ছায়া আগৰ সেই সৰু ছোৱালীজনী হৈ থকা নাছিল। গহীন-গম্ভীৰ ছায়াৰ এই পৰিৱৰ্তনে মোক মূক কৰি তুলিছিল। ফোন এটা কৰিবলৈয়ো যেন মই যোগ্য নাছিলোঁ। তাইৰ মুখৰ শব্দবোৰ বৰ গধুৰ আছিল, তাতকৈ গধুৰ আছিল তাইৰ ব্যক্তিত্ব।
নিয়ৰৰ ফোন থৈ মই কিমান দেৰী এনেদৰে ৰৈছিলোঁ ক’ব নোৱাৰে। তাৰ পাছত মই যন্ত্ৰৱৎ কামবোৰ কৰিলোঁ। ক্লাছলৈ গ’লোঁ, শ্বেকছপিয়েৰৰ ‘হেমলেট’ নাটকখনৰ ক্ল’ডিয়াচ নামৰ চৰিত্ৰটোৰ ওপৰত এটা পাঠ আগবঢ়ালোঁ। আৰু তাৰ পাছত মই অৰণ্যাৰ ওচৰলৈ গাড়ী দৌৰালোঁ। মোক হতাশ কৰি তাত এটা তলা ওলমি আছিল... এটা ডাঙৰ তলা।
(৪৩)
নৈঋতৰ কথাৰে...
হেঁপাহ নপলায় মোৰ। বাৰে বাৰে ফেচবুক লগ অন কৰোঁ। ছায়া গৌতমীৰ প্ৰফাইল উলিয়াই লওঁ। কণমাণিজনী চাই যাওঁ এফালৰ পৰ। মোৰ অকলশৰীয়া মুহূৰ্তবোৰ ভৰাই ৰাখে তাইৰ ফটোবোৰে। ছায়া তনয়া বুলিয়েই তাইলৈ মোৰ ইমান হেঁপাহ। ছায়া মোৰ বুকুত ইমান নিগাজিকৈ বহি আছিল নে? যিমানে তাইক আঁতৰাই পঠিয়াব বিচাৰিলোঁ, সিমানেই তাই যেন মোৰ অন্তৰৰ ভিতৰৰ দুৱাৰখনহে খুলি লৈছিল। এনেকৈ সোমাওঁতে সোমাওঁতে তাই মোৰ একেবাৰে বুকুৰ নিভৃততম কোণটোত বহি ৰৈছিল।
অৰণ্যাৰ ফটোবোৰে মন-প্ৰাণ হৰি নিয়াৰ সময়তে ছায়াৰ ফটোবোৰ চালোঁ। একেই হৈ আছে তাই আজি দহ বছৰৰ পাছতো। আত্মসম্মান, যশ-খ্যাতিয়ে মানুহক আত্মিক সৌন্দৰ্য প্ৰদান কৰে। ভিতৰুৱা সৌন্দৰ্যই বাহ্যিকতাতো ৰহণ চৰায়। সেই কাৰণে আজি দহ বছৰৰ পাছতো ছায়াই গাম্ভীৰ্যৰ সাজেৰে নিজকে সজাই ৰাখিছে। অথচ সেই সময়ছোৱাত তাই কি চঞ্চলা-চপলাঙ্গ বিলাসবহুল জীৱনৰ মাজত দিন কটোৱা ছায়াৰ প্ৰেমত ভালকৈয়ে হাবু-ডুবু খাইছিলোঁ; কিন্তু পৰিস্থিতিয়ে মোক নিজকে চম্ভালি ল’বলৈ শিকাইছিল। ঘূৰি আহিছিলোঁ ফুলেৰে সজোৱা তাইৰ ৰাস্তাটোৰ পৰা।
পাত পাতকৈ বিচাৰিও এখন ফটোতো দেউতাকৰ অস্তিত্ব বিচাৰিবলৈ সক্ষম হোৱা নাই। ইকবালৰ লগতেই তাই বেছিভাগ ফটোত। ছায়াৰ বিষয়ে জনাৰ বাবে উত্ৰাৱল হৈ পৰিছে। এবাৰ ইকবালক লগ পাব লাগে মই।
আকৌ বগীবিললৈ গাড়ী দৌৰালোঁ। সৌখিনিত, সৌ শিল টুকুৰাতে দহ বছৰৰ আগতে ছায়া আৰু মই গাতে গা লগাই বহিছিলোঁ। মোৰ শেষ যৌৱনৰ শেষ প্ৰেম। শেষ বুলিয়ে নহয়, তেনেকুৱা গভীৰ প্ৰেম মোৰ কাৰো লগতেই হোৱা নাছিল। ঠিকেই কয় কবিয়ে— ‘প্ৰেমৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট সময় নাথাকে।’ মোৰ চল্লিশ বছৰ বয়সত ছায়া নামৰ পঁচিশ বছৰীয়া সত্তাটোৱে মোৰ ভিতৰখনত প্ৰৱল আলোড়ন সৃষ্টি কৰিছিল। বংশ পৰিয়াল আৰু সমাজৰ কথা চিন্তা নকৰি মই মাথোঁ সেই আলোড়নবোৰ গোটাই গৈছিলোঁ। যেতিয়া সম্বিৎ ঘূৰাই পাইছিলোঁ, তেতিয়া ছায়াক সময়ৰ হাতত এৰি থৈ আহিছিলোঁ। মোক ক্ষমা কৰি দিয়া ছায়া, তুমি আজিও মোৰ বাবে সেই সত্বা, যাৰ নাম শুনিলেই বুকুৰ মাজত অনুভৱ কৰোঁ গভীৰ আপোনত্ব। সৰলৰেখাৰ দৰে চলি থকা তোমাৰ জীৱনটোকে আউল লগাই মই যে আঁতৰি আহিছিলোঁ।
ইকবালৰ ঘৰত আজিও তলা। পুনৰবাৰ হতাশ হ’লোঁ। কেৰিয়াৰ চেণ্টাৰত লগ পাই যাব পাৰোঁ বুলি মই তালৈকে যোৱাৰ সিদ্ধান্ত ল’লোঁ। অৰণ্যাৰ কেয়াৰ টেকাৰগৰাকীক লগ পাই গ’লোঁ। তাইক ইকবাল আৰু অৰণ্যাৰ বিষয়ে সুধিলোঁ। তাই মোক চিনি পাই ক’লে—
