প্রথম অৱস্থাত সঠিক আয়ুর্বেদিক বিভিন্ন কাৰণত গুহ্যদ্বাৰ আৰু মলাশয়ৰ ঔষধ ব্যৱহাৰেৰে এই ৰােগ পুৰামাত্রাই আশে-পাশে আভ্যন্তৰীণ অংশত ফোঁহা ভাল হােৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে। কিন্তু পুৰণি জাতীয় ঘাঁ হলে বেছিভাগ সময়ত হৈ গলে উপযুক্ত শল্যচিকিৎসাৰ ভালদৰে নুশুকায়, ফলত ভিতৰত জমা প্রয়ােজন হয়। হােৱা লেভেঁৰা মল, পূজ আদি বাহিৰ অর্শৰােগঃ ওলাবলৈ মার্গ বনায় আৰু এনেদৰেই অর্শৰােগ বা ‘পাইলছ’ বা ভগন্দৰ ৰােগৰ সৃষ্টি হয়। ফলত ৰােগীৰ ‘হিমােৰইডছ আন এবিধ দুর্বিসহ ৰােগ। মলদ্বাৰৰ ওচৰত মাজে মাজে বা সদায়। এই ৰােগত ভূগা ৰােগীৰ সংখ্যা যথেষ্ট পূজ স্রাৱিত হােৱা আৰু বহুদিনলৈ পৰিমাণে বেছি। অর্শৰােগত মলাশয়ৰ নুশুকোৱা ঘাঁ হয়। শিৰা বিভিন্ন কাৰণত ফুলি উঠে। এই ৰােগৰ পৰা মুক্ত হ’বলৈ ইয়াৰ কাৰণবােৰ হ'ব পাৰে পুৰণি হলে, ৰােগৰ প্ৰকৃত কাৰণ নিৰূপন কৰা হােৱা অতি সাৰ বা কোষ্ঠকাঠিন্য, অতি দৰকাৰ। সেয়েহে বিশেষজ্ঞ দীর্ঘসময় বহি কাম কৰা, শৌচাগাৰত চিকিৎসাৰ দ্বাৰা পৰীক্ষা কৰাই লগাতকৈ বেছি সময় বহি থকা, স্থূলতা, তেওঁলােকৰ উপদেশ মতে চিকিৎসা কৰা যকৃতৰ বিভিন্ন ৰােগ গৰ্ভধাৰণ, বয়সবৃদ্ধি ভাল। কেৱল খােৱা ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰি ইত্যাদি। এই ৰােগত সূফল পােৱা নাযায়। ভগন্দৰ খাদ্যভ্যাস আৰু জীৱনশৈলীৰ ৰােগৰ চিকিৎসাৰ বাবে বিভিন্ন শুধৰণি আৰু বিশেষজ্ঞ চিকিৎসকৰ শল্যচিকিৎসা পদ্ধতি আছে। কিন্তু বিভিন্ন পৰামর্শমতে আয়ুর্বেদিক ঔষধ ব্যৱহাৰ ধৰণৰ পার্শ্বক্রিয়া আৰু ৰােগৰ পুনৰুত্থানৰ কৰিলে নতুন অৱস্থাত এই ৰােগ সম্পূর্ণ বাবে ইয়াৰ নিৰাময় কঠিন হৈ পৰে। ভাৱে নিমূর্ল কৰাৰ সুবিধা আছে। কিন্তু ভগন্দৰ ৰােগৰ আটাইতকৈ সফল। প্ৰাৰম্ভিক অৱস্থাত উপেক্ষা কৰিলে এই চিকিৎসা পদ্ধতি হৈছে আয়ুর্বেদিক ৰােগ যিমান পুৰণি হয় সিমানেই জটিল ক্ষাৰসুত্র চিকিৎসা পদ্ধতি। ক্ষাৰসূত্ৰৰ ৰূপ ধাৰণ কৰে। পুৰণি তথা জটিল ৰােগৰ জৰিয়তে ভগন্দৰ মাৰ্গৰ অস্বাভাৱিক ক্ষেত্ৰত শল্য চিকিৎসাৰ প্ৰয়ােজন হয়। কলাসমূহ আঁতৰাই তাত স্বাভাৱিক কলা পুনৰ স্থাপিত কৰা হয়। আন শাস্ত্র ভগন্দৰঃ ভগন্দৰ বা ‘ফিষ্টুলা-ইন-এনাে কাৰ্যকাৰী হােৱাৰ লগতে খৰচৰ ফালৰ চিকিৎসাৰ তুলনাত ক্ষাৰসূত্র পদ্ধতি বেছি। এক অতি কষ্টসাধ্য ৰােগ। উপযুক্ত পৰাও ই লাভদায়ক আৰু ৰােগীৰ কাৰণে চিকিৎসা অবিহনে এই ৰােগে বাৰে বাৰে সুবিধাজনক কাৰণ দীর্ঘদিন ধৰি আক্ৰমণ কৰি ৰােগীৰ জীৱন দুর্বিসহ কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্ত্তি হােৱাৰ প্ৰয়ােজন তােলে। এই ৰােগত মলাশয় আৰু সাধাৰণতে নহয়। গুহ্যদ্বাৰৰ ভিতৰ আৰুবাহিৰ সংযােগ কৰি আনহাতে ক্ষাৰসূত্র পদ্ধতিত সুৰংগ আকৃতিৰ মার্গ সৃষ্টি হয়। সাধাৰণতে কোনাে পার্শ্বক্রিয়া হােৱা সহজতে দেখা
