পাওঁ নেকি বাৰে বাৰে ডিঙি মেলি চাওঁ। শেষবাৰৰ বাবে হলেও এবাৰ মাথোঁ দেখোঁ বুলি।
সকলো বুজি পায়ো ইকবাল মৰ্মাহত। গহীন। ‘আপোনাক এটা ভাঁজৰ দৰকাৰ বুলি কৈছিলোঁ, কিন্তু আপুনি এনেকৈ ভাঁজ ল’ব বুলি এবাৰলৈকো ভবা নাছিলোঁ ম্যাডাম। কিন্তু মোৰ অনুৰোধ, আপুনি কলমটো নেৰিব’—কোনোবা মুহূৰ্ততে ইকবালে কৈছিল মোক। তাৰ পাছত সি আকৌ সৰু ল’ৰাটো হৈ পৰে। এমোনা বজাৰ কৰি আহি মোৰ সৰু কিটচেনত সন্ধ্যা আৰু ইকবাল সোমাই পৰে। বিধে বিধে সুস্বাদু ব্যঞ্জন ৰান্ধে, পৰিবেশন কৰে। ঘৰটো হুলস্থূলীয়া কৰি সি যায়গৈ। তেনে এক সন্ধ্যাতেই কঁকাল, তলপেটৰ বিষত মই কোঁচমোচ খাই আহিলোঁ। অসহ্য যন্ত্ৰণাত কান্দি পেলালোঁ। ইকবালে ডাক্তৰৰ লগত কথা পতাত মোক অতি সোনকালে হস্পিতালত ভৰ্তি হ’বলৈ ক'লে। ইকবালে যেতিয়া হস্পিতেলত ভৰ্তি কৰাইছিল, তেতিয়া মই জ্ঞানশূন্য অৱস্থাত। তেতিয়া মই সপোন এটা দেখিলোঁ। খলা-বমা ৰাস্তাটো শেষ হৈছে, সম্মুখত এখন নীলা নদী, নদীখন পাৰ হ’লেই সেই ইঙ্গিত উদ্যান, যত এজাক পখিলাৰ মাজত উমলি আছিল এটি কণমাণি শিশু, কি নাম দি মাতিম সেই শিশুক, অৰণ্য নে অৰণ্যা...?
চিঠিবোৰ সামৰিলোঁ। তুমি দিয়া কলপতীয়া ডায়েৰীখনৰ পাতবোৰ শেষ হৈছেগৈ। সোণালী কলমটোৱে ঠেনঠেনাই আছিল। অৰণ্যাৰ কাণৰ তিলটোৱে মোৰ অৱস্থিতি সম্ভেদ ঘোষণা কৰিলে৷ কোমল গুলপীয়া গাল দুখনে তোল তুলি হাঁহে, তোল তুলি কান্দে। তাইৰ চকুযুৰিলৈ চাব নোৱাৰি নৈঋত, চকুৰে কথা কয় তাই, ঠিক তোমাৰ দৰে, তোমাৰ দৰে........
—ছায়া তোমাৰ
□□
(৩৯)
নৈঋত তোমালৈ বুলি...
ডিব্ৰুগড়ে ঠগা নাছিল মোক। তথাপি ডিব্ৰুগড় এৰি যামগৈ। চিঠিবোৰ বৰপেৰাত ভৰালোঁ, অনুভৱখিনিও যিমান পাৰি ঠেলি-হেঁচি সুমুৱাই ললোঁ। কলমটোৱে এতিয়াও ঠেন-এঠেন কৰি আছে। শেষ চিঠিখন লিখাৰ আবদাৰেৰে—এবাৰ কৈ চা নৈঋতক, এবাৰ কৈ চা’ বুলি বাৰে বাৰে বুজাইছে। কোনোপধ্যেই এই চহৰ এৰি আন চহৰত উমলিবলৈ মন কৰা নাই কলমটোৱে। দোতাৰাখনেও যেন কলমটোকে সংগত কৰিছে। তাৰো সেই একেই সুৰ, একেই ভাষা। ছমহীয়া অৰণ্যাৰ কলকলনিত সেই সুৰ বুকুৰ ভিতৰলৈ নামি আহি সংগোপনে যেন এটি প্ৰতিবাদ হৈ গোঁজ পুতি ৰয়। বাৰে বাৰে কলম হাতত তুলি লওঁ, এবাৰ কওঁ নেকি তোমাক অৰণ্যাৰ কথা। কওঁ নেকি তোমাক এইবুলি যে চোৱা নৈঋত, তুমি নিবিচাৰিলেও তোমাৰ কোটি কোটি কোষ মোৰ ওচৰত নিগাজিকৈ থাকি গ’ল। অৰণ্যাই বহন কৰা কোষ। তুমি মানিব নিবিচাৰিলেও সেয়াই সত্য নৈঋত, যি প্ৰেমৰ আধাৰত ৰচিত হৈছে মোৰ নিঃস্বাৰ্থ প্ৰেমৰ বুনিয়াদ।
ডিব্ৰুগড় এৰি যামগৈ। ভালপোৱা বস্তুবোৰ এটা এটাকৈ এৰিব লগা হৈছে। ডিব্ৰুগড়ৰ প্ৰেমতো মই হাবু-ডুবু খাই আছোঁ বহুত বছৰ ধৰি। মোক প্ৰথম প্ৰেমৰ স’তে পৰিচয় কৰোৱা ডিব্ৰুগড়ৰ পৰা নিজকে কেনেকৈ বিচ্ছিন্ন কৰোঁ নৈঋত? কিদৰে পাহৰোঁ ইয়াৰ এটি এটি বনলতাৰ স’তে স্মৃতি বিজড়িত কথাবোৰ। মন বেয়া লাগিলেই বগীবিললৈ গাড়ী দৌৰোৱা, তোমালৈ মনত পৰিলেই তোমাৰ ঘৰৰ গলিৰ সন্মুখেদি দুই তিনিবাৰ পাক মৰা, নিঃসংগ সময়বোৰত মন্দিৰৰ গলিটোত অকলে অকলে বহি ৰোৱা আৰু আবতৰীয়া বৰষুণজাকত তিতি বুৰি গান গাই ফুৰা মোৰ উন্মাদনাখিনি আন চহৰে বুজি পাবনে?
অৰণ্যাৰ কলকলনিত মোৰ সেই দুখবোৰ বৰফৰ দৰে গলি গলি পানী হৈ যায়। তাইৰ হাতৰ পৰশৰ উমত
