...হাত চাপৰিৰ শব্দ শুনা গ’ল। দিহাঙৰ মনত পৰিল কাচিনলৈ প্ৰশিক্ষণ ল’বলৈ যোৱাৰ আগতে শান্তনুৰ ভাৰাঘৰৰ বিছনাত বাগৰি এই কবিতাটো লিখিছিল সি। কে আই এৰ প্ৰশিক্ষণ শিবিৰত প্ৰশিক্ষণ ল’বলৈ যোৱা বাটছোৱা অতি দুৰ্গম বুলি শুনিছিল সি। লক্ষ্যস্থান পোৱাৰ আগতেই বহু ল’ৰা বেমাৰত মৰে। কিছুমান মৰে বাৰ্মিজ আৰ্মীৰ গুলীত।
প্ৰথমবাৰ যাওঁতে দিহাঙৰ অলপ ভয় লাগিছিল। কিন্তু তাৰ পাছত আৰু চাৰি- পাঁচবাৰ গৈছে সি। ল’ৰা লৈ গৈছে, কমাণ্ডাৰ হিচাপে পৰিস্থিতিৰ বুজ ল’বলৈ গৈছে। এতিয়া তাৰ ভাল লাগে এই যাত্ৰা।
চিংফৌ ভাষাটো সি ইতিমধ্যে সলসলীয়াকৈ শিকি পেলাইছে। দুৰ্গম পাহাৰৰ মাজৰ সৰু সৰু নগা গাঁওবিলাকত খুব জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছে দিহাং। অসমৰ ‘গো দাবা’ (বিষয়া) আহিছে বুলি ক’লে মুহূৰ্ততে গাঁও একোখনৰ সকলো মানুহ গোট খাই যায়। প’য় (ভোজ) হয়। প্ৰায় প্ৰত্যেক ঘৰৰ পৰাই প’য়লৈ কিবা এপদ আগবঢ়ায়। ম’হৰ মাংস, ভাত, কোমোৰাৰ তৰকাৰি, শুকান মাছৰ চাটনি, শাকৰ তৰকাৰি আদি বিভিন্ন ব্যঞ্জন। স্থানীয় মদো আহে। কিন্তু আছামৰ ‘জিংখু’ (মিতিৰ)য়ে মদ নাখায় বুলি মানুহবোৰে জনা হৈ গৈছে। নিজে প’য়ত মদ খায় যদিও সিহঁতে দিহাঙলৈ গৰম ‘ফাখা’ (উতলা পানীত চাহগছৰ শুকান পাত দি বনোৱা পানীয়) এগিলাচহে আগবঢ়ায়।
এবাৰ কাচিনত প্ৰশিক্ষণ লৈ থাকোঁতেই দিহাঙৰ ‘মখলং’ ওলাইছিল। ‘মখলং’ হৈছে আমাৰ বসন্ত বা আই ওলোৱাৰ দৰে এবিধ ৰোগ— কিন্তু তাতকৈ বহু বেছি ভয়ংকৰ। সময়মতে উপযুক্ত চিকিৎসা নাপালে এই ৰোগত ৰোগীৰ মৃত্যু হোৱাটো নিশ্চিত। ‘চিৰুং ঘৰ’ (হাস্পতাল)ত ভৰ্তি হোৱা দিহাঙৰ খবৰ ল’বলৈ কাষৰ নগা গাঁৱৰ মানুহৰ সোঁত বৈছিল।
কৃতজ্ঞতাত দিহাঙৰ চকুৰ পানী ওলাওঁ ওলাওঁ হৈছিল। এই সহজ-সৰল নগা মানুহবিলাক তাৰ আত্মীয় নহয়নো কোন! এতিয়া আনে ‘মৃত্যু উপত্যকা’ বুলি কোৱা এলেকাটোত দিহাঙে জীৱনৰ অন্য এক নিবিড় ৰূপ দেখা পায়। ভাবনাত হেৰাই গৈছিল দিহাং।
সঞ্চালকে কাৰ নাম ঘোষণা কৰিলে— জাহ্নৱী দেৱী? জাহ্নৱী দেৱীয়েই হয়নে? দিহাং অকণমান কঁপি উঠিল। যেন সাত গগনৰ সিপাৰৰ পৰাহে ভাঁহি আহিল জাহ্নৱী নামৰ তাৰ এসময়ৰ খুব আপোন ছোৱালী এজনীৰ মাতটো—। কবিতা নহয়, ৰবীন্দ্ৰ সংগীত গাইছে জাহ্নৱীয়ে—
তুমি কেমন কৰে গান কৰ অ’ গুণী
আমি অবাক হৈয়ে শুনি...
