দিনকণা
হেৰা, হেৰা হাটৰুৱা,
- মৰমৰ ভাইহঁত;
নেৰিবাঁ নেৰিবা মোক
- এই মায়া-বজাৰত।
দুহাত যুৰিছো মই
- কাবউ-কাকূতি কৰি ;
অকলে নেৰিবাঁ মোক
- আলাই-আথানি কৰি ৷
তোমালোকো যোৱাঁগই
- মোকো হেৰা লই যোৱাঁ;
দুখীয়া নিচলা বুলি
- এফেৰি উভতি চোৱাঁ ৷
হাতৰ লাখুটি ইযে
- মেলি দিছে হেৰা ভাই,
ধৰাঁ, ধৰি কোনোমতে
- নিয়াঁ মোকো আগুৱাই ;
কেনিবা যাবগৈ লাগে
- চকুৰে নমনো মই,
খুন্দা ও খুন্দলি খাই
- যেনি তেনি পৰোঁ গই ৷
আমাৰ নিচিনা এনে
- দুখীয়া লেহেৰা দেও,
এই বিশ্ব-বজাৰত
- নাই আৰু ক’তো কেও ৷
সি দেখি মাতিছো মই
- অতযে মিনতি কৰি,
আহাঁ, আহাঁ, ভাইহঁত,
- নিয়া মোকো বাহু ধৰি ৷
বেছিতো নালাগে মোক,
- এফেৰি পোহৰ মুঠে,
তাকে পালে উলাহতে
- হিয়া মোৰ নাচি উঠে ৷
এটুপি চকুৰ লো,
- এখনি কোমল হিয়া,
এষাৰি ‘আয়ৈ দেহি’,
- আৰু এটি হুমুনিয়া ;
ইয়াৰ উপৰি আৰু
- একোকে নেলাগে মোক,
ইয়াকে পালেই মোৰ
- গুচি যাব যত শোক ৷
আমনি নকৰোঁ আৰু
- কাকো ক’তো,হেৰা ভাই,
আহাঁ, আহাঁ, ঘুৰি আহি
- নিয়াঁ মোকো আগুৱাই ৷
আগে আগে তোমালোক,
- পিছে পিছে ময়ো যাওঁ,
তযু পোহৰৰে যেন
- এচেৰেঙা ময়ো পাওঁ ৷
নহ’লে মৰিম মই
- আলাই-আথানি হই,
কেনিবাদি এন্ধাৰত
- খালে বামে পৰি অই ৷
ওখোৰা-মোখোৰা বাট,
- তাতে ই এন্ধাৰ ঘোৰ,
তদুপৰি দুই কান্ধে
- মেটমৰা ভাৰ মোৰ ৷
খোজে পতি উজুটিত
- চুলি-আগে গৈছে জীৱ,
হায়,আগে জনা হ’লে
- আজি এনে দশা কিয়?
বজাৰত ভোল গ’লো
- লীলা-মলা চাই চাই,
চাকি তেল শলিতাযে
- নেবেহালো, হায় হায়!
এতিয় বুৰিল বেলি,
- হ’লহি এন্ধাৰ ঘোপ,
লাহে লাহে ভাগিলেহি
- গৰাকীৰো দলদোপ!
অকলে কেনেকৈ যাওঁ,
- কি হ’ব উপায় মোৰ;
সাৰথিও নাই,নাই
- কিম্বা চাকি বন্তি জোৰ ৷
নিগমে মৰিলো মই,
- কোন কেনি আছহক,
উধাৰাঁহি আজি এই
- দিনকণা অধমক ৷
এনেনো ধেন্দেলা মোক
- কৰিলে বিধিয়ে হায়,
উহু, কি কপাল পোৰা !
- ভৰিও পিছলি যায় ৷
খোজে পতি ঘৰামুটি
- ঘনে টেলঙনি খাওঁ ;
‘সহায় সহায়’ কৰি
- ইপিনে-সিপিনে চাওঁ ৷
নেপাওঁ কেনিও হায়,
- এখনি সহায়-হাত,
নুশুনো কেনিও হায়,
- এষাৰি সুৱলা মাত ৷
যাৰেই গুৰিলৈ যাওঁ,
- সেয়ে মুখ ওফোন্দায়,
চকুহে টেলেকা কৰি
- গোৰোঙাকৈ ঘূৰি চায় ৷
যেয়ে সেয়ে চেই চেই
- য’তে ত’তে দূৰ দূৰ,
যাকে মাতোঁ, সেয়ে মাৰে
- কিল, ভুকু, লাঠি, গোৰ ৷
হায়, কি কপাল মোৰ
- এয়েনে আছিল লেখা ?
উহু, কি এন্ধাৰ বাট,
- নেপাওঁ অকণো দেখা ৷
সাৰথি মাথোন এই
- কণাৰ লাখুটিডালি,
তাৰেহে খোপনি পুতি,
- কোনোমতে হালি-জালি,
এখুজি দুখুজি কৰি
- আহিছো হে ভাইহঁত,
নেঠেলিবাঁ নেঠেলিবাঁ,
- লোৱাঁ মোকো কাষৰত ৷
কাবউ কৰিছো মই,
- দুখনি ভৰিত পৰি;
নিচলা আতুৰ বুলি
- নিয়াঁ মোকো ধৰি ধৰি;
খন্তেকলৈ খেনি কৰি
- খন্তেকলৈ অপমান,
কিয় ভাই,নাহকতে
- বিনাশিবা এটি প্ৰাণ?
এতেকেহে লগে-ভাগে
- নিয়াঁ নিয়াঁ বাহু ধৰি,
কোনোমতে ময়ো যাতে
- যাব পাৰোঁ মৰি পৰি ৷
দেখোঁ অত কাকূতিতো
- নাহিলেযে কেও হায়,
মানুহৰপৰা তেন্তে
- আশা আৰু নাই নাই ৷
এবে তোমাকেহে খাটোঁ
- হে প্ৰভু, দয়াময়,-
আজি মহাবিপদত
- বিতত বিচূৰ্তি মই ;
কেৱে নেতাৰিলে মোক ;
- নেলাগিল কাৰো বেথা ;
তুমিয়েহে তৰোৱাঁহি
- ভাঙি এই মহা লেঠা ;
অগতিৰ গতি তুমি,
- অনাথৰ নাথ শুনো ;
তেন্তে ই বিলাই মোৰ
- চাই আছা কেনেকৈনো ?
কণা অধমৰ ফালে,
- কৃপা-চকু মেলি চাই,
তাৰাঁহি হে দয়াময়,
- ৰসাতলে গ’লো হায় !