নিতে নৱ প্ৰকাশৰ

by জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা

সুন্দৰৰ জয়-যাত্ৰা



নিতে নৱ প্ৰকাশৰ

                    বিচিত্ৰ মেলা,

তোৰে-মোৰে জীৱনৰ

ইপাৰে-সিপাৰে কিনো

                    লুকাভাকু খেলা !

ভুৱনে ভুৱনে মই

                    বিকশাওঁ আলোক-প্ৰপঞ্চ,

                    হাঁহো কান্দো

                    নাচো গাওঁ

                    মুখৰিত কৰি দি

                              ত্ৰিভুবন-মঞ্চ ৷


তই সত্য অনাদি অনন্ত

বৃন্দ বৃন্দ কত

মদনমোহন যত

                    জিনি জিনি মহাৰূপৱন্ত ৷


 হিয়াৰ মাজত মোৰ

শুনো কি নুশুনোকৈ

                    বাঁহীটি বজাই দিয় জান,

                              সেইহে বিচাৰি ফুৰো

                                          বিচাৰোতে চিৰানন্দ,

                                          তই কিৰণানন্দ

                                                পৰমানন্দ

                                                অমৃত ভাণ্ড কৰি দিয়া দান

                                                     বিশ্বজীৱন জ্যোতি-প্ৰাণ ৷


জীৱনে জীৱনে মাথোঁ

                  পাতোঁ মই অন্বেষণ-যাগ্‌ ,

বিচিত্ৰ প্ৰকাশৰ

                  সচিত্ৰ গানেৰে দিয়া

                  গোপনতে লৱ যজ্ঞভাগ ৷

                              আঁৰে আঁৰে হাঁহি

                              বজাৱ ব্ৰহ্ম-বাঁহী ৷

                
                     এটি ৰূপ

                              ভাঙি-ছিঙি

                  খণ্ড-বিখণ্ড কৰি

                              তোক চাওঁতেই

            বিখণ্ডতে অখণ্ড ৰূপৰ তই

                  হাঁহি মাৰি লুকাৱ যে

                              পালোঁ পালোঁ বুলি ভাবোঁতেই...

                                          নিত্য-অনিত্যৰ অনন্ত মেলা

                                          মাথোঁ এটা লুকাভাকু খেলা ৷


মনোমন্দিৰৰ দুৱাৰৰ

            শিলৰ শলখা

মাৰিবলে’ কৰি আনো

            সপ্তভুৱন চিত্ৰলেখা

অযুত নিযুত ছবি তাই আঁকি যায়

            তথাপিও তোৰ দেখা নাই ৷


গানৰ কণ্ঠ জুৰি

            উঠে জ্বলি

                  বিবিধ বিতান

                    কত স্বপ্ন-গান,

মূৰ্চ্ছনা মূৰছি পৰে

            গানেও যে গান গাই

            ভাগৰি ভাগৰি অৱসান

                              ছন্দিতা ম্লান ৷


তথাপিও গান তোৰ

            বীণত নপৰে ধৰা

                  তোৰ সুৰসপ্তক চৰা

                              নপৰে অ’ ধৰা ৷


শুনো মাথোঁ

            নুবুজিও বুজি যাওঁ

ব্যৰ্থ-প্ৰয়াসেৰে বজাবলে’ চাওঁ

            তোৰ গান গানৰো অতীত

হৃদয়-বীণত তাক তুলিব নোৱাৰোঁ অ’...

            মাথোঁ মোক কৰিছে মোহিত ৷


অনাদি অনন্ত

            মধু শ্ৰীমন্ত

            সুৰ-সুৰধনী জিনি

                  তোৰ বাঁহী যিটি সুৰে বাজে,

সেই সুৰ ধৰি মই

            বীণত বজাবলে’

                              অলিয়া-বলিয়া হৈ

                                          ফুৰোঁ মাজে মাজে ৷



মাথোঁ শুনো

            মাথোঁ শুনো

                  মুক মুগ্ধ ধ্যানাস্তৰত

                              সুৰ-লয়-তান ;

