সৈতে। সেই ডোখৰ মাটি লোৱাৰ ব্যৱস্থা মোক শ্ৰীদত্তই কৰি দিছিল।
সেই বছৰৰে জুলাই মাহৰ কোনোবা এটা দেওবাৰ। আবেলি মই দত্তৰ ঘৰলৈ আহিছিলোঁ। আৰু বহা কোঠাতেই লগ পাইছিলোঁ ধুনীয়া চেহেৰাৰ এজন মানুহ, বৰ গহীন হৈ বহি আছে। কিয় জানো দত্তই মোক তেখেতৰ সৈতে প্ৰথম পৰ্বতে চিনাকি কৰি দিয়া নাই। হয়তো শ্ৰীদত্তই মনেই কৰা নাছিল। ময়ো কথাটোত সিমান গুৰুত্ব নিদি আমাৰ গতানুগতিক খুহুতীয়া কথাৰ মহলা আৰম্ভ কৰিলোঁ। গাঁৱৰ কথা, আমি পঢ়ি অহা (শ্ৰীদত্ত মোৰ অগ্ৰজ হলেও আমি একেখন স্কুলতে অগাপিচাকৈ পঢ়া) স্কুলৰ কথা। আৰু মোৰ ওচৰতে বহি থকা ব্যক্তিজনেই যে প্ৰয়াত বৈশ্য মই তেতিয়াও নাজানিলোহেঁতেন যদিহে শ্ৰীদত্তৰ পত্নী (সদ্য প্ৰয়াত) শ্ৰীমতী দত্তই চাহ তিনিকাপ ট্ৰে এখনত লৈ সোমাই আহি মোক চিনাকি কৰি নিদিলেহেঁতেন!
—‘এখেত বৈশ্য; আমাৰ প্ৰতিবেশী। শ্ৰীমতী দত্তই কৈ গৈছিল।
—‘আৰু এখেত পাঠক; নতুনকৈ আহিছে: আমাৰ চুবুৰিৰে বাসিন্দা হৈ’। বৈশ্যৰ ফালে মুখ ঘূৰাই শ্ৰীমতী দত্তই ক'লে। বৈশ্যই শ্ৰীমতী দত্তলৈ ঘূৰি চালে।
—‘পিছে দুইজন গোটখালে (মোক আৰু শ্ৰীদত্তলৈ ইংগিত কৰি) পৃথিৱীৰ খবৰ নাৰাখে। বুজিছেই চাগে', আপোনাক কিজানি চিনাকি কৰিয়েই দিয়া নাই।’
বৈশ্যই মাথো মিচিকিয়া হাঁহি এটা মাৰি ক'লে- নাইনাই, মই, তেখেত দুজনৰ কথাৰ মাজৰ কথাখিনিৰ মজ্জাখিনিহে উপভোগ কৰি আছো। হেঃ হেঃ হেঃ বুলি বৈশ্যই মৰা খোলা হাঁহিটোয়ে তেখেতৰ অন্তৰখন বাৰুকৈয়ে দেখুৱাই দিলে। মোৰ আৰু মানুহজনক জানিবলৈ বাকী নাথাকিল।
শ্ৰীদত্তই তেতিয়াহে যেন সম্বিত ঘূৰাই পাই, আমাৰ দুজনৰ মাজত সবিস্তাৰে পৰিচয় কৰাই দিলে। সেয়াই যি আৰম্ভণি আৰু শেষলৈও সেই বন্ধুত্বৰ এনাজৰীডাল নিকপীয়া হৈ থাকিয়ে গ'ল।
প্ৰয়াত বৈশ্যৰ বহল শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰখনৰ কথাত মই বৰকৈ ওয়াকিবহাল নহয়। তাৰ কাৰণ হ'ল আমাৰ চিনাকি হোৱাৰ দুবছৰমানৰ পাছৰ পৰাই মই বহু বছৰৰ বাবে চাকৰি সূত্ৰে গুৱাহাটীৰ আৰু কেতিয়াবা অসমৰ বাহিৰত থাকিবলগীয়া হোৱাটো।
প্ৰয়াত বৈশ্যৰ নিতান্ত সহজ সৰল ভাষা আৰু ছন্দেৰে সমাজৰ শোষক
