ফটোতে জিলিকি আছে ছায়াৰ শিৰৰ দগমগীয়া সেন্দুৰকণ। হুমুনিয়াহ এটা ওলাই আহিল। মোৰ প্ৰতিটো উশাহৰ স’তে পৰিচিত ছায়াজনী আজি বহুত দূৰৰ কোনোবা অচিনাকি বিদেশিনীৰ দৰে।
□□
(৪২)
নৈঋতৰ কথাৰে....
পিছদিনা নিয়ৰৰ ফোনকলত সাৰ পালোঁ৷ গোটেই ৰাতিটোৱেই দুখন মুখে আমনি কৰি থাকিল। এই বয়সত মনটোক ইমান প্ৰাধান্য দিলে কেনেকৈ হ’ব? কোনোদিনেই আৱেগিক নাছিলোঁ। সৰুৰে পৰাই বিবেকক প্ৰাধান্য দি আহিছোঁ। সেই দহ বছৰ বয়সতে একেদিনাই দুখন চিতাত মা-দেউতাৰ মুখাগ্নি কৰিব লগা হোৱা দিনৰ পৰাই মোৰ জীৱন সংগ্ৰাম আৰম্ভ। তথাপি ভাগি পৰা নাই কোনোদিন। অজস্ৰ ধুমুহাৰ মাজতো বিচলিত হোৱা নাছিলোঁ কেতিয়াও। কামৰ নিচাৰ মাজত নিজকে বুৰাই নিজৰ মানসিক প্ৰয়োজনবোৰ পূৰোৱাৰ চেষ্টা কৰিছিলোঁ। হৃদয়খনৰ মতে চলিবলৈ সৌভাগ্য আৰু সময় দুয়োটাৰে বৰ অভাৱ আছিল।
তথাপি ছায়াৰ মুখখনে আমনি কৰিছিল মাজে মাজে। এতিয়া অৰণ্যাৰ মুখখনে আমনি কৰি আছে অহৰহ। মাকৰ দৰে তাইৰ সামান্য তোল গুলপীয়া গাল দুখন, কপাললৈ বৈ অহা অবাধ্য চুলিকেইডাল আৰু ছায়াৰ কাজলৰঙী চকুৰ দৰে অৰণ্যাৰো আয়তাকাৰ চকুহাল মোৰ মনলৈ অগা-দেৱা কৰি আছে। ছায়াক চোৱাৰ হেঁপাহ জাগিল প্ৰৱলভাৱে।
ছায়া মোতকৈ পোন্ধৰ বছৰমানৰ সৰু। ইউনিভাৰ্ছিটিৰ দেওনা পাৰ হৈয়ে চাকৰিত জইন কৰা ছায়া তেতিয়াও ৰং-বিৰঙী পখিলী। তাতোকৈ কমবয়সীয়া আছিল তাইৰ উচ্ছল মনটো। সৰু ছোৱালী এজনীৰ দৰেই তাই কেতিয়াবা মোৰ ডিঙিত সাৱট মাৰি ধৰে, গালখনত হাত ফুৰাই দিয়ে। তাইৰ মৰমৰ আতিশয্যত মই নিঃসহায় হৈ পৰি ৰওঁ ওৰেটো নিশা। প্ৰতিশ্ৰুতিবিহীন সম্পৰ্ক এটা কিমান দিনলৈ টানিম? কিমান দিনলৈ..? পাপবোধত ভুগিছিলোঁ লাহে লাহে।
সেয়া আছিল দহ বছৰৰ আগৰ কথা। দহ বছৰৰ পাছত সলনি হৈছে সকলো। তাই এতিয়া ছাত্ৰ সমাজৰ প্ৰেৰণা হৈ পৰিছে। তাইৰ এটি এটি গান আৰু তাই লিখা এখন এখন কিতাপৰ মাজত বুৰ যাবলৈ শিকিছিল মোৰ ল’ৰা নিয়ৰে। বৰ উশাহ গধুৰ সময় আছিল সেয়া, যেতিয়া নিয়ৰে আহি মোক ফৰমাইচ দিয়ে—
‘পাপা, ছায়া গৌতমীৰ কিতাপ এখন ওলাইছে, লৈ আনিবাচোন।
ইংৰাজী মাধ্যমত পঢ়া নিয়ৰে টান টান অসমীয়া শব্দবোৰ অভিধান উলিয়াই পঢ়ে। কেতিয়াবা মোক সোধে। ছায়াৰ লেখনিৰ পৰা সততে আঁতৰি থাকিব বিচৰা মই সেই শব্দকেইটাত উজুটি খাই পৰোঁ। শব্দৰ ইমান বাহাদুৰিঙ্গ
তথাপি ছায়াৰ ব্যক্তিগত জীৱনৰ বিষয়ে জনাৰ উপায় নাছিল। এক দূৰত্ব বজাই ৰাখিছিলোঁ তাইৰ স’তে। মনত নেপেলাওঁ বুলিলেও ৰিমৰিমকৈ বুকুৰ একোণত বাজি থাকে কাজিৰঙা অৰণ্যৰ মধুৰ সুৰ এটা। অকস্মাতে খুব নিবিড়ভাৱে লগ পোৱা ছায়াই সেইদিনা দিক্বিদিক হেৰুৱাই পেলাইছিল। হয়তো ময়ো।
পাপ-পূণ্যৰ বিচাৰ কৰালৈ ৰৈ থকা নাছিল সময়। সময়ৰ বিপৰীত দিশত মই আকৌ এবাৰৰ বাবে পলাই গৈছিলোঁ। মনটোক বুজাই-বঢ়াই ছায়াৰ ওচৰলৈ যোৱাৰ প্ৰস্তুতি চলাওঁ মানে তাইৰ গাৰ লগত ছাঁৰ দৰে লাগি থকা ইকবালৰ আত্মবিশ্বাসে মোক আঁতৰাই আনে।
হয়, সেইটো সময়ত মই মনে মনে অলপ সন্দেহৰ চকুৰে চাইছিলোঁ তাক। তাৰ মাজতো জুমি জুমি চাবলৈ এৰা নাছিলো ছায়াক। বৰ সুখী যেন গিছিল তাইক। মোৰ জীৱনৰ কষ্টখিনিৰ স’তে সাঙুৰিব নোৱাৰাকৈ সুখী আছিল তাই। আত্মবিশ্বাসেৰে জলমলাই থকা মুখখনৰ ওচৰত নিজকে বৰ নিষ্প্ৰভ যেন লাগিছিল।