তাৰ স্বৰলিপি মোৰ

            লিখিবলে’ স্বৰ নাই,

                  শব্দ নাই,

            নাই মাত্ৰা, নাই লয়-মান

                  অদ্ভুত শ্ৰৱণ মহাগান ৷


জানো থাক বহু দূৰণিত

তেনেয়ে ওচৰতো

            হৃদয়ৰ স্পন্দিত ধ্বনিত

য’ত আছে থাক তাতে

            আপোনাৰ শ্ৰীৰে হৈ আপুনি মণ্ডিত ৷

তোৰ তীৰ্থ তোৰ ৰাকধানী

            বিচাৰি বিচাৰি মই যাওঁ

কোনোবা জনমতে চিনাই দিছিলোঁ যে

            সেই গুণে বাট চিনি পাওঁ ৷


বাটে বাটে, ঘাটে ঘাটে

কত কত নৱ দেশ

মনোময় অশেষ-বিশেষ

সৌন্দৰ্য্যৰ কত মহাদেশ

            বিবিধ বেশৰ সমাবেশ ৷


কত বসুন্ধৰা

কত ৰূপে-বৰ্ণে-বন্ধে

            ৰসে-গানে ভৰা,

        দ্যুলোক-ভূলোক

            নীহাৰিকালোক

পাৰ হৈ যাওঁ দিব্যলোক

আলোকৰো সিপাৰৰ

            কোনোবা আলোক,

বাটে বাটে তোৰ গান গাওঁ,

হিয়াৰ মাজত মোৰ তোক জান পাওঁ

        মই তোৰ তীৰ্থলে’ যাওঁ ৷


মোৰ এই পৃথিৱীত

তোৰ মাথোঁ এটি সুৰ নাচে,

পৰ্ব্বত-বননি জুৰি

ভৈয়ামে ভৈয়ামে উৰি

        ঘাঁহ-বন, পাত-লতা

                  কত ফুল বাছে ৷


নয়নাভিৰাম নানা ঠাঁচে

        অপৰূপ ৰূপৰ সাঁচে সাঁচে

                  বিভঙ্গ-অভঙ্গ

                              ত্ৰিভঙ্গ ভঙ্গিম ৰূপ

                  লেখ নাই

                  জোই নাই

                              সুৰূপ-কুৰূপ ৷



সাগৰে-বেলিয়ে মিলি

পাতে কিনো খেলিমেলি

ৰূপান্তৰেদি বয়


যুগান্তৰৰ নই

        বেমেলিৰে ধেমালি

        ধেমালিৰে বেমেলি

        বেমেলিয়ে ধেমালিয়ে

                  পৃথিৱী দেৱতা বয়

                  নিতে নিতে নৱৰূপ মালী ৷



সোণ-ৰূপ-জুই

        জ্বলিছে ডাৱৰ ছুই....

সোণ জ্বলে, ৰূপ জ্বলে,

        সোণ-ধান জ্বলে

        দেশ-মহাদেশ জ্বলে

                  নানা মণি-মৰকত মুকুতা ভস্ম

                  নৱসৃষ্টিৰ গৈ সিয়ে হয় অস্ম ৷


সেই ছাই-ভস্ম সানি

        মানুহ ব’ৰাগীটোৱে

                  দিগম্বৰ হৈ ফুৰে তোৰ গান গাই

                  তই মাথোঁ হাঁহ চাই চাই ৷


নতুনৰো নতুনেৰে ঘূৰি ঘূৰি আহ তই

                              মানৱৰ জন

নৱ আলোকৰে পিন্ধি সুৰভিত অঞ্জন

মানুহ ব’ৰাগীটোৱে

        ভস্মকে মুঠি মাৰি

                  ফুকে তোৰ নৱ সুৰ-মন্ত্ৰ

উঠে জ্বলি পৃথিৱীত আৰু এক নবীন

                              মানৱ নৱতন্ত্ৰ

            গুম্‌গুমনিৰে চলে

                              মহাকাল যন্ত্ৰ ৷


আমীৰ ফকীৰ হৈ যায়

ফকীৰ আমীৰ হৈ

            হীৰা-মণি-মুকুতাৰে

                  কাৰেং শুৱায়,

            নটীয়ে কাচোন কাচি

            সুৰ নিগৰাই নাচি

                  ৰূপৰ মাজেদি তোৰ

                    প্ৰকাশৰ বিকাশৰ বসন্ত গায়

                    তোৰে খেলা তয়ে থাক চাই ৷


তাৰ মাজে মাজে মই

                    তোকেই বিচাৰি ফুৰোঁ

                              নাপাই নাপাই ;

মোক অহা দেখিলেই

                    আকউ লুকাৱ তই

                    থকা যেন লাগিছিল

                    পিছে দেখোঁ তই তাত নাই ৷


নতুন দেশলে যাওঁ

                    গান গাই গাই

                    তোৰে গুণ ইনাই বিনাই,

তই লুকাবলে’ ভাল

                  পিন্ধি ললি জটাজাল

        পাতি ললি

        মায়া ছায়াবাজী-হাট

                              ক’লা বগা মেলা ;

মোৰে য’তে নবীন প্ৰপঞ্চ

                    মঞ্চে মঞ্চে

                    মাথোঁ তোৰ লুকাভাকু খেলা ৷


বজা, বজা, বজা বাঁহী

                    অসীম সুন্দৰ...

