অসমীয়া সাহিত্যৰ অধ্যয়ন
8 মায়ছল চোলিত লাৰি তুলি ছিডি মানুহৰ নাও, মানুহ মিতিৰ “হাতে নেমেপিবি, আছে লৰ অসমীয়া সাহিত্যৰ অধ্যয়ন মাধুৰী ফুটিলে, মানুহে নিচিনি হয়। মোহাৰি পেলালে, মানুহৰ মৰমে মাই !... মানুহৰ ভাও, দেখি যে লাগিছে ভাণ; বৰ মৰমৰ, পাতিছে কিহৰ জাল ? - ফুলো নিছিঙিৰি, কবে নাৱৰীয়া তই? কি জানে আদৰ? তেজীমলাহে মই ।" দুহাতে দুমুঠি আকৌ পাণেশৈ নামটিৰ দৰেই সেই সাধুটিও অভিনৱৰূপে বিতোপন। হাঁহকণীৰ পৰা ওলােৱা দি কন্যা ভাই, ইকৰা পাতৰ বাবে ই পাতৰ নাও বাই পাণিপ্রার্থী ককাইদেৱেকৰ পৰা পলাই সাবিবলৈ ফুৰা ভীটী : “পাণেশৈ, পাণেশৈ, মােৰ তলী পাণেশৈ, মােৰ গাটে চপাই দে না। নি যান চাৰি মুঠি, ডিঙিয়ে পিন্ধামে হাব। খাটলি পিতে বছি ভাতে খাবি, বেটীয়ে এৰিব আল-- “ককাইদেউ, ককাইদেউ মৰমৰ ককাইদেউ, তোৰ ৰাটে নচপও নার। নলওঁ চাৰি মুঠি, ডিঙিতে নিপিন্ধো হাৰ । খাটলি পিতে বহি ভাতে নাখাওঁ, বেটীয়ে নধৰক আল। আগেয়ে আছিল। মৰমৰ ককাইদেউ, এতিয়া স্থলাহি কাল * “পাণেশই সম্ভৱ ‘প্রাণেশ্বৰীৰ অসমীয়া বাপ ; গতিকে তেলনীয়া ভনী হলেও “ককাইদেৱে” তাইৰ নাম সার্থক কৰিবলৈ বিচাৰে । কিয়নাে, ভনীটীৰ ৰৰে তুমি লগৰীয়া, শুৱনী, লাঙ্গণী! হৃদয়ত কিয় তেও বিন্ধি দিয়া, জীৱনি চাৱনি ?" "কিন্তু ভনীটীয়ে সেই কথা ভাবে কেনেকৈ ? কবি আনন্দ- চৰ কাপত “পাণেশইব নতুন জনম । দুহাতে দুটি পাণেশই গাভৰু মাহৰিয়হ ক’ৰ বুঢ়ীজনী আইচু পাশেই হায়, হায়, বুঢ়ী, মুফুলোতে ফুল ওলাই আহিছে উলাহে নধৰে হিয়া ; মেলি-জুলি দিছে ককাইদেৱেকৰ বিয়া ... আছিলি মাগনী মাহব একঠা খুজি ? বিনো কেনেকৈ বিয়াৰ বাতৰি বুজি !... কিনাে তই কলি ? উলাহ ভাঙিলি কিয় ? কলিতে ছিঙিলি, কিয়নো হলিহি ঠিয় ?
