পৃষ্ঠা:অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্ব.djvu/৫১০

ৱিকিউৎসৰ পৰা
এই পৃষ্ঠাটোৰ মুদ্ৰণ সংশোধন কৰা হোৱা নাই

৩৮২ অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাত mother), ভিনীহিয়েক (elder sister's husband), ইত্যাদি। প্রাকৃত ক' প্রত্যয়ৰ ঠাইত সচৰাচৰ অ' হয়। কিন্তু কেতিয়াবা ৰক্ষিত হয় ( ৪২৮)। বিশেষকৈ পৈশাচী প্রাকৃত ‘ক’ অপৰিবর্তিত থাকে। যেনে, পৈ. প্রা. বদনকে বদনক সমপ্লেটুন =স, বদনে বদনং সমপয়িত্বা (হে. ২১৪৬)। কেতিয়াবা ‘ক’ দ্বিত্ব হয়। যেনে, প্রা. তুহিকো=স, তৃষ্ণীকঃ (হে. ২৯৯); মা. প্রা. হড়কে=স, হৃদয়কে (বৰ, ১১১১৬; অপভ্র, চৰক, চড়ক= চপেট ( হেমচ, ৪৪০৬), অস, চৰ ( slap)। এইদৰে প্ৰাকৃতত ‘ক’ৰ ঠাইত ‘অ’ আৰু ‘কক’ৰ ঠাইত ‘অঅ বা আ, মা, প্রাকৃতত এ আৰু কএ বা ( আকাৰান্ত, ইকাৰান্ত আৰু উকাৰান্ত শব্দৰ পাচত) আক, ইক আৰু উক হয়। এতেকে প্রাকৃতত আমি এইবিলাক প্রত্যয় পাওঁ; অর্থাৎ (১) ক লােপ হলে এ বা অএ, ই, উ, (২) ক লােপ নহলে অকে, আকে, ইকে, ঈকে, উকে, উকে; (৩) ডবল প্রত্যয় হলে অকএ, ইকএ, উক বা আকএ, ঈক উকএ আৰু (৪) ডবল প্রত্যয় হলে আৰু উভয় ‘ক ‘অ’ হলে অসএ, ইঅএ উঅএ। প্রাকৃতৰ প্রথম বিধ প্রত্যয় অসমীয়াত স্বৰ-বিকৃতিৰ নিয়মে আ, ই (ঈ) আৰু উ (উ) হয় ( $$ ১১৬। ১১৮); যেনে, মাতা, কৃৱা, মাটি, মউ। প্রাকৃতৰ দ্বিতীয় বিধ প্রত্যয় অসমীয়াত অক, ইক, উক হয় ; যেনে, ভৰক, পিক, ফাইক, হালুক। প্রাকৃতৰ তৃতীয় বিধ প্রত্যয় অসমীয়াত সন্ধিৰ নিয়মে অকা, ইকা, উকা হয় ; যেনে, হালকা, খৰিকা, জেতুকা। কেতিয়াবা অকা, ইকা আৰু উকাৰ ঠাইত আকি, ইকি আৰু উকি হয়। যেনে, চিনাকি ( acquaintance) from চিনা (knowing ), মাইকী (female), ভাবুকি (empty threat) from ভাব (temperament)। প্রাকৃতৰ চতুর্থ বিধ প্রত্যয় অসমীয়াত অঅ = অঅই ($$৯৯১১৫)= আই বা অই বা ঐ হয় ; যেনে, গৰৈ= প্রা, গড়অ = স. গড়কক; খাৱৈ=প্রা. অঅ= খাতকক। প্রাকৃত প্রথম বিধ প্রত্যয়ত আর্থিক অণ, প্রত্যয় ( ১৪৩৪) যােগ কৰিলে এণ ( = এ), ইএন ( = ইএ, উমণ ( =উএ) হয় বা ‘এ’ৰ ঠাইত আ হলে (১ ১১৬) আঁ, ইয়া, উৱা হয় ; যেনে, পােৱা, ভাইয়া, বৌৱা। আর্থিক প্রীলিঙ্গ ইকা, উকা প্রত্যয় ইআ, উঅ =ঈ, উ ($১১) বা ইয়া, উৱা (৪৬৫) হয়। আৰু ওপৰত লিখা পুল্লিঙ্গৰ প্রত্যয়বিলাক আকী, ঈকী, উকী আৰু অকা, কা উকা হয়।