দিয়ে তাই।
“বাৰু তেতিয়াহ’লে প্ৰেমিক-প্ৰেমিকাবোৰে ইমান চিঞৰি কথা নাপাতে কিয়?”, সি আকৌ সোধে তাইক।
“ধেৎ, চিঞৰি কথা ক’লে আনে নুশুনিব নেকি? লাজ নাপাব নেকি সিহঁতে?”, চকুহাল পকাই ধৰে তাই।
“নহয় অ’। চাবিচোন, সিহঁতৰ ওচৰত কোনো নাথাকিলেও সিহঁতে চিঞৰি চিঞৰি কথা নাপাতে”, উভতি ধৰে সি।
এৰা নাপাতেতো। শিপ্ৰাবা আৰু অংকুশদাদাই আজিলৈকে কথা পতা তাই দেখা নাই। অথচ দুয়োটাকে হাতে হাতে ধৰি ওচৰা ওচৰিকৈ নিৰ্জন পাৰ্কত বহি থকা প্ৰায়েই দেখে সিহঁতে। প্ৰেমৰ মদিৰা পানত ব্যস্ত থাকে দুয়ো নৈঃশব্দৰ মুখৰাত যেন মুখৰিত হৈ থাকে প্ৰেমিকযুগলৰ সময়বোৰ। শব্দ নাই, অথচ কিমান প্ৰশান্তিময় এক গুঞ্জনেৰে গুঞ্জৰিত সেই সময়। মুখেৰে নোলায় এটি শব্দ, অথচ বুকুৰে বয় শব্দৰ মিছিল, চকুত বিলীন হোৱাৰ স্বপ্ন। এয়ে হয়তো প্ৰেম।
দূৰৈৰ পাহাৰটোলৈ চাই পঠিয়ায় তাই। এনেকুৱা এটা নিৰ্জন টিলাত যদি তাইৰ স’তে থাকে আকাংক্ষিত প্ৰেমিকজন, কি যে ভাল লাগিব তাইৰ! কিন্তু এই যে ধ্ৰুৱম, তাইক অলপ সময়ৰ বাবে কল্পনাৰ জগতত বিচৰণ কৰিবলৈকো নিদিয়ে। অনবৰতে মুখখনেৰে পেকপেক কৰি থাকিব সি।৷ তাই অলপ ভাবুক হবলৈ পালেহে, চিঞৰিলেই আকৌ,
“অই তোক কিবা কৈ আছোঁ, শুনিছনে নাই?”
“হা! ”, কল্পনাৰ জগতত ভ্ৰমি আছিল তাই, ধ্ৰুৱমৰ খহটা চিঞৰটোত উভতি আহে, চকুহাল মেল খাই যায়, সোধে, “কি কৈ আছিলি ধ্ৰৱম?”
“কিনো ভাবি থাক তই? বাৰু শুন, এই যে চিঞৰি চিঞৰি কথা পাতি থকা এই দুজন লোক, জাননে দুয়োজনৰ মনৰ মাজত বহুযোজন দূৰত্ব। গতিকে যিমান চিঞৰি চিঞৰি ক’লেও সিহঁতে ইজনে সিজনৰ কথা শুনা নাই। আৰু এই যে প্ৰেমিকযুগল, যেনে, শিপ্ৰাবা তাৰু অংকুশদাদা, তেওঁলোক মানসিকভাৱে ইমানেই ওচৰত যে তেওঁলোকৰ কথা কোৱাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই, চকুৰ ভাষাতেই ইজনে সিজনৰ কথা বুজি পায়।”
“আৰে। হয়তো কথাটো। তোক কোনে ক’লে অ’ এইবোৰ কথা?”, তাই চিন্তা কৰি আঙুলিত লেখ ধৰে। কথাবোৰ সঁচা। কাজিয়া কৰা মানুহবোৰে ইজনে সিজনৰ কথা নুশুনে বাবেইতো ইমানকৈ চিঞৰে। ই যে ইমান কথা কেনেকৈ জানে? তালৈ কিবা এটা মৰম লাগি যায় তাইৰ। মৰমতে চিকুটি দিয়ে গালখনত। দুখ পাই সি তাইৰ চুলিকোছাত ধৰিবলৈ খেদি যায়। খেদাখেদি কৰি সিহঁত বাছখনত উঠেগৈ। বাছখনত মাত্ৰ এটা চিট থাকে। সি তাইক বহিবলৈ দি কাষতে থিয় দি থাকে। সেই সময়ত তাক বৰগছজোপাৰ দৰে ওখ আৰু বিশাল যেন দেখা যায়।
তাই নাজানে, কি নাম সেই সম্পৰ্কৰ। নাজানে তাই, পুৰুষ আৰু মহিলাক সহজে বান্ধিব নোৱাৰা বন্ধুত্বৰ সম্পৰ্কই আছিল নে সেয়া? সৰু চহৰখনৰ সৱেই চিনি পাইছিল সিহঁত দুয়োটাকে, সকলোৱেই মৰম কৰিছিল দুয়োকে আৰু সেই চহৰখনৰ মানুহবোৰৰ মনবোৰ ইমানেই বহল আছিল যে কোনোদিনেই সিহঁতৰ বন্ধুত্বৰ ওপৰত আঙুলি পৰ্যন্ত নুঠালে। শেষলৈ ধ্ৰুৱমহে আনমনা হৈ ভাবুক হৈ পৰিছিল, দ’ম দ’ম কাগজ-কিতাপৰ মাজত আবদ্ধ হৈ পৰিছিল সি। তাই গৈ কেতিয়াবা তাক ৰূমত শুই থকা দেখিলে বন-খৰিকাৰে কাণত লৰফৰাই দিয়ে, সি তাইলৈ চকু মেলি চাই শেঁতা হাঁহি মাৰে। সেই হাঁহিটো এতিয়া তাইৰ বাবে দুৰ্বোধ্য, সেই ধ্ৰুৱম এতিয়া তাইৰ বাবে দুষ্পাপ্য।
সেই সময়ছোৱা পাৰ কৰি তাই আইনৰ ডিগ্ৰীৰ বাবে সৰু চহৰখন এৰিলে। ফাঁট মেলা বাটৰ পোৱালিবোৰৰ কোনোবা এটাৰে ধ্ৰুৱমৰ স্মৃতিও সৰকি গ’ল। সময়বোৰ সৰকি গ’লনে তাই ধৰি ৰাখিব নাজানিলে, সেই কথা তাই নুবুজিলে। এতিয়াহে অনুভৱ হয় তাইৰ, শিমলুজোপাৰ কেঁকুৰিতে হেৰাই যোৱা সেই মধুময় পলৰ গুৰুত্ব যে অপৰিসীম হৈ ৰেছে প্ৰতিক্ষণত। বৰকৈ অভাৱ অনুভৱ হয় ধ্ৰুৱমৰ দৰে এখন সহৃদয়ৰ, অভাৱ অনুভৱ হয় খোজে প্ৰতি উজুটি খোৱা তাইজনীক তুলি ধৰিব পৰাকৈ এখন বিশ্বাসী হাতৰ।
“এই ধ্ৰুৱম! ক’ত আছ তই? তোক বিচাৰি ফুৰিছোঁ পৰ্বতে, ভৈয়ামে, মনৰ সীমনা পাৰ হৈ দিগন্ত ভেদিছোঁ,
