সৰ্বেশ্বৰ—How so! মোৰ বৰ মন আছে; পাছে my family obstructs, ঘৰত বাধা দিয়ে হে!
ৰামকুমাৰ–(অসমীয়া ছাত্ৰৰ ভিতৰত এওঁৰ নাম; অনাৰ্চ লৈ বি-এ পাছ কৰি এতিয়া কলিকতাত একে লগে এম.এ, বি-এল পঢ়ে ) থৈ দিয়া family! এতিয়া ঘৰৰ চুকত পৰি থাকিবৰ সময় নে হে! This is the real time to enjoy students' life, এতিয়াহে ফুৰ্তিৰ দিন! আগ ডোখৰটো গাধা খাটন দি খাটিলা।
সৰ্বেশ্বৰ—চেষ্টা কৰি চাওঁচোন। “যত্নে কৃতে” কি হে বাকী ডোখৰ? এই সংস্কৃতবোৰ ঠিক আমাৰ তাহানিৰ পণ্ডিত মছায়ৰ দৰেই জেঙেৰা, অলপমানো ৰস নাই।
চন্দ্ৰকিশোৰ—(সংস্কৃতৰ অনাৰ্চ লৈ বি-এ পঢ়ে) কি কয় আপুনি; সংস্কৃতত ৰস নাই! আপুনি হে তাৰ আচল ৰস বুজিব লাগিছিল। (সৰ্বেশ্বৰ বিবাহিত)
“মধ্যে ক্ষামা শিখৰীদশন।”
ৰামকুমাৰম—থৈ দিয়া তোমাৰ সংস্কৃত! তুমি সংস্কৃতত অনাৰ্চ পঢ়া বুলি ভু পাওঁ। বুজিছা, বৰুৱা, তুমি ইংলিছত এম-এ পঢ়া। কিমান liberal ideas (উদাৰ মত), কিমান ৰস, কি খাচা! আৰু প্ৰফেচাৰ ঘোষজন—বেছ পঢ়ায়, কলিকাতাতে তেওঁৰ খুব নাম।
(২)
সৰ্বেশ্বৰহঁতৰ চৰা-ঘৰত বুঢ়াভগীয়া মানুহ কেইজনমান বহি আছে। সময়, সাঁজ গৰি গৈছে; সৰ্বেশ্বৰ ভিতৰলৈ সোমাই আহিল।
বুঢ়া ফুকন (হাতত এটা কিচকিচিয়া কলা হোকা লৈ, আৰু মাজে মাজে গুৰুক গুৰুক কৰি টানি, আহা, বাপা, আহা। ঈশ্বৰে তোমাৰ মঙ্গল কৰক। পিছে বি-এ টো পাছ কৰা শুনি বৰ সন্তোষ পালোঁ।
সৰ্বেশ্বৰ–এৰা, আপোনালোকৰ আশীৰ্বাদত।
বুঢ়া বৰুৱা—(খুন্দনাত তামোল খুন্দি আৰু মুখত তামোল পাগুলিয়াই আছে) নহব কিয় হে ফুকন! নেদেখিছা কেনে বিনীত লৰা। পাছে আজিকালিৰ ডেকা লৰাবোৰ গুছিল; আমাক ভাবে old fools, বুঢ়া গৰ্দভ। মুঠে বোপাদেৱৰ দৰে দু এজন লৰাই হে—(কাঁহে)
বুঢ়া বৰুৱা—(এওঁ কাণে অলপ কম শুনে; আগেয়ে কাছাৰীত কাম কৰিছিল, পেঞ্চন পায়, অনেক মাটিবাৰী আৰু মকৰ্দমা আছে। বৰুৱাৰ কথা শেষ হব নৌপাওঁতেই তেওঁ কি জানি একো নকলে বেয়া দেখি, এই ভাবি মাত লগালে) কি কৈছা বৰুৱা, বোপাই হাকিমী কাম বিচাৰিছে নে! উহুঁ, সেইটি ভাল নহয়! আমাৰ দিনত কিমানবোৰ হাকিম দেখিলোঁ। বৰ খাটনি, তাতে বৰ চাহাবৰ বঙলাৰ তলত এই দৰে (মুদ্ৰা দি দেখুৱালে) ৰৈ থাকিব লাগে। আৰু ইফালে কেৰাণীবোৰে নাকী দি ঘুৰাই নহয়! ময়েই কেইজন হাকিমক কি কৰিলোঁ। উহু, উহু, উহুঁ। বোপা, উকীল হে হব লাগে। নেদেখিছা সেই বঙালী উকীলজন, আমাৰ চকুৰ আগতে কিমান পইচা ঘটিলে তাৰ এতিয়৷ চাহৰ বাগিচাই চাৰি-পাঁচখন! প্ৰথম যেতিয়া আহে তেতিয়া লাং লাং থাং থাং।
ফুকন—হয়, দুৱৰীয়াই ভাল কথাকে কৈছে। এতিয়া নো বাপাই কি কৰিব খুজিছে।
সৰ্বেশ্বৰ—জানো দেউতাই বা কি কয়! মোৰ হলে এম-এ পঢ়িবৰ হে মন।
দুৱৰা—হয়; বোপা, সেয়েহে ভাল, উকীল হোৱা। ঈশ্বৰে কৰিলে চাই থাকোঁতেই তোমাৰো বাগিচা, মটৰগাৰী হব। হাঃ হাঃ হাঃ।
ফুকন—(এওঁ তাহাখিন কটন চাহেব আহোঁতে তেওঁৰ কৰ-মৰ্দন পাইছিল; আগত বাগিচাৰ বৰমহৰী আছিল; এতিয়া বৰ পুতেক সৰু পুতেক আদি বাগিচাত, তেওঁ পেঞ্চন পায়।
