সৈন্যৈকদেশঃ সন্নদ্ধঃ সেনাপতিপুৰঃসৰঃ।
প্ৰযত্নবান্ পৰিপতেন্মণ্ডলেন বহিনিশি॥
পৰসৈন্য প্ৰচাৰাংশ্চ সত্ত্বাঢ্যাঃ শীঘ্ৰগামিনঃ।
বাতাশ্বিকা বিজানীয়ুৰ্দূ ৰসীমান্তচাৰিণঃ।
তোৰণাবদ্ধমালেষু যন্ত্ৰবৎসু পতাকিযু।
দ্বাৰেষু পৰমংগুপ্তিং কাৰয়োপ্তকাৰিভিঃ॥
নিৰ্গচ্ছেৎ প্ৰবিশেচ্চৈব সৰ্ব্ব এবোপলক্ষিতঃ।
তিষ্ঠেয়ুঃ পৰদূতাশ্চ ৰাজশাসনগোচৰাঃ॥
বৃথাকোলাহলাদ্ধাস্যাৎ দূতাং পানাচ্চবাৰিতঃ।
সজ্জোপকৰণস্তিষ্ঠেৎ সৰ্ব্বঃ কাৰ্য্য়োন্মুখোজনঃ॥
বহিঃখতাত্ত, সৈন্য়ানাং মুক্তা সঞ্চাৰমাত্মনঃ।
পৰসৈন্যবিঘাতাৰ্থং সৰ্ব্বাংভূমিং বিনাশয়েৎ॥
ক্কচিং কণ্টকশাখাভিঃ ক্কচিচ্ছলৈৰয়োমুখৈঃ।
দষয়েৎ পবিতো ভূমিং প্ৰচ্ছঃন্নৈঃ প্ৰদৰৈৰপি॥
নিৰ্বৈক্ষক্ষুপপাষাণস্থানুবল্মীকনিৰ্দৰে।
কাৰয়েৎ কৰণৈশ্চিত্ৰৈঃ সৈন্যব্যায়ামভূমিকাঃ॥
যস্মিন্ দেশে যথাকামং সৈন্যব্যায়ামভূময়ঃ।
পৰস্ত বিপৰীতাশ্চ শ্ৰুতোদেশ: স উত্তমঃ। কাঃ-১৭।১-১৯
বৃথা কোটচক্ৰাদেঃ নিৰ্গমনমাহ,-
যদাহিবিষমোনক্ৰঃ সলিলানিঃসৃতো বশঃ।
বনাদ্বিনিঃসৃতঃ সদ্যঃ সিংহোপিস্যাচ্ছ,গালবৎ॥
নক্ৰ সৰ্বথা বিষম জলৰ পৰা নিঃসৃত হলে শত্ৰুৰ বশ হয়। সিংহ বনৰ পৰা নি:সৃত হলে সিয়ো শৃগালৰ প্ৰায় হয়।
অথ কোটপদ্যস্য ব্যাখ্যানং,-
শত্ৰোঃ সমীপং যায়াং তত্ৰ ভূভাগে স্কন্ধাবাৰ নিবেশজ্ঞঃ স্কন্ধাবাৰং নিবেশয়েৎ ব্যাপয়েৎ, সাধু আত্মনঃ চলে শত্ৰোঃ বিচলে যাস্মাৎ সস্য় মৎস্য জলেন্ধনাদিনা পূৰ্ণে,
