কৰিব পৰা ক্ষমতা দেখি কুসুম্বৰক কৈছিল যে তেওঁৰ পুতেক
“বিজয় পণ্ডিত” হব। শঙ্কৰদেৱে পঢ়া শেষ কৰি পঢ়াশালি এৰাৰ
পিছত পিতৃ কুসুম্বৰে কন্দলিক মতাই আনি খুৱাই-বুৱাই দক্ষিণা
দি বিদায় দিছিল। তাৰ পাছত শঙ্কৰে যোগশাস্ত্ৰ পাই যোগা-
ভ্যাস কৰিবলৈ ধৰি সেই বিদ্যাত পৰম নিপুণ হৈ পৰিছিল,
আৰু কুম্ভক যোগ আদি কৰি প্ৰাণ, অপান আদি বায়ু বশ কৰি
লোকক তেওঁৰ ক্ষমতা দেখুৱাই আচৰিত কৰিছিল। এদিন তেওঁ
যোগাসনত বহি কুম্ভক যোগ অভ্যাস কৰোঁতে তেওঁৰ দেহৰ গহ-
নাদি ছিগি গৈছিল আৰু বাঁওহাতৰ বুঢ়া আঙ্গুলি মাটিত দি ভৰ
দি থিয় হোৱাত পাৱ ওপবলৈ উঠা দেখি দৰ্শক লোকসকল
আচৰিত হৈছিল। দৈত্যাৰি ঠাকুৰ বিৰচিত পুথিত আছে,—
“প্ৰাণ অপান সমান উদান আদি কৰি বায়ুচয়।
বশ্য কৰিলন্ত, চলাইবে-পাৰন্ত যি বায়ু যৈত লাগয়॥
বায়ুক ক্ষেপিয়া, উশাস ধৰিয়া, আসন ভিৰি হৰিষি।
থাকন্ত সদায়, সুনিশ্চল কায়, দিন দুই চাৰি বসি॥
জলে বুৰ দিয়া থাকন্ত বসিয়া জলৰ ভিতৰে যাই।
জল দূৰ কৰি, পৰ দুই চাৰি, জলে নিভিজয় কায়॥
বস্ত্ৰো নিভিজয়, শুখান থাকয়, উঠন্ত পুনু জলৰ।
বাহু প্ৰদেশত সৰসে বান্ধন্ত নবীন ডোৰে পাটৰ॥
বায়ু ক্ষেপি নিয়া, বাহু ওফন্দায়া, বায়ুৰ লন্ত প্ৰমাণ।
গাৱ পাট ডোৰ ছিণ্ডি ঝটৰাই পৰে কতো দূৰমান॥
আনো আনো মত কৰন্ত সতত বায়ু সমে ক্ৰীড়া আতি।
বেগে শাস্ত্ৰ মত ধৰি যোগ যত আচৰন্ত দিনে ৰাতি॥
