তুমি। মাইগ্ৰেনো আছে তোমাৰ, টোপনি ক্ষতি নকৰিবা তুমি। তোমাক উপদেশ দিয়াৰ ধৃষ্টতা মোৰ হয়তো নাই, অনুৰোধহে কৰিছোঁ।
বগীবিললৈ গৈছিলোঁ আকৌ এবাৰ। কেৰিয়াৰ কাম কোচিং চেণ্টাৰটো উদ্বোধন কৰিবলৈ। আকৌ লগ পালোঁ ইকবালক। দাঢ়ি ভেবোকাৰ ইকবাল। ল’ৰাটো অলপ বেলেগ ধৰণৰ। অহৌবলীয়া টাইপ। সিয়ে হেনো চেণ্টাৰটো ফাইনেন্স কৰিছে। বগীবিল প্ৰজেক্টৰ চিভিল ইঞ্জিনিয়াৰ সি৷ জীৱনবলীয়া প্ৰাণী এটা। আচৰিত লাগিল, যেতিয়া শুনিলো বিনামূলীয়া কোচিং চেণ্টাৰটো সিয়ে খুলিছে হেনো পিছপৰা অঞ্চলৰ মেধাৱী ল’ৰা-ছোৱালীৰ বাবে। মনটো কিবা প্ৰশংসাৰে ভৰি পৰিল। এনেকুৱা অহৌবলীয়াবোৰৰ কাৰণেই সমাজত কিবা যোগাত্মক প্ৰভাৱ পৰে। মোৰ লগত দু-আষাৰ কথা পতাৰ পাছতেই সি— ‘খুব জমেগা ৰং, জব আপ মে ঔৰ ইয়ে কোচিং চেণ্টাৰ। ইচ বহানে চে চহী ৰোজ মিলেংগে হম’ বুলি হোহোৱাই হাঁহি দিছিল।
লগ পাওঁ তাক। গজলৰ আখৰাতো লগ পাওঁ৷ ইয়াতো লগ পাওঁ। মেঘালীয়ে কৈছিল মোক—
‘ধান-চাউল বছাৰ নিচিনাকৈ ভাল সংগবোৰ বাছিবি।’
নাজানো কিয়, আজিলৈকে বেয়া সংগ নাপালোঁৱেই দেখোন ধান-চাউল বছাদি বাছিবলৈ। হয়তো মোৰ অন্তৰ্মুখী স্বভাৱৰ কাৰণেই পতান সদৃশ মানুহবোৰে মোক আমনি নকৰাই ভাল বুলি সংগ বিচাৰি নাহে। সেই ফালৰ পৰা মই অলপ ভাগ্যৱান। মোকো সংগ লাগে, মোকো সম্পৰ্ক লাগে, যি সম্পৰ্কৰ পৱিত্ৰতাই মোক মাথোঁ শংখৰূপী খোলাৰ আৱেষ্টনী আঁতৰাই মোৰ মৃত্যুৰ পাছতো মণি-মুকুতাকে উপহাৰ দিব। কেনেকৈ পাহৰোঁ তোমাৰ জীৱনবোধৰ কথা, তিনিবছৰীয়া সান্নিধ্যই যি মোক তিনিবছৰীয়া জীৱন প্ৰদান কৰিলে? কেনেকৈ পাহৰোঁ তুমি দি যোৱা একাকীত্বৰ কথা, কাইটৰ মাজত অকলে ফুল হৈ ফুলিবলৈ যি মোক অহৰহ প্ৰেৰণা যোগাই আহিছে? কেনেকৈ পাহৰোঁ মৰমী মাজনীৰ কথা, শত সহস্ৰ ধুমুহাৰ মাজতো যি বটবৃক্ষৰ দৰে অটল হৈ থাকি ভাগৰুৱা পথিকক ছায়াকে দি আহিছে।
জানানে নৈঋত, ভাল মানুহেৰে পৰিৱেষ্টিত মোৰ জীৱন। বেয়াক ভাললৈ পৰিবৰ্তন কৰিবলৈকো যে তোমাৰ পৰাই শিকিলোঁ। তুমিয়ে কৈছিলা, বিয়োগ সংখ্যা এটিক বিয়োগ সংখ্যা এটিৰে পূৰণ কৰিলে যোগাত্মক উত্তৰেই ওলায়। সেয়ে মই মোৰ দুখবোৰ তোমাৰ বিচ্ছেদেৰে পূৰণ কৰোঁ সদায়। মইও কষ্ট পাইছে, ক’ৰবাত যে তুমিও কষ্টত আছা! কষ্ট আৰু কষ্টবোৰ পূৰণ কৰি মই শেষত সন্তুষ্টিৰে ভৰা এটা ডাঙৰ সংখ্যাই পাম, তাত মোৰ অকণো আশংকাই নাই। মাথোঁ অংকটো ভুল নহলেই হ’ল। বৰ আত্মবিশ্বাসেৰে আগবাঢ়িব বিচাৰিছোঁ। শূন্যৰূপী হতাশাবোৰক ওচৰলৈ আহিবলৈ নিদিয়াকৈ। জানো মই... জানো, মোৰ অহৰহ শব্দ সংগ্ৰামৰ শেষতে সেই উদ্যান, যত তুমি মই উমলিছিলোঁ কৃষ্ণচূড়া আৰু ৰাধাচূড়াৰ স'তে। মোৰ প্ৰতিটো শব্দই তোমাৰো বিষাদ আঁতৰাব। ক'ৰবাত যে তুমিও কষ্টত আছা!
—তোমাৰ ছায়া
□□
(২৭)
নৈঋত তোমালৈ বুলি....
চকুপানীবোৰ নিজৰেই। কাৰো স’তেই ভাগ-বাটোৱাৰা কৰা নাযায়। তোমাৰ এষাৰি মাতৰ কাৰণে যুগ- যুগান্তৰ ৰৈ থকাৰ পাছত, তোমাৰ এষাৰি মাতৰ আশ্বাস পোৱাৰ পাছত, হাঁহিজনীয়ে গভীৰ টোপনিৰ আৱেশ ভাঙি এঙামুৰি দিয়াৰ পৰত, চকুপানীজনীয়ে তাচ্ছিল্যৰ কঁকালত হাত দি হাঁহিজনীক দবিয়াই উঠিল—
‘সীমাৰ ভিতৰত থাক, এইটো মোৰ এলেকা।’
হাঁহিজনীয়ে ভয় খালে। নিশ্চুপ হৈ ৰ’ল, তাৰ পাছত তাই সোমাই আছে বন্ধ কোঠাত।
