শক্তি যথেষ্ট প্রবল। সহজেই অন্যান্য পদাৰ্থৰ লগত ইয়াৰ ৰাসায়নিক মিলনত বিভিন্ন যৌগ গঠন হয়।
শাস্তিস্বৰূপ ভাটনাগৰ (১৮৯৫-১৯৫৫) : ভাৰতীয় বিজ্ঞানী। ১৯২১ চনত লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্রী লাভ। চৌম্বিক ৰসায়ন সম্পৰ্কীয় গৱেষণাত খ্যাতি লাভ আৰু এই বিষয়ৰ এখনি প্রামাণিক গ্ৰন্থৰ ৰচয়িতা।
সত্যেন্দ্রনাথ বসু (১৮৯৪-১৯৭৪) : প্রখ্যাত ভাৰতীয় পদার্থ বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ। কলিকতাতেই জন্ম আৰু শিক্ষা লাভ। ১৯১৫ চনত কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভিতৰত শীর্ষস্থান লাভ কৰি স্নাতকোত্তৰ ডিগ্রী (M.Sc.) লাভ। ঢাকা আৰু কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উপাচার্য। ১৯৪৪ চনত ভাৰতীয় বিজ্ঞান কংগ্ৰেছৰ সভাপতি; ভাৰত চৰকাৰৰ ‘পদ্মবিভূষণ' উপাধি লাভ। লণ্ডনৰ 'ৰয়েল ছচাইটিৰ ফেল’ (FRS)। কোৱাণ্টাম তত্ত্বৰ ভিত্তিত মেক্সৱেলে প্রবর্তন কৰা সংখ্যায়নক এওঁ পৰিশোধিত কৰে। এই বিষয়ত বসুৰ প্ৰবন্ধ প্রকাশ হোৱাৰ পাছত তাৰ ভিত্তিত আইন্ষ্টাইনে একক পৰমাণুযুক্ত গেছৰ এক নতুন সংখ্যাতত্ত্ব প্রকাশ কৰে, যি ‘বোস-আইনষ্টাইন সংখ্যায়ন’ (Bose-Einstein Statistics) নামে পৰিচিত হয়। পাছত দেখা যায় যে এই সংখ্যায়ন সকলো মৌলিক কণাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য নহয়। যিবোৰ ক্ষেত্ৰত এই সংখ্যায়ন প্রযোজ্য, সত্যেন্দ্ৰনাথ বসুৰ নাম অনুসৰি সেইবোৰৰ নাম দিয়া হয় ‘বোসন’। ১৯৫৭ চনত কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ‘ডক্টৰেট অব ছায়েন্স’ উপাধিৰে বিভূষিত। ১৯৬০ চনত ভাৰত চৰকাৰৰ ‘জাতীয় অধ্যাপক'ৰূপে সন্মানিত।
হোমি জাহাংগীৰ ভাবা (১৯০৯-১৯৬৬): ভাৰতীয় পদার্থবিদ। বোম্বাই আৰু কেম্ব্রিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত শিক্ষা গ্রহণ। নিউক্লিয় পদার্থবিদ্যা আৰু মহাজাগতিক ৰশ্মি সম্পর্কিত গৱেষণাত বিপুল খ্যাতি। বোম্বাইৰ টাটা গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠানৰ অধ্যক্ষ; ভাৰত চৰকাৰৰ পৰমাণু শক্তি আয়োগৰ সভাপতি। ‘পদ্মবিভূষণ’ উপাধিৰে সন্মানিত।
⸻⸻
