দিন-ৰাতি পৰিমাণৰ বিষয়ে ধাৰণ কৰিব পাৰে। ব্ৰহ্মাৰ জাগ্ৰত অৱস্থাই ব্যক্ত, আৰু নিদ্রিত অৱস্থাই অব্যক্ত; ব্ৰহ্মাৰ দিনত ব্যক্ত চৰাচৰ পদার্থৰ কাম্য কৰ্ম্মৰ অনুষ্ঠান হেতু পুনঃ পুনঃ উৎপত্তি আৰু স্থিতি, ৰাতিত ব্যক্ত চৰাচৰ পদার্থ অব্যক্তৰূপে লয়প্রাপ্ত হয়। কিন্তু, চৰাচৰ
জগত লয় পালেও, সেই অব্যক্তৰো অতীত, ইন্দ্ৰিয়ৰ অগােচৰ, স্বতন্ত্রসত্তা সনাতন পৰব্ৰহ্ম লয় নাপায়। সেই অক্ষৰ অব্যক্ত সত্তাস্বৰূপেই জীৱৰ পৰমগতি; সেই সত্তাতাপ্রাপ্ত হলেই জীৱৰ ঘূৰি জন্ম নহয়; সেয়ে মােৰ পৰমধাম, অর্থাৎ সেয়ে বিষ্ণুৰ পৰমপদ, সেয়ে বিষ্ণুৰ স্বৰূপ অৱস্থা । হে পাৰ্থ ! এই চৰাচৰ জগত সেই পৰব্ৰহ্মতেই অৱস্থিত, আৰু তেওঁৱেই এই চৰাচৰ জগতত পৰিব্যাপ্ত; তেওঁ সহজবােধগম্য
নহয়, ঐকান্তিক ভক্তি সহকাৰে মাথোন সেই পৰমপদ লাভ কৰা যায়।”(১)
“হে ভৰতকুলতিলক অৰ্জ্জুন ! দেহৰপৰা প্ৰাণ ওলাই যাবৰ সময়ত কোন্ কালত বা কোন্ মার্গেদি গতি হলে যােগীৰ পুনৰ্জ্জন্ম হয়, আৰু কোন্ কালত বা কোন্ মার্গেদি গতি হলে সেই পুনৰাবৃত্তি নহয়, সেই কাল আৰু মাৰ্গৰ সৰল ব্যাখ্যা দিওঁ, শুনিবাঁ ৷—যি মাৰ্গত জ্যোতিঃস্বৰূপ অগ্নি, দিন, শুক্লপক্ষ, উত্তৰায়ণ ছমাহৰ স্থিতি, সেই দেৱধান বা
————————————————————————————————————————————————————————————————————————
১৭২৮০০০ বছৰ; ত্রেতাযুগৰ পৰিমাণ ১২৯৬০০০ বছৰ; দ্বাপৰযুগৰ পৰিমাণ ৪৩২০০০ বছৰ। এই চতুৰ্যুগ সহস্ৰবাৰ পাৰ হলে ব্ৰহ্মাৰ এদিন, আৰু সেই দৰে আকৌ চতুৰ্যুগ সহস্ৰবাৰ পাৰ হলে ব্ৰহ্মাৰ এৰাতি হয়। এই হিচাপে ধৰি ব্ৰহ্মাৰ অহোৰাত্ৰক (এদিন আৰু এৰাতিত) কিমান বছৰ সোমায়,তাক ধাৰণা কৰিবলৈ গলে লেখ নোপােৱা হয়গৈ !—অর্থাৎ, পৰব্ৰহ্ম, বা পৰমাত্মা বা সৃষ্টিকৰ্তা ভগৱন্ত যেনে অনাদি আৰু অনন্ত, তেওঁৰ কালৰ পৰিমাণো সেই দৰেই অনাদি আৰু অনন্ত ৷
(১)গীতা, অষ্টম আধ্যা, ১৭-২০ শ্লোকৰ সংযোগ ব্যাখ্যা ৷
