ভগৱান শ্রীকৃষ্ণই অতি হৃষ্টচিতেৰে এইবুলি অৰ্জ্জুনৰ প্ৰশ্নৰ সমিধানদিলে,—“হে অনঘ !(১) মই ইতিপূৰ্ব্বতে কৈ আহিছোঁ যে, ইহলােকত ব্ৰহ্মনিষ্ঠা দুই প্রকাৰ-জ্ঞানাধিকাৰীসকলৰ কাৰণে জ্ঞানযােগ আৰু কৰ্ম্মীগণৰ নিমিত্তে কৰ্ম্মযোগ। অর্থাৎ, যাৰ অন্তৰত আত্মা আৰু পৰমত্মৰি অভিন্নবােধ জন্মিছে, তেওঁৰ নিমিত্তে জ্ঞানযােগ নিবৃত্তিমার্গ; আৰু যাৰ অন্তঃকৰণত শুদ্ধিলাভ হােৱা নাই, তাৰ কাৰণে কৰ্ম্মযোগ-প্রবৃত্তিমার্গ। জ্ঞান আৰু কৰ্ম্ম বিৰুদ্ধভাবী হলেও, একেজনতে পৰস্পৰা সম্বন্ধ সম্ভৱপৰ ৷”(২)
ওপৰৰ শ্লোকটি সূত্র মাথোন কৰি ভগৱান শ্রীকৃষ্ণই এটি-এটিকৈ তেৰটা শ্লোকেৰে জ্ঞানযোগ আৰু কৰ্ম্মযোগৰ ব্যাখ্যা এইদৰে দিছে,—“হে অৰ্জ্জুন ! নিষ্কাম কৰ্ম্মৰ অনুষ্ঠান নকৰিলে নিষ্ক্রীয় ভাবৰ উৎপত্তি নহয়, আৰু অকল সন্ন্যাসব্রত ধৰিলেও সিদ্ধিলাভ বা জ্ঞানােদয় হােৱাৰ সম্ভাৱনা নাই। অর্থাৎ, যজ্ঞ, দান, তপস্যা, বেদাধ্যয়ন আদি নিত্য-নৈমিত্তিক ক্রিয়া নিষ্কাম হৈ নকৰিলে চিত্তশুদ্ধি লাভ নহয়; চিত্তশুদ্ধি লাভ নহলে আত্মজ্ঞানৰ উদয় অসম্ভৱ।(৩)
“সত্ত্বঃ ৰজঃ তমঃ এই তিনি প্রাকৃতিক গুণৰ প্ৰভাৱত মানুহ অপােনা-আপুনি কৰ্ম্মত প্রবৃত্ত হয়; কোনােলােকেই মুহূৰ্ত্তমানো নিষ্কর্মা হৈ ৰব নােৱাৰে।”(৪)
“যি আত্মজ্ঞানহীন লোকৰ বাহিৰত ক্ৰিয়াত্যাগ বা সন্ন্যাসভাৱ, ——————————————————————————————————————————————————————————————————————
(১) “অনঘ” সম্বোধনেৰে অৰ্জ্জুনৰ ব্ৰহ্মবিদ্যাত অধিকাৰ বুজাইছে ৷
(২) গীতা,৩য় আধ্যা, ৪ৰ্থ শ্লোক ৷
(৩) গীতা ৩য় আধ্যা ৪ৰ্থ শ্লোক ৷
(৪) গীতা, ৩য় আধ্যা, ৫ম শ্লোক ৷
