চতুর্থ অধ্যায়। মহাকাব্যৰ যুগ। ৰামায়ণ আৰু মহাভাৰত অতীজৰ দুখন মহাকাব্য। ৰামায়ণ আদিকবি মহৰ্ষি বাল্মীকিৰ দ্বাৰা ৰচিত আৰু মহাভাৰত ৰচয়িতাৰ নাম বেদব্যাস। এই মহাকাব্য দুখনত প্রাচীন আর্য্য সকলৰ ধৰ্ম্ম, সমাজ, আচাৰ-ব্যৱহাৰ, নিয়ম-পদ্ধতি, ৰাজনীতি সমৰ-নীতি আৰু শৌর্য-বীৰ্য্যৰ অনেক কথা পোৱা যায় ৷ ৰামায়ণ :—দশৰথ ইক্ষাকু-বংশৰ এজন ক্ষমতাশালী ৰজা আছিল। বুঢ়া কালত ৰজাই বৰ পুতেক ৰামক যুৱৰাজ পাতিব খুজিছিল ; কিন্তু মাহীমাক কৈকেয়ীৰ মন্ত্ৰণাত সেই কাম হৈ নুঠিল ৷ দশৰথৰ পৰা পাবলগা বৰ লৈ কৈকেয়ীয়ে ৰামক বনলৈ পঠালে 1 ৰামে ভায়েক লক্ষ্মণ আৰু ভাৰ্য্য। সীতাৰে সৈতে গৈ দণ্ডকাৰণ্যত বাস কৰিছিল । এনেতে লঙ্কাৰ অবিবেচক ৰজা ৰাৱণে সীতাক হৰণ কৰি লঙ্কালৈ লৈ গল ৷ সীতা উদ্ধাৰৰ অৰ্থে ৰামে অনাৰ্য্যৰ ৰজা সুগ্রীব আৰু তেওঁৰ লগৰীয়া নল, হনুমানৰ সহায় লয় । তেওঁলোকৰ সহায়ত ৰামে ভায়েক বিভীষণৰ বাহিৰে লঙ্কাৰ ৰাৱণক সবংশে ধ্বংস কৰি সীতাক উদ্ধাৰ কৰি অযোধ্যালৈ উভতি আহি মহাসমাৰোহেৰে ৰাজপাটত উঠিল৷ ৰাম এজন ধৰ্ম্মনিষ্ঠ, সত্যবাদী, প্ৰজাৰঞ্জক আৰু প্ৰজাহিতকৰ ৰজা আছিল । মহাভাৰত ঃ—মহাভাৰতত কুৰু-পাণ্ডৱৰ মাজত লগা যুঁজৰ কাহিনী বৰ্ণোৱা আছে। ধৃতৰাষ্ট্ৰ আৰু পাণ্ডু দুয়ো ককাই-ভাই আছিল। ধৃতৰাষ্ট্ৰ জন্মান্ধ হোৱাৰ গতিকে ভায়েক পাণ্ডুৱে ৰাজ্য
