১১০ ভাৰত বুৰঞ্জী চালনা কৰিছিল। শিৱাজীৰ ৰাজ্য কেইবাখনো “প্রাক্ত” বা প্ৰদেশত বিভক্ত আছিল। এই প্রদেশবিলাক আকৌ ‘পৰগণা’ বা ‘তৰফত’ ভাগ কৰা হৈছিল। কেইবাখনে৷ গাঁও লৈ একোটা ‘তৰফ’ গঠিত হৈছিল। উৎপন্ন শস্যৰ উ ভাগ ৰাজকৰ হিচাবে লোৱা হৈছিল। শিৱাজীয়ে তেওঁৰ ৰাজ্যৰ ওচৰত থকা দেশবোৰৰ পৰা চৌথ (§ অংশ ), আৰু চৰদেশমুখী ( ১ঠ অংশ ) আদায় কৰিছিল । ঔৰংজেবৰ বাজপুৰ লগত যুদ্ধ :—আকবৰে তুলি দিয়া জিজিয়া কৰ ঔৰংজেবে পুনৰ লগোৱাত আৰু কাবুলত সেনাপতি যশোবন্তসিংহৰ মৃত্যুৰ পিছত তেওঁৰ লৰা-তিৰোতাৰ প্ৰতি কঠোৰ ব্যৱহাৰ কৰাত ৰাজপুতবিলাক খঙত জ্বলি উঠিল। উদয়পুৰৰ ৰাণ৷ ৰাজসিংহ তেওঁ বিলাকৰ নায়ক হল। তাৰ পিছত তেওঁ- বিলাকে জিজিয়া কৰ নিদিবলৈ থিৰাং কৰিলে। বহুত কথা লৈ দুয়ো পক্ষৰ ভিতৰত অনেক দিন যুজ-বাগৰ চলি আছিল। ঔৰংজেবৰ দাক্ষিণাত্যলৈ গমন ঃ—শিৱাজী ঢুকুৱাৰ পিছত ঔৰংজেবে দাক্ষিণাত্য জয় কৰিবলৈ ওলায়৷ তেওঁ ১৬৮৬ খৃঃত বিজাপুৰ আৰু ১৬৮৭ খৃঃত গোলকুণ্ড৷ জয় কৰিলে ৷ এই দুইখন ৰাজ্য জয় কৰাত এক প্ৰকাৰ ঔৰংজেবৰ অপকাৰ হে হল। আগেয়ে এই দুখন ৰাজ্যই মাৰাঠ৷ সকলক বাধা দিছিল । শিৱাজীৰ মৃত্যুৰ পিছত শম্ভুজী ৰাজপাটত উঠে। তেওঁ অকৰ্ম্মণ্য আছিল। ঔৰংজেবে তেওঁক বধ কৰি ৰাজধানী ৰাইগড় নিজৰ হাতলৈ আনে আৰু তেওঁৰ পুতেক চাহুক আগ্ৰালৈ পঠাই দিলে ৷ শম্ভুজীৰ পিছত ৰাজাৰাম আৰু তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছত
