Ob মোৰ জীৱন সোৱৰণ গুৱাহাটীতে প্ৰথমতে মোৰ মূলত প্ৰবেশ ঘটে। সঁচাকৈ কবলৈ গলে, ফুললৈ যোৱাটো মোৰ মনত বৰফাটেকলৈ যোৱা যেন লাগিছিল। মোৰ পক্ষে স্কুলত প্ৰবেশ মানে বন-বিহঙ্গ সাত প্ৰবেশ , যদিও তাত অবস্থিতি চাৰি-পাচ ঘণ্টাৰ নিমিতেহে। কিন্তু হলে কি হব, সেই চাৰি-পাঁচ ঘণ্টাৰ পিছত মুকলি হৈ গৈ আকৌ যে কাইলৈ তেনেকৈ তাত পুনৰাবদ্ধ অনিৰ্বাৰ্য্য, সেই চিন্তাৰ ভয়ে মোক খুলি খুলি খাইছিল। পিতৃদেৱতাৰ হুকুম, মই স্কুললৈ যাবই লাগিব , এতেকে বাবই লাগিব,--তেহেলৈ মোৰ মনো-ৰাজ্যত “বামুণেই মৰক বা লগুণেই ছিগক।” ভূলত শোমায়েই যেই দেখে, কত-ঘূৰ্ণীত-শোভিত-বেত্ৰ মাষ্টৰ মহা সকলৰ বস্ত্ৰ-গভীৰ মিনা হা সকলৰ সন্মিলিত সংযত কণ্ঠ নিত মৃদু-মন্দ ও-ও ঘনিৰ কটাহ ভেদ কৰি স্কুল-ঘৰৰ মূধচ পাইছেগৈ, মোৰ ধাতুটিও মূৰৰ মৃধচত উঠিবলৈ লৰ ধৰে। মোৰ মূৰৰ -ৰৰ কাষতে ধাতুটিক এৰি থৈ মই বহি কত কিবা শিকা-বুজাৰ তো কথাই নাই, ঘৰত অলপ অচৰপ যি পঢ়ি শুনি শিকি-বুজি আছে, সিয়ো পাহৰণিৰ পঞ্চবটীত সোমাই মায়া-মৃগ হৈ কৰবালৈ লৰি পলাই গুচি যায়। হায়! ফুল শোৰ মনত ভয়ৰ ভৰ নহৈ যদি আনন্দ- ভবন লহেঁতেন, আৰু মৰে নিচিনা দুৰ্ভগীয়া, ফুলাতৰোগ গ্ৰত এ-এটা লৰাৰ পক্ষেও যদি তেনেকুৱাই হলহেঁতেন, তেন্তে আমাৰ তে কি সবল দেহৰ আৰু মনৰ এচাম একাৰ (Generation) ৪ হেঁতেন। মূলত শিক্ষা দিবৰ কঠোৰ নিৰ্মম নীল এটা নামোন ব্যবস্থাৰ সলনি যদি তাৰ ওলোটা অবস্থাৰ এচলিত ল হেঁতে, তেতে কেনে হাঁহি-মূখীয়া কাৰ্য, আৰু নিৰ সাৰ্য্যৰ শীত এতি এ চাৰে নে বাঢ়ি আমাৰ পূৰি উ এক মহিমান্বিত কৰিলেহেঁতেন। দেবী সতীৰ বছেৰেকীয়া পূৰ
