ধৰ্ম মানুহজনে শেষ নিশ্বাস এবাৰ লগে লগে শটোক তুলসী আৰু সোপৰ পানীৰে ধুই পখালি নিকা কৰি নত্যু বগা কাপোৰ পিন্ধাই ‘াব বা বহিৰা ত বিনা কৰি মূৰটো উত্তৰ পিনে কৰি শুৱাই ৰাখে। গাত নতুন বগা কাপোৰ ঢাকি দিয়ে। মূৰ শিতানত চাকি-বন্তি জ্বলায়। তাৰ সন্মুখত দুজল সৰু বাহ খুটি "পূতি কলা, ৰঙা, বগা সূতা মেৰাই দিয়ে। তাৰ পাছত মৃতকজনৰ আত্মৰ পথ সুগম কৰি দিয়াৰ সুবিধাৰ্থে এটা কুকুৰা চৰাই বলি দি শটোৰ মূৰ শিতানত বিখনৰ তলত বৰি দিয়ে। এই এখাটোকে ৰাম-ধেংকায়’ বা ‘তোদাম শুকায়’ বোলা হয়। অৰ্থাৎ বাচক মৃতকৰ লগৰীয়া কৰি দিয়া হয়। তেনেকৈ শটোক এৰাতি সেই ঘৰতে ৰাৰি থোৱা এ প্ৰাচীন কালৰে পৰা চলি আহিছে। তেওঁলোকৰ দুৱতী নাৰায়ৰিৰ মানুহফিাকক মাতি পঠায়। ৰাতিপুৱা সকলোৱে মিলি শটো মাগ্ৰাম (খনলৈ) লৈ যায়। তাত চিতাৰ ওপৰত শৰ মূৰটো উত্তমুৱাকৈ থৈ সাহন কৰে নাইবা পুতি থয়। পইচা বা কড়ি মশন মাটি কিনা প্ৰথা আছে। বাপেক মৰিলে আৰ পুতেকেই চিতাখন সাতবাৰ ঘূৰি মুখাৰি কৰে। চিতাখন ৭থাককৈ সজোৱা হয়। দহন সমাপ্ত কৰি চিতাৰ চাৰিওফালে চাৰিডাল বাঁহৰ খুটি পুটি নানা ৰঙৰ (ৰঙা, বগা, কলা, হালধীয়া) কাপোৰেৰে চান্দল (চান্দোৱা)আঁৰি দি পহু বা গাহৰি ৰা জালেৰে আবৃত কৰি ৰাখে। কিছুমানে জুপুৰী ঘৰৰ সাজে। শ্মশানৰ পৰা মৃতকজনৰ ঘৰলৈ আহি মাংৰা কৰে। অৰ্থাৎ গৃহহ ঘৰৰ পৰিবেশত থকা ভূত-প্ৰেত আদিক খেদাই দিবলৈ সমাজৰ পুৰোহিতে মন্ত্ৰ উচ্চা কৰে। মৃতকৰ আত্মাই কিছুদিনলৈ ঘৰ আৰু শ্মশন পৰিকেশতে থাকে বুলি তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰে। এই দৃঢ় বিশ্বাসৰ বিশাসী হৈ ০ দিনলৈকে গৃহৰ মানুহে নত গৈ মৃতকৰ নামত ৰন্ধা ভাত-পানী চিতামণ্ডৰ ওপৰত দিনৌ ৰাখি থৈ আছেগৈ। এই কালঙ্গেত জীৱিত অৱস্থাত সেই মানুহজনে যিবোৰ খেৰ বস্তুৰ প্ৰতি প্ৰিয় আনি আৰু যিবোৰ বস্তু মৃত্যুৰ আগমুহূৰ্তত খাবলৈ পোৱা নাছিল, সেইবোৰ খাদ্য বাবেই ভোজন তৈয়াৰ কৰিছিল। অতীতে কানি বা এক চাৰি প্ৰকাৰ আলি খুলি জনা যায়। (১) বেকাৰ কেফুৰ মলিনত পুতি থৈ আহে লোৰে। পৰা সকলোৱে আহিয়েই খাত যতকৰ নামত জলা সৈতে কুৰ মাংস অব কৰে আৰু ৯ আগবঢ়ায়। ৰ পিন দিন পৰই বৃহ আমাসে এ পাৰে। (২) আল- কি অন লৰা হেৰালী মনি এই শিতে মন কৰে। মানীতে মৃতকক ‘বোবাৰ মনে আত, আ মই আৰু ফল অৰ্শন কৰে। গহই ই কলি স ক ত ব। নেলি কাজ। যেন এক মত এই সি। এৰ
