ধৰ্ম্ম আৰু ঈশ্বৰ-তত্ত্ব
ঈশ্বৰৰ বাহিৰে, ধৰ্ম্মৰ বাহিৰে মানুহৰ জীৱনত কি পাঠ্য আছে নাজানো। ঈশ্বৰৰপৰা আঁতৰি, ধৰ্ম্মৰপৰা আঁতৰিহে যে আমাৰ জীৱন অপাঠ্য, অধইচ হৈ পৰিছে তাত আমাৰ সন্দেহ নাই। দিনৌ সকলো সময়তে সকলো কাৰ্য্যতে যদি আমাক জীৱনত ঈশ্বৰৰ সত্তা উপলব্ধি কৰি চলিব পাৰিলোহেঁতেন,
ওঁ য একোহৱৰ্ণো বহুধা শক্তিযোগাৎ
ৱৰ্ণাননেকান্নিহিতাৰ্থো দধাতি।
ৱি চৈতি চান্তে ৱিশ্বমাদৌ স দেৱঃ
স নো বুদ্ধ্যা শুভয়া সংযুনক্তু।।
অৰ্থাৎ যি এক আৰু বৰ্ণহীন,আৰু যি প্ৰাণীসকলৰ প্ৰয়োজন জানি বহু প্ৰকাৰ শক্তিযোগৰ দ্বাৰাই বিবিধ কাম্য বস্তু বিধান কৰিছে, সমুদায় ব্ৰহ্মাণ্ড আদ্যন্তমধ্য যাত ব্যাপ্ত হৈ আছে,যি আমাক শুভ বুদ্ধি প্ৰদান কৰিছে, সেই দীপ্যমান পৰমেশ্বৰক উপলব্ধি কৰি চলিব পাৰিলেহেঁতেন,তেন্তে আমাৰ কিহৰ চিন্তা?
ইশ্বৰক পিছত থৈ আগবাঢ়িবলৈ গৈ ধৰ্ম্মক অকামিলা বস্তু বুলি অৱহেলা কৰিহে আমি মৰিছোঁ। আমাৰ স্কুল-কলেজতে (Godless education) ঈশ্বৰ আৰু ধৰ্ম্মবিবৰ্জ্জিত শিক্ষাই, ঘৰত ধৰ্ম্ম, নীতি, সদাচাৰবিহীন শিক্ষা বা কু-শিক্ষাই আমাৰ জীৱন ফোপোলা কৰিলে। আমি ধৰ্ম্মক আৰু ইশ্বৰক বুঢ়াকেইটা আৰু বুঢ়ীকেইজনীৰ ভাগত দি, নিজৰ গাটো পাতলাই লৈ জপিয়াই হাঁহি ফুৰিছোঁ। হায়! মহাপুৰষ মাধৱদেৱৰ ভাগিনিয়েক ৰামচৰণ ঠাকুৰে গাইছিল,
ডেকা ভাই, কিসৰ হৰিষ তোৰ?
চক্ষুৱে নেদেখ, বুঢ়াক হাসস
তোক পাইলে কাল-চোৰ।।
আছিলি ছৱাল ভৈল যুবা কাল
কেনে তাত নাহি মন।
আপদৰ বন্ধু যতনে লৈয়ো
ৰাম নাম মহাধন।।
আয়ু আদি কৰি যত ধন জন
তাক কাল-চোৰে হৰে।
দেখি নেদেখস বুঢ়াই হাসস
ছৱাল কালতে মৰে।।