ঙ) যােগ আসন তাড়াসন, কাটিচক্রাসন, পশ্চিমােতাসন, গমুখ আসন, অর্ধ মৎস্যাসন, উত্তন মন্দুকাসন, বাসন, উস্থৰাসন, ভূজাংগাসন, চলাভাসন, পৱনমুক্তাসন, মত্যাসন, সর্বাংগসন, হালাসন - ২বাৰ। চ) প্রাণায়ম - সূৰ্য্য ভেদী, নাৰীসােধন, ভষ্ট্রিকা, ভ্ৰামৰী-২বাৰ। ছ) বিশেষযােগ অভ্যাস-যােগ নিদ্রা-৩ মিনিট, ঘ) সূৰ্য্যনমস্কাৰ - ১০ ৰপৰা ২০বাৰ। ঙ) যােগ আসন তাড়াসন, মকৰাসন, যােগমুদ্রা ২বাৰ। গমুখাসন, বাসন, চচংকাসন, উস্থৰাসন, জ) ধ্যান- স্বাশ-প্রস্রাসৰ অৱচেতনা-২ মিনিট। ভােজংগাসন, ধনুৰাসন, মর্কাসন, ঝ) বদ্ধ -উদ্দিয়ান বদ্ধ। পৱনমুক্তাসন, মত্যাংসন, সর্বাংগাসন - ২ এ) যােগ আহাৰ - শাত্তিক খাদ্য যেনে- সজিৱ বাৰ। ফলমূল, শাক-পাচলি, ফল আৰু শাক চ) প্রাণায়ম -নাৰীসােধন, ভ্রষ্ট্রিকা,উজই, ভ্ৰামৰী পাচলিৰ ৰস ইত্যাদি খাৰ খাব লাগে আৰু - ২বাৰ। য়ম, নিয়ম পালন কৰিব লাগে। ছ) বিশেষযােগ অভ্যাস- যােগ নিদ্রা -৫ মিনিট, তলত দিয়া আৰ্হি সমূহ মানি চলা পঞ্চকৌচা (PET) তথা সত চক্র এনার্জি উচিত - প্রতিদিন ৰাতিপুৱা ২ৰ পৰা ৩ বেঞ্চেও। কিলােমিটাৰ তীব্র বেগে খােজ কঢ়া, ৰাতি জ) ধ্যান-স্বাশ-প্রস্রাসৰ অৱচেতনা-৫মিনিট। আহাৰ খােৱাৰ পাছত ১ৰ পৰা ২ কিঃমিঃ খােজ কাঢ়িব লাগে। আৰু আলু, ভজাপুৰা ঝ) যােগ আহাৰ - শাত্রিক খাদ্য যেনে- সজিৱ খাদ্য, মিঠাই, ফলমূল যেনে- আম, কল, ফলমূল, শাক-পাচলি, ফল আৰু শাক চিকু, আঙুৰ তথা খেজুৰ সেৱন কৰিব পাচলিৰ ৰস ইত্যাদি। সামাজিকভাৱে নালাগে। সক্রিয় থাকি অসুবিধা কৰি থকা সমস্যা বিলাকৰ পৰা আঁতৰি থাকিলে ভাল ৪। মানসিক অৱসাদ (Depression) চিকিৎসাঃ এও) তলত দিয়া আহি সমূহ মানি চলা উচিত - ক) ষট ক্রিয়া-কপালভাটি-৩০ বাৰ, জলনেতি প্রতিদিনে ৰাতিপুৱা ২ ৰ পৰা ৩ -১ বাৰ, সুত্রনেতি- ১বাৰ কিলােমিটাৰ তীব্র বেগে খােজ কঢ়া, ৰাতি খ) প্রার্থনা আৰু ধ্বনী উচ্চাৰণ - ‘অ’, ‘আ’, ‘ই, আহাৰ খােৱা পিছত ১ৰ পৰা ২ কিঃমিঃ ‘ও’, ‘ম’-২বাৰ খােজ কাঢ়িব লাগে। গ) শিথিলকৰণ ব্যায়ম - একে ঠাইতে ঠিয় হৈ থাকি দৌৰা, ভৰিৰ সৰুগাঁঠিৰ শিথিলকৰণ, আঠুৰ জোৰাৰ শিথিলকৰণ, ককালৰ জোৰাৰ শিথিলকৰণ, পাদ সঞ্চালন, বাহুৰ জোৰাৰ ঘূৰণ-১০ মিনিট। ১৬৪
