি ফুৰে দেশ দেশান্তৰ।।
ডকাইত বুলি বণিকক কৰিলা বন্ধন।
ৰাজ দৰবাৰত নি কৰালে দৰ্শন।।
ৰজাই দেখি কটোৱালক কহিলে ক্ৰোধেৰে।
হাত-ভৰি বান্ধি তাক ৰাখা কাৰাগাৰে।।
ৰাজাৰ আদেশ পালি সদাগৰক নিলে।
হাত ভৰি বান্ধি তাক কাৰাগাৰাত থলে।।
কাৰাগাৰত সদাগৰে কৰি ক্ৰন্দন।
ধৰিত্ৰীয়ে কয় শনিক কৰা আবাহন।।

।।সদাগৰৰ শনিৰ প্ৰতি বিলাপ।।

কান্দি কান্দি সদাগৰে শনি স্তৱ কৰে।
কত আছা শনিদেৱ ৰক্ষা কৰা মোৰে।।
অশ্ৰুনিৰ দেখি শনিৰ দয়া উপজিল।
সদাগৰৰ মুক্তিৰ বাবে সত্তৰে চলিল।।
সুখে নিদ্ৰা যায় ৰজা শয্যাত পৰিয়া।
শনিয়ে স্বপ্নত কয় কানে কানে গৈয়া।।
সদাগৰ চোৰ নহয় অতিকে সজ্জন।
তাৰ প্ৰতি এনে খং কৰা অকাৰণ।।
শিঘ্ৰে মুক্তি দিয়া তাক আদেশ কৰিলো।
অন্যথাই তোমাৰো ধ্বংশ নিশ্চয় কৰিলো।।
স্বপ্ন দেখি ভয়ে ৰজা কাৰাগাৰে যায়।
শংখপতি সদাগৰক বিনয়েৰে কয়।।
আনন্দেৰে গুটি যোৱা আপোন গৃহত।
বহু কষ্ট পালা তুমি দৈৱ বিপাকত।।
সদাগৰে কয় ৰজা দোষ একো নাই।
শনিৰ কোপত মোৰ হইছে বিলাই।।
ৰজাৰ আদেশ লৈয়া সদাগৰ যায়।
শত সাধু সঙ্গে লৈয়া নৌকা চলায়।।
ভক্তি ভৰে ভাবে সাধু শনিৰ চৰণ।
অতি শিঘ্ৰে নিজ দেশে দিলে দৰশন।।
কৃহে আসি প্ৰথমতে পূজে শনৈশ্চৰ।
জ্ঞাতি বন্ধু সমবেত হৈল বহুতৰ।।
শনিৰ হইল কৃপা সদাগৰৰ প্ৰতি।
সুখ শান্তি বিৰাজিলে গৃহত সম্পত্তি।।
প্ৰতি শনিবাৰে কৰে শনিৰ পূজন।
সকলোৱে মিলি কৰে শনিৰ ভজন।।
শনিৰ চৰণে যেয়ে ভাবে একমনে।
সৰ্বদুখ দূৰ হয় বিপদৰ ক্ষণে।।
প্ৰতি শনিবাৰে যেয়ে শনিক পূজিব।
ৰোগ শোক দুখ তাৰ সকলো গুছিব।।
শনিৰ মাহাত্ম্য যেয়ে কৰিব শ্ৰবণ।
তাৰ প্ৰতি নৱগ্ৰহ সদা তুষ্ট হন।।
শনিৰ পাঁচালী যদি ৰাখে ঘৰে ঘৰে।
শনিও সন্তুষ্ট হয় লক্ষী কৃপা কৰে।।
হৰি হৰি বোলা সবে যত বন্ধুগণ।
শনিৰ পাঁচালী গ্ৰন্থ হৈল সমাপন।।

।।সমাপ্ত।।