(৪) পশ্যন্তি বাচা, অর্থ দৃষ্টি কৰা আৰু কথা কোৱা অৱস্থা
অর্থাৎ জাগৰিতাৱস্থা। (৫) আনন্দ ভােগ, অর্থাৎ পূৰ্বৰ চাৰি
অৱস্থাৰ বােধত আনন্দিতাৱস্থা। (৬) দিব্য শক্তি বস্তু সম্বন্ধে
বােধাৱস্থা, অর্থাৎ জ্ঞানস্বৰূপ কিঞ্চিৎ সংশয়াৱস্থা। (৭) মকাৰ
মাত্র, “মই আছৌ” বােধাৱস্থা অর্থাৎ বিজ্ঞানাৱস্থা,। (৮) প্রজ্ঞা,
“মই কি বস্তু তাৰ বােধাৱস্থা অর্থাৎ “মই আৰু ঈশ্বৰ অভিন্ন,
এই বােধাৱস্থা। এই কাৰণ শৰীৰত এই আঠোটা অৱস্থা থকাত
আৰু শেষ অৱস্থা অর্থাৎ অষ্টমাৱস্থাত জীৱ ঈশ্বৰে সৈতে অভিন্ন
বােধ হােৱাত পৰমানন্দ হয়, এই কাৰণ শৰীৰক আনন্দময় কোষ
বােলে।
পৰব্ৰহ্মৰ আশ্রিত মায়াত শব্দে সৈতে আকাশৰ উৎপত্তি
হৈছে বুলি শাস্ত্ৰত লেখা আছে এই নিমিত্তে শাস্ত্রজ্ঞ অথচ অজ্ঞানী
লােকে ভাবে যে পৰব্ৰহ্মৰ আশ্রিত মায়া পৰব্ৰহ্মতকৈ বেলেগ ।
কিন্তু বস্তুতঃ তেনে নহয় । পৰব্ৰহ্মৰ যি শক্তিৰ দ্বাৰাই সৃষ্টিৰ
পালন আৰু লয় ঘটে সেই শক্তিকে মায়া বা প্রকৃতি বােলে।
কিন্তু পৰব্ৰহ্ম আৰু তেওঁৰ শক্তিৰূপ মায়া তেওঁতকৈ বেলেগ নহয়,
পৰব্ৰহ্মৰে স্বৰূপ অর্থাৎ সেই শক্তি পৰব্ৰহ্মই স্বয়ং। যেনে তােমাৰ
আশ্রিত তােমাৰ শক্তি, তেজঃ, বল, বুদ্ধি, জ্ঞান ইত্যাদি তােমাত-
কৈ বেলেগ নহয় তােমাৰে স্বৰূপ, অর্থাৎ, তুমি যেতিয়া বর্তমান
আছ। তেতিয়া তোমাৰ সকলো শক্তি তোমাৰ লগতে বর্তমান
আছে, যেতিয়া তুমি সুষুপ্তি (টোপনি) অৱস্থালৈ যাৰা তেতিয়া
তােমাৰ শক্তিবিলাকে তােমাৰ লগতে লয় পাব, পুনৰায় যেতিয়া
তুমি জাগৰিত হবা, তেতিয়া তােমাৰ শক্তি তােমাৰ লগতে প্রকাশ
হৈ পৃথক পৃথক কাৰ্য্য কৰিব। সেই দৰে শুদ্ধ চৈতন্য পূর্ণপৰব্ৰহ্ম
