ৰক্ষা। নহ’লে প্রথমতে মই কওঁতে তেওঁ মাতিবলৈ ইচ্ছা কৰা নাছিল।
ঋষিতে এৰিষালৈ চালে। দেউতাকৰ সন্মুখত তাই এতিয়া লাজ কৰিছে। ঋষিতে তাইৰ চকুহাল হাতেৰে মােহাৰি দিলে। মুকুতাৰ কণাৰ দৰে দুটোপাল অশ্রু তাৰ আঙুলিত লাগি আহিল।
ৰহমান খুড়া আৰু এৰিষা গুচি গৈছিল। সি আকৌ নতুন উদ্যমেৰে যুদ্ধত জঁপিয়াই পৰিছিল। মাক-দেউতাকহঁত অন্ততঃ এতিয়া কিছু টেনচন মুক্ত হৈ থাকিব পাৰিব। কিন্তু মৃত্যু জানাে কোনােবাই ৰােধ কৰিব পাৰিব। প্রতিদিনে কিমান সাহসী যােদ্ধাই বীৰ গতি লাভ কৰিছে৷ তাৰ দেশ মাতৃৰ সেৱাৰ বাবে মৃত্যু যদি প্রয়ােজন হয়, তেন্তে হেলাৰঙে উৎসর্গা কৰিব তাৰ জীৱন। মাতৃৰ বাবে পুত্ৰই ত্যাগ নকৰিলে আন কোনে কৰিব।
যুদ্ধখন শেষ হৈছিল। নিখুঁত দেহেৰেই সি সীমান্তৰ পৰা উভতি আহিছিল। যুদ্ধৰ অন্তত যুদ্ধৰত সৈনিকসকলে দীঘলীয়া ছুটী লাভ কৰিছিল। সীমান্তৰ পৰা আহি জম্মুৰ হেড কোৱাৰ্টাৰ পায়েই সি মাকলৈ ফোন কৰিছিল।
: মা, মই ঘৰলৈ গৈ আছোঁ। উৎসাহত অধীৰ হৈ কৈছিল সি। তাৰ উপস্থিতিয়ে মাকৰ অতদিনৰ টেনচন দূৰ কৰি দিব।
: হয় নেকি সােণ! মাকে কৈছিল, পিছে ঘৰলৈ অহাৰ আগতে আহমেদাবাদৰ পৰা এৰিষাক লৈ আহাঁ।
: এৰিষাক ? এৰিষাক আ’ কিয়?—সি আচৰিত হৈ সুধিছিল।
: তাই যােৱাবাৰ আঁহােতেই তই ঘৰলৈ আহিলে তাইকো লৈ আহিবলৈ কৈছিল। তােৰ যুদ্ধলৈ যােৱাৰ খবৰ পাই বেচেৰীজনী কেনেকৈ বাউলী হৈ উঠিছিল। লৈ আন অ’ সােণ তাইক।
: কিন্তু মা। সি কৈছিল, মই গ’লেতাে কর্তৃপক্ষই তাইক মােৰ সৈতে নপঠাব।
: সেই ব্যৱস্থাটো ৰহমান খুড়াই কৰি আহিছে। — মাকে কৈছিল।
সেইদিনা নিশা ঋষিতে ঘৰমুৱা ট্ৰেইনৰ পৰিৱর্তে আহমেদাবাদ অভিমুখী ট্রেইনত উঠিছিল।
তিনি
: তুমি এই চাকৰিটো এৰি দিয়া। ঘৰত মাক-দেউতাক, ভায়েক আৰু ৰহমান খুড়াহঁতৰ সন্মুখতে এৰিষাই ঋষিতক কৈছিল।
: কিয়? তােমাৰ ভয় লাগে! প্রশ্নটো সুধি নিজেই উত্তৰ দিছিল ঋষিতে। জানা মা, এইজনীয়ে গােটেই ৰাস্তাটোতে সেই একেখন কেছেটকে বজাই আহিছে— মুঠৰ ওপৰত মই চাকৰিটো এৰি দিব লাগে। মাকলৈ চাই অভিযােগ কৰিছিল ঋষিতে।
: হয় পায়!--- মাকে কৈছিল, মােৰাে ইমান ভয় লাগিছিল। তুমি পাৰিলে অন্য এটা চাকৰি বিচাৰিলে বেয়া নহয়তাে।
: সেইয়া দেখিলানে খুড়া। ---অৱশেষত ঋষিতে ৰহমান খুড়াৰ সমর্থন ভিক্ষা কৰিছিল। সি জানে ৰহমান খুড়াই কেতিয়াও তাক আর্মিৰ চাকৰি এৰিবলৈ নকয়।
ৰহমান খুড়াই হাঁহিছিল। ---একো নহয় দত্তনী। ইমান ভয় কৰিবলগা নাই। ---ঋষিতৰ
