শ্ৰবণ কীৰ্ত্তনং বিষ্ণোঃ স্মৰণং পাদ-সেৰনম্।
অৰ্চ্চনং বন্দনং দাস্যং সখ্যমাত্মনিবেদনম্।
শঙ্কৰদেৱ ৰচিত কীৰ্ত্তনতে আছে :-
শ্ৰৱণ কীৰ্তন স্মৰণ বিষ্ণুৰ
অৰ্চ্চন পদসেৱন।
দাস্য সখিত্ব বন্দন বিষ্ণুত
কৰিব দেহা অৰ্পণ॥
নববিধ ভক্তি বিষ্ণুত আচৰে
সেহিসে পাঠ উত্তম।”
এই নৱবিধ ভক্তিৰ বিষয়ে বিষ্ণুপুৰী সন্ন্যাসীৰ ভক্তি ৰত্নাৱলীত বিশদ ৰূপে লিখা আছে। ইয়াৰ মৰ্ম্ম এই :-
শ্ৰৱণ—অন্যৰ বাৰাই উক্ত বা কীৰ্ত্তত হৰি কথা শুনা।সাধু সঙ্গত হৰি
কথা আলাপ।
কীৰ্ত্তন—নিজে হৰিকথা আৰু হৰি গুণ নাম কীৰ্ত্তন আৰু প্ৰসঙ্গ কৰা।
বিষ্ণোঃ স্মৰণ-মনত হৰিৰ নাম ৰূপ স্মৰণ।
পদ সেৱন- কোনো বিগ্ৰহ অৱলম্বন কৰি তদন্তৰ্যামী ভগবানৰ পৰিচৰ্যা।
অৰ্চ্চন-ভগৱানৰ উদ্দেশ্যে জল ফুল আদিৰ দ্বাৰাই পুজা।
দাস্য—নিজক ভগৱানৰ কিঙ্কৰ ভাবি সমস্ত কৰ্ম ঈশ্বৰত অৰ্পণ কৰা।
ভৃত্যৰ নিচিনা প্ৰভুৰ প্ৰতি একান্ত অনুৰাগ, বিশ্বাস আৰু ভক্তি,
প্ৰভুৰ কৰুণাৰ নিমিত্তে কৃতজ্ঞতা প্ৰকাশ, প্ৰভুৰ আজ্ঞাপালন, প্ৰভুৰ
প্ৰীতিকৰ কাৰ্য্যসাধন আৰু অপ্ৰীতিকৰ কাৰ্য্যৰপৰা নিৰন্ত হোৱা,
প্ৰভুৰ সৰ্বতোভাৱে সেৱা ইত্যাদি এই ৰূপ সাধনাৰ কাৰ্য্য।
দৈত্য শিশুবিলাকক উপদেশ দিওতে প্ৰহলাদে কৈছেঃ-
“কৃষ্ণ কথা শ্ৰৱণত শুদ্ধ হৈব মন।
সৰ্ব্বদায় কৰিবেক কৃষ্ণৰ কীৰ্ত্তন॥
কৃষ্ণৰ চৰণ চিন্তিবেক হৃদয়ত।
আছন্ত ঈশ্বৰ হৰি সমন্তে ভূতত॥
হেন জানি প্ৰাণাধিক কৰি সৎকাৰ।
তেবেসে কৃষ্ণত ৰতি হৈবেক তোমাৰ॥
হৰিৰ সেৱাত কিছু নাহিক প্ৰয়াস।
আপুনি লৈৱন্তৰ হৰি হৃদয়ত বাস॥”
-কীৰ্তন।
“এহি মানে মাত্ৰ শ্ৰেষ্ঠ ধৰ্ম্ম পুৰুষৰ।
একচিত্তে ভক্তি আচৰিয়া মাধৱৰ॥
শ্ৰৱণ কৃৰ্ত্তন তান কৰিব সদায়।
ভকতিও আতপৰে আৰ শ্ৰেষ্ঠ নাই।”