যাত্ৰা-বাটটো মোৰ

সুৰ-কল্লোলেৰে তোৰ

        কৰি দে মুখৰ

জীৱনলে’ আহক বসন্ত

                    অৰূপৱন্ত তোৰ হাঁহিৰে শ্ৰীমন্ত ৷


কণ্ঠত জাগোক মোৰ

                    তোৰেই কলাপী,

গাম মই তোৰ গান

            আলাপী-বিলাপী ;

জিভাত দিয়ক থিত

            তোৰেই ভাৰতী,

জীৱনে জীৱনে গাম

            তোৰেই আৰতি ৷


ওঁঠত বজাই দে

            তোৰে ৰঙা হাঁহি,

তোৰ সুৰ-সুৱদীৰে

            বজামে বাঁহী ৷

চকুত জ্বলক মোৰ

            তোৰ দিব্যজ্যোতি ,

তাৰেই দেখিম মই

            তোৰেই ছবিটি ৷


হাতত তুলি দে মোৰ

            তোৰেই লেখনী

লিখি যাম ইন্দ্ৰধনু

            নানা দিব্য বৰণৰ

                  উজ্বলিব অৰ্কমালা-মণি ৷


মিছা !

            মিছা মোৰ গৰ্ব্ব-অহঙ্কাৰ

মিছা মোৰ কাব্যৰ সম্ভাৰ

            মিছা মোৰ যত অলঙ্কাৰ

            ব্যৰ্থ মোৰ কামনাৰ, বাসনাৰ

                                          হেঁপাহ আশাৰ

                    শত শত ফল-ফুল

                                          ষোড়শোপচাৰ ৷


মই ৰচা গানবোৰে

        তোক মাথোঁ ব্যঙ্গ কৰে

            মোৰ বৰ্ণনাই মাথোঁ

                  তোক কৰা ম্লান

                              তই যে মহান ৷



মোৰ সুৰে

মাথোঁ দূৰে দূৰে

        ভয়-ভীত সঙ্কুচিত ভৃত্য সম ঘূৰে,

তোৰ ই বিৰাট ৰূপ

        সমস্তে নেদেখি মাথোঁ

                  বলিয়াবতিয়া বকি ফুৰে ৷


তোৰ পদৰেণু এটা

            পায় কি নাপায় সি

        তোক পোৱা বুলি কৈ মিছা দম্ভ কৰে ,

মোৰ গীত-ছন্দ

            সুৰ মনোহৰ মকবন্দ

যত কাব্য-কাৰিকৰী

সুচিত্ৰ বিচিত্ৰ যত

            জগ-জন মনোহাৰী,

                  ঝঙ্কৃত পদবন্ধ

                  সকলোৱে অন্ধ

            উমানে উমানে গায় গান

                  তোৰ দেখা নাই ৷


মোৰ যত

        সংশ্লেষণ, বিশ্লেষণ

                  গঢ়ন-পিতন

                  খনিকৰী, স্থপতিৰ মন্থন-গ্ৰন্থন,


একোৱে নোখোলে তোৰ মহা অৱগুণ্ঠন ৷

মোৰ যত সাহিত্য-বিজ্ঞান

তোৰ মাথোঁ কৰে অপমান ৷

মোৰ তনু-মন ধন-জন

                  আজি তোতে কৰিলোঁ সমৰ্পন

                              তই মোৰ পূজাৰ অতীত,

নিজেই নিদিলে ধৰা

                  কিহেৰে ধৰিম তোক

নিজে আহি নিজে

                  মোতে তই

                              দে আজি থিত্‌ ৷


আজি যে মই নাই

                  নাই আৰু মই,

ময়েই যে তই হলোঁ

                  তই হলোঁ মই ৷


ৰূপৰ যমুনা মই

                    তই বৱ অপৰূপ গঙ্গা

                                          অনন্ত অঙ্গা

                    মিলি দুয়ো যাওঁ বৈ বৈ ৷


ৰূপ অৰূপৰ আজি

                    হৈ যাওক সঙ্গম

ভুৱন মুগ্ধ হওক

                    মুগ্ধ হওক যত জীৱ-জঙ্গম ৷


জগতৰ যত তীৰ্থগামী

                    সুন্দৰকামী

                    তোতে মোতে অৱগাহি

                              কৰি যাওক পূণ্য-সঞ্চয়

বন্দনা-স্তুতি গ’ক জয় ৰূপ-অৰূপৰ জয় ৷


আজি কিনো মহানন্দ

আজি মোৰ

        অভিনৱ, দুলড়ী লেচাৰী কত ছন্দ

        গীত-সুৰ লয়-মান মাত্ৰা

                  সাৰ্থক সুন্দৰ যাত্ৰা ৷