ইন্দ্রিয়াদিকো প্রৱেশ কৰায় (১)। দেহত্যাগৰ ক্ষণত বা দেহত স্থিতিৰ কালত, নাইবা শোক-মােহ-সুখ-দুখ আদি বিষয় ভােগত প্রবৃত্ত অৱস্থাত, অথবা সত্ত্ব-ৰজঃ-তম ত্ৰিগুণযুত দশাত জীৱাত্মাক বিষয় ভােগ বাছনীত উন্মুক্ত মুঢ়গণে দেখা নাপায়, মাথোন বিবেকী যােগিগণে চিত্ত-শুদ্ধি বলেৰে ধ্যানত নিজ নিজ দেহস্থিত আত্মাক দেখা পায়।(২)
“হে অৰ্জ্জুন! চন্দ্র, সূর্য, অগ্নিৰ যি তেজে জগতক প্রকাশ কৰিছে,সেই তেজ স্বৰূপত ময়েই (পৰমাত্মা) বুলি জানিবাঁ(৩)। ময়েই (পৰব্ৰহ্মই) পৃথিবীত অন্যান্য গ্ৰহৰ সৰ্ব্বতিকাল সমান্তৰ ৰাখি সমস্ত ভূতক ধাৰণ কৰি আছোঁ ৷ আৰু, চন্দ্ৰৰূপ সােমৰস(৪) হৈ ঔষধিত ৰােগনিবাৰিণী শক্তি প্রয়োগ কৰিছোঁ । যি প্রাণ (নিশ্বাস) আৰু অপান (প্রশ্বাস) বায়ুৰ দ্বাৰাই জীৱগণৰ চাৰি প্ৰকাৰ অন্ন(৫) (আহাৰ) জীর্ণ কৰে, সেই জঠৰাগ্নি ময়েই (পৰমাত্মা) বুলি বুজিবাঁ ৷ সকলাে মায়াশ্রিত চৈতন্যৰ(৬) লগত মিলি পৰমাত্মাই স্মৃতি আৰু জ্ঞানৰূপে উদয়ো হয়, আৰু সেই স্মৃতি জ্ঞানৰ বিলয়ো ঘটায়; বেদ বুজাবৰ গৰাকী তেৱেঁই; বেদ বুজিবৰ গৰাকীও তেৱেঁই। অর্থাৎ, মায়াতীত ৰূপে তেওঁ ব্রহ্ম,
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
(১) শৰীৰং যদবাগ্নোতি যচ্চাপুচৎক্ৰামতীম্বৰ ৷
গৃহীত্বৈতাতনি সংযাতি বায়ুৰ্গন্ধানিৰাশয়াৎ ৷
-গীতা, ১৫শ, আধ্যা, ৮শ্লোক
(২) ১৫শ, আধ্যা, ২-১১ শ্লোক ৷
(৩) যিহেতু দৃশ্যমান জগতৰ সকলাে বস্তুৱেই জগতবিভূতি ৷
(৪) চন্দ্ৰত সঞ্জীৱনী সুধা আছে বুলিয়েই চন্দ্ৰৰ আন এটা নাম “সোম ।
(৫) চাৰি প্ৰকাৰ অন্ন-চৰ্ব্বা, চোব্য, লেহ্য, পেয় ৷
(৬) মায়াশ্ৰিত চৈতন্যই জীৱাত্মা ৷
