জানা যায়। কাহিনীটা চমুকৈ এই ‘তোলে নেমে দুই কয়েকীয়ে মাছ মাৰিবলৈ গৈছিল। মা মোেত মাহমুই লুঠ, আজ এজেলি নিকেত উঠে।বাৰে বাৰে এনেকৈ উঠাত সিহঁতে মালাবি নেলি তোলেই লৈ আহিলি। ঘৰ আহি পাওঁতেশকে খবহচাখেতে সিইতে খেলি কৈছিল। অৰ্থাৎ খালৈটো চোৱা'। তেতিয়াবুঢ়াৰলেৰুে সেই জেইন ৰাখি পূজিবলৈ ধৰিলে। শেষত ব্যক্তিগত ভাৱে কৰোঁতেজীউলক্ষে মূহিক ৰূপত আদ্যাশক্তি দেৱীৰূপে পূৰিবলৈ ধৰিলে।এইলি ডেওতে তিন ‘তাংশ্লা-ছিংগ্ৰা’অৰ্থাৎ মূল আধাৰ বুলিফৰিলে। শেখ মুঠি'অঅ হৈ ‘ খোটি’ নামাকৰণ হোৱা বুলি ৰাভাসকলে কয়। আকৌ এই লাশক্তি নেবলৈ বায়নিখো’(দেৱীৰ শ্ৰেষ্ঠা) অৰ্থাৎ শ্ৰেতা দেবীবুলিনাকবলিকে মেলে এই পূজাক খোচি' বা কয়খো’ দুই নামে অভিহিত কৰি আহিছে। এইগবে মোকটি পূজাৰ আদি। দামাং পাহাৰৰ কাষতে লোকে কোলেক কোয়েল পায় আছে। এই পাহাৰতে নায়ৰংত্ৰীবায়ৰী’নামে কোটি দেবীৰ পূজা কৰা হৈছিল। এই পূজাত ‘গ্ৰোংছিন’ (বাঘৰ দৰে ফুটুক যুটুকি গী) বলি দিয়া হৈছিল। এই পূজা ‘দানৰ দিনত ৰা হৈছিল। খোটি’ দেীক অদ্যাশক্তিৰূপে পূজা কৰিলে এই পূজাত চুৰী, আগাৰাণী আৰু বৰমাণৰ কল দীন কাহিনী গো হৈছিল। তেওঁলোক আছিল, মেয়ে এই ‘খে’ি পূজাত তেওঁলোকৰ আকাৰ সদগতি অৰ্থে আৰু ৰেী ৰকাৰ কাৰণে কাহিনীপত নৃত্য-গীত পৰিবেশন কৰা হৈছিল। এই হীসকলৰ ওপৰত অতি মানবীয় গুণ আৰপকৰি খেচি সেৱীৰলগতে আনুষলিক দেৱীপে পৰিছিল। এই পূজাৰ স্তৰটোক ২য় বা নাৰীবায়ত্ৰী’ বুলি অভিহিত কৰিব পাৰি। ৰজা সদানৰ মৃত্যুৰ পিছত ‘খোকৃতি’ পূজাৰ আন এটি পূৰৰপলিলিত হয়। এই পুজাত খোকটি দেৱীৰ লগতে তামই, দাদুৰী, নাকট, নাই আনুষনিক সেলে পু বৰ দেয়। এওঁলোকওতেঅতিমানবীয় আয়েশ কৰি তেন্তেীৰ্ণ কৰহয়।বিযেনকিগয়াথ এয়ে যে,-পুহী লেনেৰ নহয় কিনুন হয়।উপলে ২য়ক কোটিপতি জন, তেমহিলনা।, ইেলেক অৰিলিমিন মৃত্যুৰ পিতা, কবি কালি দিন আগে
